Rosja zakazała rozmów telefonicznych przez Internet. Putin zaciska pętlę

Rząd rosyjski wprowadził znaczące zmiany w regulacjach dotyczących usług komunikacyjnych, które mogą wpłynąć na technologie łączące internet z sieciami telefonicznymi. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie oszustw telefonicznych, które w ostatnich latach osiągnęły niepokojący poziom, choć rzeczywisty problem leży z pewnością gdzie indziej. Premier Michaił Miszustin podpisał uchwałę eliminującą możliwość przesyłania informacji głosowych z Internetu do sieci telefonicznej, co spotkało się z mieszanymi reakcjami.

Uchwała nr 1898, opublikowana 26 grudnia 2024 roku na oficjalnej stronie rosyjskiego rządu, usuwa z wykazu licencji usługę przesyłania głosu z Internetu do sieci telefonicznych. Oznacza to, że technologie umożliwiające połączenia między sieciami VoIP a telefonami stacjonarnymi lub komórkowymi nie będą już licencjonowane. Decyzja ta została uzasadniona faktem, że takie rozwiązania były często wykorzystywane przez oszustów do przeprowadzania wyłudzeń i innych nielegalnych działań. Nowe regulacje wpisują się w szerszą strategię rosyjskich władz, które intensyfikują walkę z cyberprzestępczością i oszustwami telefonicznymi. W 2024 roku liczba przestępstw związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi wzrosła o 15,3% w porównaniu do roku poprzedniego, osiągając poziom 564 tysięcy przypadków. Straty wynikające z tych działań szacuje się na 150 miliardów rubli. Szczególnie alarmujący jest wzrost liczby fałszywych połączeń w komunikatorach internetowych, które według danych operatora Megafon stanowiły pod koniec 2024 roku aż 40% wszystkich połączeń, w porównaniu do zaledwie 1% rok wcześniej.

Planowane środki prewencyjne

W ramach dalszych działań Ministerstwo Rozwoju Cyfrowego oraz Roskomnadzor rozważają dodatkowe ograniczenia, w tym możliwość całkowitego zablokowania połączeń audio w komunikatorach internetowych lub zakaz realizowania takich połączeń z zagranicy. Latem 2024 roku FSB zażądała od operatorów telekomunikacyjnych zablokowania kont VoIP korzystających z adresów IP, które były wykorzystywane do oszustw. W listopadzie Ministerstwo Rozwoju Cyfrowego przedstawiło projekt ustawy obejmującej 30 środków przeciwdziałania nadużyciom, w tym zakaz wysyłania SMS-ów podczas rozmów telefonicznych oraz stworzenie bazy biometrycznych próbek głosu przestępców.
Pomimo wzmożonych działań prewencyjnych, wykrywalność przestępstw informatycznych w Rosji spada. Prokurator Generalny Igor Krasnow poinformował w październiku 2024 roku, że wskaźnik wykrywalności przestępstw w sektorze IT wyniósł jedynie 25,9%. Problem dodatkowo pogłębiają fałszywe centra telefoniczne działające poza granicami Rosji, w szczególności na Ukrainie i to chodzimy do jednego z głównych powodów zaostrzonych działań. Według danych cytowanych przez RIA Novosti, takie centra wykonują dziennie nawet 10 tysięcy połączeń do rosyjskich obywateli.

Kontekst międzynarodowy

Decyzje rosyjskiego rządu, choć skoncentrowane na walce z przestępczością, budzą również pytania o ich wpływ na wolność użytkowników Internetu i rozwój technologii komunikacyjnych. Przedstawiciele władz zapewniają, że zmiany nie wpłyną na funkcjonowanie popularnych komunikatorów internetowych, które korzystają z transmisji głosu w pełni w ramach sieci internetowej, bez łączenia z telefonią stacjonarną czy komórkową. Krytycy obawiają się jednak, że takie ograniczenia mogą być pierwszym krokiem do dalszego zaostrzania kontroli nad komunikacją w sieci i ograniczania nienadzorowanej łączności.