Pierwszy komputer kwantowy w Polsce już działa. Przełomowy krok Politechniki Wrocławskiej

Na Politechnice Wrocławskiej uruchomiono pierwszy w Polsce i całej Europie Środkowo-Wschodniej komputer kwantowy oparty na technologii nadprzewodzących kubitów pracujących w ekstremalnie niskiej temperaturze. To przełomowe wydarzenie nie tylko dla uczelni, ale i całego polskiego środowiska naukowego. Maszyna o nazwie „Odra 5”, została dostarczona przez firmę IQM Quantum Computers, światowego lidera w dziedzinie nadprzewodzących komputerów kwantowych. Komputer stanął we Wrocławskim Centrum Sieciowo-Superkomputerowym (WCSS) i będzie wykorzystywany do prowadzenia badań naukowych, głównie w dziedzinie informatyki, fizyki oraz technologii informacyjnych.

Rektor Politechniki Wrocławskiej, prof. Arkadiusz Wójs, który sam jest fizykiem kwantowym, podkreślił symboliczne znaczenie tego momentu. Jeszcze kilka dekad temu obliczenia kwantowe były teoretyczną koncepcją, a dziś realnie działają na polskiej uczelni. Planowane jest także uruchomienie nowych specjalizacji oraz kierunków studiów poświęconych informatyce kwantowej, co ma stworzyć podstawy do kształcenia nowego pokolenia ekspertów w tej dziedzinie.

Odra 5 – komputer kwantowy dla polskiej nauki

Maszyna o nazwie „IQM Spark” waży półtorej tony i mierzy trzy metry wysokości. Politechniczny egzemplarz bazuje na technologii niskotemperaturowych nadprzewodzących kubitów i pracuje w temperaturze 10 mK (milikelwinów), czyli -273,14°C. To urządzenie dostosowane do potrzeb uczelni i laboratoriów badawczych, współpracujące z popularnymi środowiskami do programowania obliczeń kwantowych jak Qiskit i Python. Użytkownicy będą mogli prowadzić badania na pięciokubitowej maszynie lokalnej oraz uzyskają zdalny dostęp do znacznie większych komputerów kwantowych zlokalizowanych w centrum firmy IQM w Alto w Finlandii.

Maszyna o nazwie „Odra 5”, została dostarczona przez firmę IQM Quantum Computers, światowego lidera w dziedzinie nadprzewodzących komputerów kwantowych.

W wydarzeniu udział wzięli również przedstawiciele instytucji państwowych, w tym prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej dr inż. Jacek Oko oraz posłanka Anna Sobolak, która zapowiedziała pogłębienie współpracy z uczelnią w zakresie rozwoju technologii kwantowych i cyberbezpieczeństwa. Zwrócono też uwagę na rozwój koncepcji internetu kwantowego, który może zrewolucjonizować bezpieczeństwo przesyłu danych dzięki połączeniom opartym na fizyce kwantowej.

Dodatkowo, przy tej samej okazji symbolicznie zainaugurowano działalność superkomputera Lem – jednej z najszybszych maszyn obliczeniowych w Polsce, która w 2024 roku znalazła się na 80. miejscu listy TOP500 najszybszych komputerów na świecie. Lem osiąga moc 20,37 petaflopsów i również znajduje się w WCSS.

Obie inwestycje – zarówno komputer kwantowy, jak i superkomputer – są elementem obchodów 30-lecia Wrocławskiego Centrum Sieciowo-Superkomputerowego. Centrum to od trzech dekad wspiera środowisko akademickie i przemysłowe w Polsce, rozwijając infrastrukturę obliczeniową, sieciową i oferując zaawansowane rozwiązania z zakresu IT, chmury obliczeniowej oraz bezpieczeństwa cyfrowego.