Społeczność Linux w niepewności - Open Source Lab blisko zamknięcia, przez cięcia Trumpa

Coraz trudniejsza sytuacja finansowa znanego laboratorium Open Source Lab przy Oregon State University może doprowadzić do jego zamknięcia. Placówka, która przez ponad dwie dekady wspierała rozwój takich projektów jak Debian, Fedora, Gentoo, Mozilla czy Drupal, zmaga się z deficytem budżetowym sięgającym ćwierć miliona dolarów. Głównym winowajcą są cięcia w finansowaniu federalnym zapoczątkowane przez administrację Donalda Trumpa.

Założone w 2003 roku OSU Open Source Lab (OSL) jest jedną z najważniejszych instytucji w historii otwartego oprogramowania. Przez 22 lata działalności laboratorium zapewniało darmowy hosting i wsparcie infrastrukturalne dla ponad 500 projektów open source, w tym najbardziej znanych dystrybucji Linuksa – Debiana, Fedory i Gentoo. Z jego usług korzystały także Drupal, phpBB, OpenID, Inkscape, BusyBox i wiele innych inicjatyw, bez których współczesny internet wyglądałby zupełnie inaczej.

OSL odegrało także kluczową rolę w początkach działalności Mozilla Foundation, zapewniając pierwsze serwery dla przeglądarki Firefox i klienta poczty Thunderbird. W szczytowym momencie laboratorium dostarczało bezpłatnie nawet 10 TB transferu danych miesięcznie dla społeczności Drupala.

Laboratorium służyło też jako kuźnia talentów – od początku istnienia dało praktyczne doświadczenie 130 studentom, z których wielu założyło własne startupy lub rozpoczęło karierę w największych firmach technologicznych świata. Były student i współpracownik laboratorium, komentujący sprawę na Hackernews jako ecnahc515, podkreślił, że praktyka w OSL „zmieniła jego życie”.

Niedobór funduszy i niepewna przyszłość

W kwietniu 2025 roku Lance Albertson, dyrektor OSU OSL, poinformował w oficjalnym wpisie blogowym o dramatycznej sytuacji finansowej jednostki. Coroczny deficyt budżetowy wynosi obecnie około 250 000 dolarów. Z tej sumy aż 150 000 to wynagrodzenie jednej etatowej osoby, 65 000 przeznaczone jest na zatrudnienie ośmiu studentów, a pozostałe 35 000 obejmuje niezbędne koszty operacyjne, takie jak sprzęt, podróże czy opłaty za usługi sieciowe.

Jeszcze do niedawna budżetowe luki były łagodzone przez Wydział Inżynierii Oregon State University. Jednak ostatnie zmiany w sposobie finansowania uczelni sprawiły, że ta pomoc również zaczęła się kurczyć. – Obecny model przestał być wykonalny – stwierdził Albertson.

Ofiara politycznych rozgrywek

Zgodnie z doniesieniami PBS NewsHour i Associated Press, cięcia w finansowaniu uniwersytetów i jednostek badawczych są częścią szerszej polityki administracji federalnej. Zdaniem komentatorów, obecne władze Waszyngtonu, podobnie jak administracja Trumpa, używają budżetu jako narzędzia nacisku na instytucje, które promują polityki różnorodności i równości lub nie spełniają oczekiwań rządu w walce z antysemityzmem.

Departament Edukacji USA ma prawo wstrzymać fundusze instytucjom naruszającym prawa obywatelskie. Choć formalna procedura wymaga zazwyczaj długotrwałego postępowania, obecna strategia zakłada natychmiastowe działania – w praktyce uniwersytety nie mają czasu na odwołania ani reakcję.

Od marca 2025 roku finansowanie straciły już m.in. Columbia University w Nowym Jorku i University of Pennsylvania w Filadelfii. Teraz zagrożona jest również uczelnia w Oregonie. – Nowe priorytety federalne i proponowane cięcia, zwłaszcza w zakresie badań, mogą mieć bezpośrednie negatywne konsekwencje dla OSU – ostrzegła prezydent uczelni Jayathi Murthy.

Technologiczni giganci milczą

W 2011 roku Meta (dawniej Facebook) publicznie przyznała się do korzystania z infrastruktury OSL przy testach oprogramowania. W tym kontekście niepokoi fakt, że dziś laboratorium walczy o przetrwanie, podczas gdy dawni beneficjenci osiągają rekordowe zyski. W 2024 roku Meta wygenerowała przychody na poziomie 164,5 miliarda dolarów – wzrost o 22% w stosunku do roku poprzedniego. 250 000 dolarów, których potrzebuje OSL, stanowi dla tej firmy mniej niż kroplę w oceanie.

Co dalej z OSL?

Bez nagłego zastrzyku środków finansowych Open Source Lab może zakończyć działalność jeszcze w 2025 roku. Byłaby to ogromna strata nie tylko dla społeczności open source, ale również dla całego sektora edukacji i technologii. Jeśli znikniemy, zniknie kawałek historii internetu i unikalny model współpracy między edukacją a światem technologii – mówi Albertson.

Laboratorium rozpoczęło działania mające na celu zebranie brakujących funduszy, w tym kampanie crowdfundingowe i apele do firm technologicznych.