Sankcje nie działają na wojsko? Alarmująca liczba amerykańskich chipów w rosyjskiej broni

Pomimo surowych sankcji nałożonych przez Stany Zjednoczone na Rosję, które mają uniemożliwić dostawy zaawansowanych technologii, rosyjska broń wykorzystywana na ukraińskich polach bitew nadal zawiera alarmującą liczbę półprzewodników wyprodukowanych przez amerykańskie firmy.

Jak wynika z dochodzenia przeprowadzonego przez Bloomberg, rosyjskie siły zbrojne wykorzystują chipy od renomowanych amerykańskich producentów, takich jak Texas Instruments Inc., przy czym sam producent może być nieświadomy udziału swoich produktów w rosyjskim arsenale. Jak ujawniono, Rosja korzysta z rozbudowanej sieci pośredników, w tym podmiotów trzecich i dystrybutorów, z których niektóre są objęte amerykańskimi sankcjami. Dzięki tej sieci produkty Texas Instruments, a także innych zachodnich dostawców, trafiają do rosyjskich firm zbrojeniowych. Chipy te są wykorzystywane w zaawansowanych systemach wojskowych, takich jak drony, precyzyjne systemy komunikacyjne, bomby szybujące i pociski Iskander, które Rosja regularnie używa w wojnie na Ukrainie.

Przy jednoczesnym zaostrzaniu restrykcji eksportowych przez Stany Zjednoczone i ich sojuszników, Rosja rozwija coraz bardziej wyrafinowane mechanizmy umożliwiające dostęp do potrzebnych jej komponentów.

Jednym z przykładów opisanych przez Bloomberg jest przypadek rosyjskiego dystrybutora, który w okresie od stycznia do sierpnia 2024 roku zakupił produkty Texas Instruments o wartości około 6 milionów dolarów. Prawie 4 miliony dolarów z tej sumy zostało przeznaczone na zamówienia dla rosyjskiego sektora zbrojeniowego. Co istotne, wiele z tych transakcji było realizowanych przez kraje trzecie, co pozwalało na omijanie bezpośrednich zakazów eksportowych do Rosji.

Mechanizmy obchodzenia sankcji

Złożoność globalnego łańcucha dostaw i fakt, że sankcje często dotyczą wyłącznie bezpośredniego eksportu do Rosji, sprawiają, że śledzenie przepływu zaawansowanych technologii jest niezwykle trudne. Chipy trafiają do Rosji poprzez kraje trzecie, a przesyłki przekraczają wiele jurysdykcji. To skutecznie maskuje ich ostateczne przeznaczenie, utrudniając producentom i rządom zidentyfikowanie końcowych odbiorców.

Dodatkowym problemem jest sposób, w jaki Rosja korzysta z technologii online, aby ułatwić zakupy. Dystrybutorzy mają strony internetowe, które umożliwiają przeglądanie i zamawianie produktów Texas Instruments w sposób podobny do klientów z krajów zachodnich. Strony te rzekomo integrują się z oficjalnym sklepem internetowym producenta, wykorzystując dane w czasie rzeczywistym, takie jak ceny i dostępność. Jak donosi Bloomberg, może to być realizowane poprzez użycie API, chociaż Texas Instruments twierdzi, że nie oferuje takiego dostępu rosyjskim firmom.

Reakcje producentów i władz USA

Texas Instruments odcina się od zarzutów, wskazując, że nie wspiera działalności rosyjskiego wojska ani nie umożliwia sprzedaży swoich produktów firmom objętym sankcjami. Jednak sam producent i rząd USA stoją przed trudnym zadaniem ograniczenia takich przypadków. Jednym z problemów jest fakt, że nie wszystkie chipy wykorzystywane w rosyjskim wojsku są eksportowane bezpośrednio na potrzeby zbrojeniowe. Niektóre z nich trafiają do rosyjskich użytkowników cywilnych, co dodatkowo komplikuje nadzór nad ich końcowym zastosowaniem.

Amerykańskie władze podejmują kroki w celu uszczelnienia systemu sankcji, jednak raport Bloomberg pokazuje, jak trudne jest pełne wyeliminowanie zaawansowanych technologii z rosyjskiego rynku. Wielu ekspertów uważa, że konieczne jest wzmocnienie współpracy międzynarodowej w zakresie monitorowania przepływu towarów, aby zapobiec dalszemu obchodzeniu ograniczeń.