Poradnik: jak dobrać pamięć RAM do posiadanego procesora i płyty głównej

Poradnik: jak dobrać pamięć RAM do posiadanego procesora i płyty głównej

Poradnik doboru pamięci RAM

Dobór pamięci RAM to ważny temat, na który w ostatnim czasie coraz więcej osób zwraca uwagę. Od komponentu tego zależy zarówno komfort korzystania z peceta, który będzie obniżony, kiedy jest jej za mało, jak i wydajność, tj. liczba FPS w grach w sytuacjach, gdy wąskim gardłem jest procesor, a także osiągi w aplikacjach użytkowych. Odnośnie tego, z jakich kości korzystają poszczególne moduły, co warunkuje lepszy/gorszy potencjał podkręcania, dobrym źródłem informacji są dane, którymi dzielą się użytkownicy, oraz testy, takie jak opublikowany niedawno na ITHardware przegląd zestawów pamięci RAM. Niemniej dla mniej zaawansowanych nabywców, którzy nie mają zamiaru bawić się w OC, dużo bardziej wartościową wiedzą jest to, jak dobrać pamięć operacyjną w zależności od procesora i płyty głównej. Bo co prawda obecnie kompatybilność poszczególnych podzespołów jest na tyle dobra, że z działaniem samym w sobie problemów niemal na pewno nie będzie, ale w dalszym ciągu niektóre połączenia mogą funkcjonować w sposób nieoptymalny. Na rynku mamy istne zatrzęsienie CPU dla podstawek AM4 oraz LGA 1200, z różnych rodzin i na różnych architekturach, a także płyt głównych na rozmaitych chipsetach - to wszystko nie ułatwia sprawy. By wprowadzić Was w temat, na początek przyjrzyjmy się tzw. certyfikacji kontrolera RAM dla poszczególnych serii procesorów.

Dobór pamięci RAM to ważna kwestia, także od strony odpowiedniego dopasowania do procesora i płyty głównej. Zobaczmy, na co zwracać uwagę

Poradnik: jak dobrać pamięć RAM do posiadanego procesora i płyty głównej

Maksymalne taktowanie pamięci RAM
Comet Lake (10. generacja)
do Core i5 włącznie
2666 MHz
Comet Lake (10. generacja)
tylko Core i7/i9
2933 MHz
Rocket Lake (11. generacja)
oprócz Core i9-11900K(F)
2933/3200 MHz (Gear 1/Gear 2)
Rocket Lake (11. generacja)
tylko Core i9-11900K(F)
3200 MHz (Gear 1)
Zen (Athlon i Ryzen 1000) 2666 MHz
Zen+ (Ryzen 2000, APU Ryzen 2000/3000) 2933 MHz
Zen 2 (Ryzen 3000, APU Ryzen 4000) 3200 MHz
Zen 3 (Ryzen 5000) 3200 MHz

 Test wpływu konfiguracji RAM (Single/Dual/Quad Channel) na FPS w grach

Praktyczne znaczenie certyfikacji kontrolera RAM

Wyjaśniając z kolei, co te liczby właściwie oznaczają, to efektywna* częstotliwość pamięci, przy której producent procesora gwarantuje poprawne funkcjonowanie kontrolera RAM i całego CPU w ogólności. Inaczej, wkładając do płyty zestaw o takim zegarze (albo niższym) mamy prawo oczekiwać, że sprzęt zadziała stabilnie. Gwoli ścisłości, dla jednostek AMD wyszczególnione taktowania dotyczą dwóch modułów typu Single Rank każdy, natomiast Intel nie podaje konkretnych warunków, w jakich zostały one uzyskane. W praktyce jednak każdy z wymienionych CPU potrafi pracować z wyraźnie wyższą częstotliwością pamięci operacyjnej niż oficjalnie, o ile tylko nie ograniczy go płyta główna. Przy czym ten ostatni aspekt AMD nie dotyczy w ogóle, gdyż nawet najtańsze chipsety czerwonych, A320 i A520, nie nakładają żadnych ograniczeń. Nieco inaczej sprawa wygląda dla Intela, gdzie certyfikacja RAM pełni też inną, niezbyt korzystną dla nabywcy funkcję. To dodatkowo limit, którego nie można przekroczyć, jeżeli użytkowana płyta główna bazuje na mostku południowym niewspierającym wyższych zegarów pamięci - mowa o chipsetach serii 400 innych niż Z490 oraz H510. Niestety to blokada bezwzględna, obowiązująca nawet dla CPU z literą "K" w nazwie, nierzadko ledwie symbolicznie droższych od niższych modeli. W sytuacji, gdy nabywcy zależy na wyższym taktowaniu RAM, podnosi to koszt zestawu, gdyż np. płyty B560 są droższe od B460.

*Efektywna częstotliwość RAM to dwukrotność rzeczywistego taktowania pamięci i w praktyce właśnie nią posługują się m.in. producenci modułów.

Poradnik: jak dobrać pamięć RAM do posiadanego procesora i płyty głównej

 Wielki test tanich procesorów dla graczy (i nie tylko), cz. 2 - CPU do 1000 zł

Kilka słów na temat pracy synchronicznej i asynchronicznej

Kolejną ważną kwestią jest tzw. synchroniczna oraz asynchroniczna praca procesora. Terminy te po raz pierwszy pojawiły się po premierze CPU generacji Zen 2, pozwalających na niezależną regulację taktowania RAM i Infinity Fabric (dla Zen/Zen+ relacja 1:1 była wymuszona). Typowy potencjał Ryzenów 3000 to zegar IF rzędu 1867-1900 MHz, a to przekłada się na efektywną częstotliwość RAM równą 3733-3800 MHz. Zostawiając IF na maksymalnej stabilności wartości, bądź jakiejś niższej, i ustawiając RAM powyżej odpowiadającego jej efektywnego taktowania pamięci, przełączamy się na tryb asynchroniczny, który dodatkowo wymusza zegar kontrolera RAM równy połowie rzeczywistej częstotliwości RAM (1:2). Reperkusje takiego działania są dwojakie: IF poniżej relacji 1:1 ogranicza przepustowość, zaś kontroler pracujący w trybie 1:2 podnosi opóźnienie. Dla jednostek na Zen 3 ogólny schemat jest identyczny, niemniej lepsze sztuki potrafią pracować z IF równym nawet 2000 MHz (efektywnie 4000 MHz na RAM). Dość podobnie, chociaż nie identycznie, sprawa wygląda za to dla Rocket Lake, gdzie co prawda nie mamy Infinity Fabric, tj. przy pracy asynchronicznej przepustowość nie jest ucinana (opóźnienie ze względu na tryb 1:2 kontrolera rzecz jasna wzrasta), ale skutki praktyczne są takie same - na obu platformach wariant synchroniczny zapewnia lepszą wydajność. Jeszcze wyjaśniając nomenklaturę niebieskich - tzw. Gear 1 to tryb 1:1 kontrolera, a Gear 2 to 1:2. Gear 1 typowo działa do taktowania pamięci ok. 3600-3733 MHz.

Obserwuj nas w Google News

Pokaż / Dodaj komentarze do: Poradnik: jak dobrać pamięć RAM do posiadanego procesora i płyty głównej

 0