To koniec anonimowości. Wprowadzają ogólnokrajowy identyfikator internetowy

Chińskie władze podejmują kolejny krok w kierunku pełnej kontroli nad przestrzenią cyfrową. Od lipca 2025 roku obywatele Chin będą mieli zakładane unikalne identyfikatory internetowe, nadawane przez państwo. Nowy system ma ułatwić weryfikację użytkowników online, ale jednocześnie niemal całkowicie eliminuje anonimowość w sieci. Choć oficjalnie przedstawiany jako dobrowolny, wielu ekspertów nie ma wątpliwości – to narzędzie do jeszcze większej inwigilacji obywateli.

W maju 2025 roku system został uruchomiony pilotażowo, ale od lipca ma objąć wszystkich użytkowników internetu w Chinach. W praktyce oznacza to, że każdy internauta będzie posiadał jeden unikalny numer identyfikacyjny, przyznawany przez państwo. Numer ten ma zastąpić osobne konta w serwisach społecznościowych, sklepach internetowych czy forach – identyfikacja odbywać się będzie automatycznie przez państwowy system, bez konieczności logowania się oddzielnie do każdej platformy.

Nowa regulacja została po raz pierwszy zaproponowana w marcu 2024 roku przez Jia Xiaolianga, zastępcę dyrektora cyberpolicji w północno-wschodnich Chinach oraz delegata Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Już wtedy wzbudziła kontrowersje, a obawy ekspertów i obrońców praw człowieka tylko się pogłębiają.

Oficjalna wersja: bezpieczeństwo i rozwój cyfrowej gospodarki

Chińskie władze przedstawiają nowe przepisy jako środek „zwiększający bezpieczeństwo użytkowników oraz chroniący dane osobowe obywateli”. Państwowa agencja informacyjna Xinhua określiła internetowy identyfikator jako „kamizelkę kuloodporną dla danych osobowych”. Rząd przekonuje, że ułatwi to walkę z cyberprzestępczością, ograniczy oszustwa i przyczyni się do rozwoju „zdrowej, uporządkowanej gospodarki cyfrowej”.

Według danych Xinhua, już w maju ponad 6 milionów użytkowników złożyło wniosek o przyznanie nowego identyfikatora. To jednak ułamek całkowitej liczby chińskich internautów, która – według szacunków – przekracza 1 miliard osób.

Eksperci: pozory dobrowolności, realia inwigilacji

Choć chińskie Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego zapewnia, że udział w systemie jest „dobrowolny”, eksperci, z którymi rozmawiała CNN, podważają te zapewnienia. Prof. Haochen Sun z Uniwersytetu w Hongkongu ostrzega, że system może wkrótce stać się obowiązkowy w praktyce – poprzez naciski administracyjne lub ograniczanie dostępu do usług dla osób, które się nie zarejestrują.

„Jeśli rząd chce, by system się upowszechnił, może to zrobić poprzez zachęty i stopniowe wypychanie alternatyw” – powiedział CNN. – „Ale prawdziwe ryzyko to centralizacja danych. Taki system tworzy pojedynczy punkt podatności, który może zostać wykorzystany przez hakerów lub obce służby.”

Z kolei Shane Yi, analityk organizacji China Human Rights Defenders, stwierdził, że system pozwoli władzom „śledzić obywateli od punktu zerowego” i będzie mógł być wykorzystywany „w dowolnym momencie i bez kontroli”.

Opór społeczny? Minimalny wpływ na decyzje władz

Pomysł utworzenia narodowego identyfikatora internetowego trafił do publicznej debaty już latem 2024 roku. Pomimo licznych zastrzeżeń ze strony profesorów prawa, ekspertów ds. prywatności i niektórych obywateli, ostateczna wersja regulacji pozostała niemal niezmieniona. To kolejne potwierdzenie, że – w Chinach – głos opinii publicznej w sprawach cyfrowej kontroli nie ma realnego wpływu na politykę państwa.

Globalny test dla przyszłości internetu?

Nowe rozwiązanie testuje granice wolności w przestrzeni cyfrowej. Jeśli system odniesie sukces w Chinach, może stać się modelem eksportowym dla innych autorytarnych reżimów. Jednocześnie stawia pytania także przed zachodnimi demokracjami: gdzie przebiega granica między cyfrowym bezpieczeństwem a cyfrowym nadzorem?

Na razie jedno jest pewne – dla mieszkańców Chin kończy się era anonimowości w internecie, a rozpoczyna się czas państwowego nadzoru totalnego, cyfrowego śledzenia i centralnej kontroli nad tożsamością każdego użytkownika sieci.