Jest 2025, czyli można już korzystać z nowych licencji za darmo!

Różne filmy, książki czy inne treści w ubiegłym roku weszły do domeny publicznej, co oznacza, że nie są już chronione prawami autorskimi i można je wykorzystywać bez obaw o potencjalne konsekwencje prawne. Jednym z takich przykładów jest pierwsze wydanie Myszki Miki. W nowo rozpoczętym roku kolejne dzieła wylądowały w domenie publicznej.

Domena publiczna to inaczej twórczość, z której możemy korzystać bez obaw o prawa autorskie. W 2024 roku najsłynniejszym dziełem, które utraciło moc praw autorskich, było pierwsze wydanie Myszki Miki. Rok 2025 przyniósł kolejne zmiany w domenie publicznej, do której dołączyły dwie kultowe postacie, ale to nie wszystko.

Popeye i Tintin dostępni w domenie publicznej

Wszystkie dzieła z 1929 r. i nagrania dźwiękowe z 1924 r. są teraz dostępne dla wszystkich w Stanach Zjednoczonych. Oznacza to, że książki, filmy, piosenki i dzieła sztuki opublikowane w latach 20. XX wieku nie są objęte ochroną praw autorskich. Również Popeye i Tintin od 1 stycznia 2025 r. trafili do domeny publicznej, co oznacza, że możemy skorzystać z tych bohaterów bez ograniczeń. W praktyce mogą trafić do nas nowe historie lub filmy ze słynnym Popeyem w roli głównej stworzone przez społeczność. Jest jednak pewne "ale".

Oto niektóre z najbardziej znanych dzieł, które nie są już objęte ochroną praw autorskich:

• Blackmail - pierwszy film Hitchcocka z dźwiękiem

• The Skeleton Dance

• Singin’ in the Rain

• On With the Show

• The Sound and the Fury

• Seven Dials Mystery

• A Farewell to Arms

• A Room of One’s Own

Jak działa domena publiczna?

Prawa autorskie chronią oryginalne dzieło danego autora. Po wygaśnięciu tej ochrony dzieło przechodzi do domeny publicznej. Public Domain można uznać za swego rodzaju kompromis między dobrem społeczności a interesem twórcy. Jednak prawa regulujące domenę publiczną, mogą być skomplikowane. Przykładowo Myszka Miki trafiła do domeny publicznej, aczkolwiek dotyczy to tylko jej wizerunku ze „Steamboat Willie” z 1928 r. i np. dopiero rok później postać ta zaczęła nosić słynne białe rękawiczki.

W praktyce tworzenie materiałów, w której występuje Myszka Miki w białych rękawiczkach, może naruszać prawa autorskie, w przeciwieństwie do treści pozbawionej tego elementu. To samo tyczy się Popeya i szpinaku, który dawał mu niespotykaną siłę. To motyw dalej objęty jest prawami autorskimi, a kto wyobraża sobie słynnego marynarza bez tego elementu?

Kiedy własność intelektualna przechodzi do domeny publicznej? W Stanach Zjednoczonych długość ochrony praw autorskich dla określonej własności zależy od różnych czynników. Zasadniczo w przypadku dzieł opublikowanych lub zarejestrowanych przed 1978 r. okres ten trwa 95 lat. W przypadku dzieł stworzonych po tej dacie ochrona trwa zazwyczaj do końca życia autora i wygasa 70 lat po jego śmierci. W sytuacji, gdy jest kilku współtwórców ten okres liczy się od śmierci ostatniego z współtwórców.