Starsze Radeony przyspieszyły o 30%. Nowy sterownik zaskakuje

Najnowsze jądro Linuksa przynosi niespodziewany zwrot akcji dla użytkowników bardzo wiekowych kart graficznych AMD. Wraz z wersją 6.19 systemu pojawiły się zmiany, które przekładają się na wyraźny skok wydajności układów Southern Islands i Sea Islands, zaprezentowanych ponad trzynaście lat temu. Według testów opublikowanych przez Phoronix wzrost osiągów sięga nawet trzydziestu procent, a największe różnice widać w starszych grach oraz aplikacjach korzystających z OpenGL.

Układy GCN 1.0 i GCN 1.1 napędzały niegdyś serie Radeon HD 7000 oraz HD 8000, z których druga była w dużej mierze przeznaczona dla rynku OEM. Dla wielu graczy były to karty definiujące pierwszą dekadę nowoczesnego grania na PC. Dziś traktowane są raczej jako ciekawostka historyczna, choć wciąż znajdują się w tysiącach komputerów działających pod kontrolą Linuksa.

Koniec ery starego sterownika

Źródłem poprawy wydajności nie są zmiany w samym sprzęcie, lecz przełom w warstwie sterowników. Przez ponad dwadzieścia lat starsze karty AMD korzystały w Linuksie z klasycznego sterownika Radeon DRM. Nowocześniejszy AMDGPU był rozwijany głównie z myślą o późniejszych generacjach GCN. W efekcie użytkownicy najstarszych układów pozostawali na uboczu, nawet jeśli technicznie mogli przełączyć się na nowy sterownik.

Taka aktualizacja jest rzadkim przypomnieniem, że oprogramowanie potrafi odmłodzić nawet bardzo wiekowy sprzęt.

Dzięki pracy Timura Kristófa oraz zespołu Valve Linux Open-Source Graphics Driver Group nastąpiło pełne otwarcie drzwi do AMDGPU również dla GCN 1.0 i 1.1. Zmiana ta pozwala tym kartom korzystać z nowoczesnej infrastruktury sterowników, z której do tej pory wykluczone były najstarsze Radeony.

Testy pokazują skalę różnicy

Phoronix przeprowadził testy na nowoczesnej platformie z procesorem Ryzen 9 9950X3D, pamięcią DDR5 oraz kartą Radeon HD 7950. Wyniki jasno pokazują, że największe przyrosty wydajności pojawiają się w starszych tytułach OpenGL, choć poprawa widoczna jest również w innych scenariuszach. Kluczowe znaczenie ma tu natywna obsługa sterownika Mesa RADV Vulkan przez AMDGPU, która otwiera przed tymi kartami zupełnie nowe możliwości.

Vulkan i OpenGL w nowym wydaniu

Choć nie ma mowy o uruchamianiu najnowszych gier AAA na trzynastoletnich kartach, różnica w płynności i stabilności działania jest wyraźna. Przejście na AMDGPU daje dostęp do nowocześniejszych ścieżek renderowania, lepszej obsługi API graficznych oraz funkcji, które przez lata pozostawały poza zasięgiem tej generacji sprzętu.

Linux jako schronienie dla starego sprzętu

Historia ta po raz kolejny pokazuje wyjątkową cechę ekosystemu Linuksa. System od dawna pełni rolę bezpiecznej przystani dla starzejącego się sprzętu, zwłaszcza kart graficznych AMD. Społeczność open source potrafi przez lata rozwijać sterowniki i narzędzia nawet dla układów, które dawno wypadły z oficjalnego wsparcia producenta. W praktyce oznacza to, że karty sprzed dwóch dekad nadal otrzymują poprawki i optymalizacje.

Jądro Linux 6.19, planowane na luty 2026 roku, zapowiada się jako jedna z najważniejszych aktualizacji dla posiadaczy kart GCN 1.0 i 1.1. Dla wielu użytkowników będzie to realny argument za pozostaniem przy starym sprzęcie jeszcze przez dłuższy czas.