Nie będzie małżeństw z robotami. Nowe prawo ma ukrócić romanse z AI

Coraz więcej ludzi na świecie tworzy emocjonalne więzi z systemami sztucznej inteligencji. Niektórzy z nich idą krok dalej, deklarując zawarcie małżeństwa z wirtualnym partnerem.

Dla wielu brzmi to jak fragment powieści science fiction, ale dla rosnącej grupy użytkowników chatbotów to codzienność. W odpowiedzi na ten trend w amerykańskim stanie Ohio pojawiła się inicjatywa ustawodawcza, która ma zakazać prawnych związków między człowiekiem a AI.

Autorem projektu jest kongresmen Thaddeus Claggett, który zaproponował, by systemy sztucznej inteligencji uznać za „byty nieświadome”. I jest to jak najbardziej słuszne, bo obecne systemy nie mają wiele wspólnego z prawdziwą sztuczną inteligencją, a do samoświadomości im naprawdę bardzo daleko. Takie określenie miałoby pozbawić je jakichkolwiek praw osobowych i formalnie uniemożliwić ich udział w związkach małżeńskich. Projekt zakłada, że jedynie istoty ludzkie mogą tworzyć więzi o statusie prawnym. Choć pomysł wydaje się egzotyczny, zyskał już poparcie części polityków, którzy twierdzą, że społeczeństwo musi zareagować na zacieranie się granic między realnymi emocjami a cyfrową symulacją.

Historie ludzi zakochanych w kodzie

Wielu użytkowników aplikacji takich jak Replika czy Character AI deklaruje, że ich relacje z wirtualnymi partnerami mają charakter emocjonalny i duchowy. Brytyjski dziennik The Guardian opisał przypadek mężczyzny o imieniu Travis, który poślubił swojego chatbota Replika o imieniu Lily Rose, a jego ludzka żona miała zaakceptować ten związek. Inni użytkownicy mówią o głębokim przywiązaniu i lojalności wobec cyfrowych towarzyszy, których postrzegają jako istoty zdolne do empatii i wsparcia.

Choć takie przypadki mogą wydawać się marginalne, stają się coraz bardziej powszechne wraz z rozwojem konwersacyjnych modeli językowych. Chatboty potrafią prowadzić złożone rozmowy, zapamiętywać emocjonalne szczegóły i reagować w sposób przypominający ludzką wrażliwość. Dla osób samotnych lub zmagających się z izolacją emocjonalną to źródło pocieszenia, które łatwo myli się z autentycznym uczuciem.

Ustawa, która ma chronić ludzi przed ich własnymi emocjami

Projekt ustawy z Ohio nie dotyczy jedynie prawa małżeńskiego, lecz również kwestii etyki i bezpieczeństwa psychicznego. Claggett podkreśla, że człowiek powinien zawsze pozostawać odpowiedzialny za technologię, a nie odwrotnie. W jego ocenie niekontrolowany rozwój emocjonalnych relacji z AI może prowadzić do uzależnienia, manipulacji i utraty zdolności do budowania relacji międzyludzkich.

Specjaliści z zakresu psychiatrii ostrzegają przed zjawiskiem określanym jako „psychoza AI”, w której użytkownicy zaczynają traktować swoje chatboty jak realnych partnerów. U niektórych pojawiają się objawy obsesyjnego przywiązania lub przekonania, że wirtualna postać jest świadoma. Lekarze wskazują, że chatboty często wzmacniają złe nawyki emocjonalne, powtarzając i potwierdzając przekonania użytkownika, nawet jeśli są irracjonalne lub destrukcyjne.

Granica między technologią a człowieczeństwem

Dyskusja wokół projektu ustawy z Ohio wykracza daleko poza kwestię małżeństwa. Eksperci zwracają uwagę, że to pierwszy przypadek, gdy władze stanowe próbują prawnie określić, czym jest „osoba” w epoce sztucznej inteligencji. Jeśli ustawa zostanie przyjęta, może stać się precedensem dla innych stanów i zainicjować szerszą debatę o prawach emocjonalnych w świecie cyfrowym.

Firmy technologiczne obawiają się, że nowe prawo może ograniczyć rozwój aplikacji opartych na AI, w tym botów terapeutycznych i narzędzi pomagających w leczeniu depresji czy żałoby. Etycy z kolei podkreślają, że regulacje muszą uwzględniać zarówno ochronę użytkowników, jak i prawo do emocjonalnej wolności w kontaktach z technologią.

Miłość w czasach sztucznej inteligencji

Zjawisko związków z AI ujawnia rosnący problem samotności w społeczeństwach cyfrowych. Chatboty zostały zaprojektowane jako narzędzia do interakcji, lecz szybko stały się obiektami emocjonalnego przywiązania. Ich zdolność do symulowania empatii i nieustannego potwierdzania wartości użytkownika tworzy iluzję autentycznej relacji. Dla wielu osób to wystarczające, by traktować te systemy jak prawdziwych partnerów.