Geniusz i współtwórca Apple Mac nie żyje. Był jednym z najwybitniejszych programistów w historii

„Patrzenie na jego kod było jak patrzenie na sufit Kaplicy Sykstyńskiej” – tak o Billu Atkinsonie mówił jeden z jego kolegów z Apple. Programista, który ukształtował sposób, w jaki do dziś obsługujemy komputery, zmarł w czwartek w zeszłym tygodniu na raka trzustki w wieku 74 lat.

Bill Atkinson, jeden z najważniejszych pionierów ery komputerów osobistych, odszedł pod koniec czerwca 2025 roku. Jego śmierć w weekend potwierdziła rodzina we wpisie na Facebooku. Twórca takich narzędzi jak HyperCard, MacPaint czy QuickDraw, współtwórca projektów Lisa i Macintosh, człowiek, który – jak twierdzą niektórzy – dosłownie „wymyślił interfejs graficzny” – pozostawił po sobie dziedzictwo nie do przecenienia.

Od neurobiologii do Apple

Urodzony w 1950 roku William Dana Atkinson porzucił doktorat z neurobiologii, by w 1978 roku dołączyć do Apple jako 51. pracownik firmy. Był częścią elitarnych zespołów, które stworzyły komputery Apple Lisa i Macintosh – maszyny, które nie tylko zmieniły sposób interakcji z komputerami, ale i zapoczątkowały nową epokę w informatyce. Jak sam mówił po latach:
„Niektórzy twierdzą, że Steve Jobs mnie wykorzystywał. Ja twierdzę, że mnie inspirował i motywował – wydobył ze mnie najlepszą kreatywną energię.”

Geniusz, który kształtował cyfrowy świat

Twórczość Atkinsona wywarła wpływ na niemal każdy aspekt współczesnego interfejsu komputerowego. To on odpowiadał za MacPaint – pierwsze oprogramowanie do rysowania na komputerze Macintosh, w którym po raz pierwszy zastosowano narzędzia takie jak „lasso”, „wiadro farby” czy „FatBits” – tryb edycji piksel po pikselu. To on opracował QuickDraw – podstawowy silnik graficzny komputerów Apple, który umożliwił szybkie i płynne rysowanie interfejsów.

Równie przełomowy był HyperCard – program, który wprowadził koncepcję hiperłączy do szerszej publiczności i bezpośrednio zainspirował twórców World Wide Web. Co ciekawe, inspiracją do jego stworzenia miał być... psychodeliczny trip na LSD.

Atkinson nie tylko pisał kod – dokumentował też swoją pracę, wykonując dziesiątki zdjęć Polaroidów, śledząc każdą iterację swojego procesu projektowego. Jego podejście do tworzenia oprogramowania było niemal artystyczne.

Niezłomność i wizja

Jedną z najbardziej znanych anegdot z życia Atkinsona opowiada o jego reakcji po poważnym wypadku samochodowym w 1982 roku. Leżąc w szpitalu z urazem głowy, pierwsze słowa, jakie wypowiedział do Steve’a Jobsa, brzmiały: „Nie martw się, Steve, nadal pamiętam, jak robić regiony.” Chodziło o jego kluczowy algorytm zarządzania oknami w systemie Lisa – rewolucyjny na tle ówczesnych ograniczeń technicznych.

Życie po Apple

W 1990 roku Atkinson opuścił Apple i współtworzył General Magic – firmę, która stworzyła Magic Cap, prototyp inteligentnego urządzenia przenośnego na długo przed pojawieniem się smartfonów. W 2007 roku dołączył do startupu Numenta, założonego przez Jeffa Hawkinsa (twórcę Palm Pilota), gdzie badał sztuczną inteligencję inspirowaną ludzkim mózgiem. Twierdził wtedy: „To, co robi Numenta, jest fundamentalnie ważniejsze niż komputery osobiste czy rozwój Internetu.”

Poza programowaniem oddał się też pasji do fotografii przyrodniczej. W 2004 roku wydał album Within the Stone – zbiór niezwykłych zbliżeń minerałów. Później stworzył aplikację PhotoCard, umożliwiającą wysyłanie cyfrowych pocztówek.

Pożegnanie legendy

W październiku 2024 roku Atkinson ogłosił publicznie, że zmaga się z rakiem trzustki. Z powodu zaawansowania choroby operacja nie była możliwa. Mimo to, pozostał aktywny aż do końca, biorąc udział m.in. w jubileuszowym panelu z okazji 40-lecia Macintosha.

Pozostawił po sobie żonę Jingwen Cai (z którą wziął ślub w 2023 roku), dwie córki, dwoje pasierbów, rodzeństwo oraz ukochanego psa Poppy.

Programista wszech czasów?

John Gruber z Daring Fireball napisał o nim: „Mówię to bez przesady: Bill Atkinson mógł być najlepszym programistą komputerowym, jaki kiedykolwiek żył. Bez wątpienia znajduje się na bardzo krótkiej liście.”