Linux dodał sterownik sprzed 53 lat. Społeczność jest wściekła

Wraz z rozwojem kolejnych wersji Linuksa jądro systemu regularnie porzuca wsparcie dla wiekowych procesorów i przestarzałych architektur. Tym większe zaskoczenie wywołała decyzja o dodaniu stabilnego sterownika dla interfejsu GPIB, technologii opracowanej na początku lat 70. XX wieku. W opinii krytyków to kolejny przykład rozrostu jądra w kierunku, który coraz częściej bywa określany mianem cyfrowego składowiska reliktów.

Nowy sterownik trafił do jądra Linux 6.19 i po raz pierwszy oferuje pełnoprawne, stabilne wsparcie dla magistrali, która pojawiła się niemal dwie dekady przed pierwszym wydaniem Linuksa. W realiach 2025 roku decyzja ta wywołała burzliwą dyskusję w społeczności.

Czym jest GPIB i dlaczego wzbudza emocje

GPIB, czyli General Purpose Interface Bus, to równoległy interfejs cyfrowy opracowany w 1972 roku przez firmę Hewlett-Packard. Jego zadaniem było połączenie komputerów z aparaturą pomiarową, taką jak oscyloskopy, generatory sygnału czy multimetry. Magistrala została później ustandaryzowana jako IEEE 488 i przez wiele lat stanowiła fundament automatyzacji laboratoriów badawczych.

Przez tego typu kontrybucje, społeczność zaczyna nazywać Linuxa śmietnikiem.

Technologia umożliwia połączenie do piętnastu urządzeń w jednej sieci, z jednym kontrolerem i czternastoma urządzeniami wykonawczymi. Całość opiera się na 8-bitowej magistrali równoległej oraz charakterystycznych, masywnych złączach przykręcanych śrubami do metalowej ramy. Zwolennicy GPIB od lat podkreślają niezawodność fizycznych połączeń, jednak to jedyny argument, który wciąż przemawia na jego korzyść.

Prędkości z innej epoki

Pod względem wydajności GPIB już dawno przegrał z nowoczesnymi interfejsami. Domyślna prędkość transferu wynosi około 1 MB/s, a maksymalna teoretyczna przepustowość sięga 8 MB/s. Dla porównania nawet USB 2.0, standard z początku XXI wieku, oferuje kilkukrotnie wyższą wydajność i nadal znajduje zastosowanie w nowych urządzeniach.

W czasach Wi-Fi 7, USB 4 i sieci Ethernet o przepustowości liczonych w dziesiątkach gigabitów, obecność tak wolnej magistrali w nowoczesnym jądrze systemu operacyjnego budzi pytania o sens i kierunek rozwoju Linuksa.

Stabilny sterownik po 53 latach

Największe zdziwienie budzi fakt, że stabilny sterownik GPIB pojawia się w jądrze dopiero teraz. Przez ponad trzy dekady istnienia Linuksa obsługa tego interfejsu pozostawała w fazie eksperymentalnej lub poza główną gałęzią projektu. Dopiero Linux 6.19 wprowadza pełnoprawny sterownik, który przeszedł proces testów i został uznany za gotowy do użytku produkcyjnego.

Decyzja ta kontrastuje z polityką usuwania wsparcia dla procesorów i platform sprzed 30–40 lat, które wciąż bywają wykorzystywane w niszowych zastosowaniach. Dla części społeczności to dowód na brak spójnej wizji rozwoju jądra.

„Bo mogę” – kulisy decyzji

Za włączenie sterownika GPIB do stabilnej gałęzi jądra odpowiada Greg Kroah-Hartman, jeden z kluczowych opiekunów projektu Linux. W opisie poprawki poinformował, że podsystemy GPIB oraz vc04 zostały przeniesione z drzewa rozwojowego do głównego jądra po długim okresie testów, które nie wykazały problemów ze stabilnością.

„Oto duży zestaw aktualizacji sterowników dla wersji 6.19-rc1” – napisał Kroah-Hartman w opisie swojej poprawki. „Jedyną „znaczącą” rzeczą jest to, że dwa podsystemy, GPIB i vc04, zostały przeniesione z drzewa rozwojowego do „prawdziwego” jądra, co jest bardzo zachęcające”.

Nie pojawiło się jednak szersze uzasadnienie, dlaczego tak archaiczna technologia powinna zajmować miejsce w jądrze używanym na milionach nowoczesnych urządzeń. Krytycy wskazują, że realna grupa użytkowników GPIB jest dziś marginalna i ogranicza się do wąskich segmentów laboratoriów utrzymujących bardzo starą aparaturę.

Linux między kompatybilnością a balastem

Sprawa sterownika GPIB ponownie wywołała dyskusję o granicach kompatybilności w Linuksie. Z jednej strony projekt od zawsze słynął z obsługi niszowego sprzętu i długowieczności rozwiązań. Z drugiej coraz częściej pojawiają się głosy, że każde kolejne takie rozszerzenie zwiększa złożoność jądra i utrudnia jego dalszy rozwój.