Kryptowaluta pułapka. Pomogła złapać dziesiątki przestępców

Federalne Biuro Śledcze (FBI) znane jest z kreatywnych operacji prowokacyjnych, jednak niedawna akcja na rynku kryptowalut wyróżnia się szczególną innowacyjnością.

W ramach operacji o kryptonimie Operation Token Mirrors, FBI stworzyło własny token kryptowalutowy, by rozbić grupę oszustów, którzy dokonywali manipulacji rynkowych. Ta nowatorska akcja oznacza przełomowy krok w działaniach organów ścigania wobec przestępstw w dynamicznie rozwijającej się branży kryptowalut. W ramach operacji FBI wprowadziło na rynek token o nazwie NexFundAI, oparty na technologii Ethereum, promowany jako narzędzie inwestycyjne dla projektów sztucznej inteligencji (AI) na wczesnym etapie rozwoju. Bez wiedzy oszustów, token ten stanowił pułapkę, która miała na celu zdemaskowanie osób zaangażowanych w nielegalne działania rynkowe. Wynikiem operacji jest postawienie zarzutów 18 osobom oraz kilku firmom, które rzekomo brały udział w manipulacjach kryptowalutami i fałszywych transakcjach.

Dzięki innowacyjnemu podejściu Biura do ścigania przestępstw w tej sferze, można oczekiwać dalszych działań w kierunku ograniczania nielegalnych praktyk.

Oszustwa i manipulacje rynkowe – jak działała grupa przestępcza?

Oskarżenia dotyczą czterech firm: Gotbit, CLS Global, MyTrade i ZM Quant, które zostały oskarżone o sztuczne zawyżanie cen tokenów poprzez tzw. „wash trading” – praktykę polegającą na przeprowadzaniu fikcyjnych transakcji w celu stworzenia fałszywego wrażenia wysokiej aktywności handlowej i popytu. Wash trading jest od dawna zakazany na tradycyjnych rynkach finansowych, ale kryptowaluty, pomimo regulacji, wciąż stanowią dla przestępców pole do nadużyć.

Jednym z kluczowych graczy był ZM Quant, firma, która odpowiadała za ponad 80% wolumenu obrotu tokenem NexFundAI w maju 2024 roku. ZM Quant, bez świadomości, że bierze udział w operacji FBI, rzekomo doradzała w sprawie sztucznego zawyżania cen, co umożliwiło Biuru zgromadzenie dowodów na nielegalne praktyki rynkowe.

Bezprecedensowy sukces operacji FBI

Jak podkreślił pełniący obowiązki prokuratora USA Joshua Levy, Operation Token Mirrors była pierwszą tego rodzaju akcją, która zdemaskowała oszustów działających w branży kryptowalut. "Wash trading jest od dawna zabroniony na tradycyjnych rynkach finansowych, a kryptowaluty nie są wyjątkiem" – zaznaczył Levy, dodając, że operacja pozwoliła na ujawnienie wielu przestępców finansowych w przestrzeni kryptowalut.

Operacja zakończyła się zajęciem ponad 25 milionów dolarów w kryptowalutach oraz dezaktywacją botów handlowych odpowiedzialnych za manipulacje 60 różnymi kryptowalutami. Do tej pory cztery osoby przyznały się do winy, a inne zostały aresztowane w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Portugalii.

Jodi Cohen, agent specjalny dowodzący oddziałem FBI w Bostonie, określiła operację jako „nowoczesną wersję klasycznych przestępstw finansowych”. „Stworzenie tokena kryptowaluty przez FBI to bezprecedensowy krok, który pozwolił na zidentyfikowanie i zakłócenie oszukańczych działań w tej dynamicznie rozwijającej się przestrzeni” – dodała Cohen.

Kontrowersje wokół operacji i zarzuty dotyczące naruszenia licencji

Operacja, choć skuteczna, wywołała również pewne kontrowersje. Animowy deweloper znany jako cygaar oskarżył FBI o naruszenie licencji open-source MIT, twierdząc, że Biuro bezprawnie skopiowało niektóre biblioteki OpenZeppelin przy tworzeniu swojego tokena. Na Twitterze napisał: „FBI, zauważyłem, że wasze inteligentne kontrakty naruszają licencję MIT, co podlega naruszeniu praw autorskich”.

Z kolei dyrektor Coinbase, Conor Grogan, odkrył, że FBI mogło przypadkowo ujawnić swoje własne portfele kryptowalutowe używane w operacji. Według jego obserwacji, portfele te były wykorzystywane do dokonywania transakcji na różnych platformach, co może skomplikować przyszłe śledztwa.

Grogan wskazał również, że FBI posiadało w swoim portfelu m.in. takie monety jak Pornrocket, EthereumMAX i BONE. Biuro zapowiedziało już kontakt z potencjalnymi ofiarami oszustwa związanego z NexFundAI oraz uruchomiło specjalny formularz dla osób, które mogły stracić środki w wyniku manipulacji.

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) również złożyła pozwy cywilne przeciwko kilku podmiotom zaangażowanym w manipulacje rynkowe, oskarżając je m.in. o spisek w celu prania pieniędzy oraz oszustwa telekomunikacyjne. Za te przestępstwa grozi kara do 20 lat więzienia.