ASML oskarżone o współpracę z chińskim przemysłem wojskowym. Przyłapali ich

Holenderska firma ASML, globalny lider w produkcji sprzętu litograficznego dla sektora półprzewodników, może znalazeźć się w centrum jednego z najpoważniejszych kryzysów w swojej historii.

W holenderskich mediach pojawiły się oskarżenia o obsługę podmiotu powiązanego z państwową korporacją CETC, która dostarcza rozwiązania dla chińskiego wojska. Informacje ujawnione w programie „Nieuwsuur” wywołały natychmiastową reakcję amerykańskich komentatorów, ponieważ USA już wcześniej naciskały na ograniczenie współpracy z firmami powiązanymi z chińskim przemysłem obronnym.

Tajne transakcje i analiza śladów handlowych

Według materiału przygotowanego przez holenderską telewizję publiczną, transakcje ASML z chińską spółką zależną CETC potwierdzają dane z chińskiej Generalnej Administracji Celnej. Analiza eksportu i importu wykazała, że do jednego z zakładów CETC trafiły podzespoły związane z technologiami litograficznymi. CETC pełni w Chinach rolę strategicznego filaru w zakresie elektroniki użytkowej, telekomunikacji, systemów podwójnego zastosowania oraz oprogramowania rozwijanego na potrzeby instytucji państwowych.

ASML rzekomo nadal potajemnie świadczy usługi spółce zależnej państwowego przedsiębiorstwa CETC, dostawcy dla chińskiego wojska.

Relacja przedstawiona przez „Nieuwsuur” tworzy napięcie między publicznymi deklaracjami ASML o przestrzeganiu rygorystycznych przepisów eksportowych a realnymi działaniami firmy na rynku chińskim. Holenderski producent powtarza, że każdy wysyłany system podlega kontroli licencyjnej albo mieści się w ramach dozwolonego eksportu. Firma nie potwierdza jednak ani nazw klientów, ani charakteru obsługi, co od lat budzi kontrowersje wśród analityków polityki handlowej USA.

Szerokie portfolio klientów w Chinach

Oprócz CETC wśród odbiorców urządzeń ASML znajdują się inne kluczowe podmioty chińskiego przemysłu półprzewodnikowego, w tym Shenzhen International Quantum Academy, SiEn (Qingdao) oraz SMBC, spółka zależna jednego z największych producentów układów scalonych w Chinach. Część z tych organizacji figuruje na listach nadzorowanych przez Departament Handlu USA. W ostatnich latach amerykańska administracja poszerzała zestaw ograniczeń obejmujących technologie kwantowe i produkcję chipów, co wielokrotnie prowadziło do napięć dyplomatycznych na linii Waszyngton–Pekin.

Oskarżenia o negocjacje wywiadowcze z USA

Sytuację dodatkowo podgrzały publikacje dotyczące rzekomych propozycji ASML skierowanych do władz amerykańskich. Według doniesień holenderskiego dziennika „NL Times”, opisanych szerzej w książce „De belangrijkste machine ter wereld”, firma miała sugerować możliwość przekazywania informacji o chińskich klientach w zamian za swobodę działania na tamtejszym rynku. ASML stanowczo odrzuciło te zarzuty. Według firmy autorzy publikacji błędnie zinterpretowali fragmenty rozmów dotyczących oceny ryzyka geopolitycznego.

Rosnąca zależność od rynku chińskiego

Z perspektywy biznesowej Chiny pozostają jednym z filarów przychodów ASML. W 2024 roku sprzedaż do tego regionu przekroczyła 10 miliardów euro i stanowiła około jedną trzecią globalnego wyniku firmy. Jednocześnie holenderski producent próbował w ostatnich latach ograniczać udział rynku chińskiego w sprzedaży, sygnalizując potrzebę większej dywersyfikacji. Działania te nie zdołały jednak wyhamować popytu, a Chiny stały się jednym z najszybciej rosnących odbiorców sprzętu litograficznego.

USA zwiększają naciski i blokady

Amerykańska administracja od lat utrzymuje restrykcyjny kurs wobec chińskiego sektora półprzewodników. Poprzez współpracę z rządem Holandii stara się przekonać ASML do wstrzymania sprzedaży najbardziej zaawansowanych systemów EUV, ograniczenia dostaw maszyn DUV oraz zawieszenia serwisowania urządzeń już znajdujących się w Chinach. Najnowsze doniesienia dotyczące powiązań CETC z armią Chińskiej Republiki Ludowej mogą dodatkowo zaostrzyć stanowisko USA i skłonić Waszyngton do podjęcia kolejnych działań regulacyjnych.