Nowa era wyścigu technologicznego rozpoczęta. Chiny uruchamiają superkomputery AI w kosmosie

W czasie gdy zachodni liderzy technologii nadal prowadzą dyskusje na temat przyszłości orbitalnych centrów danych, Chiny przystępują do działania. W ubiegłym tygodniu państwowy gigant China Aerospace Science and Technology Corporation (CASC) ogłosił pomyślne wyniesienie pierwszych 12 satelitów w ramach programu „Satellite Computing” – przełomowego przedsięwzięcia mającego na celu przeniesienie mocy obliczeniowej sztucznej inteligencji z Ziemi... na orbitę.

To nie tylko ambitna wizja. To początek nowego wyścigu technologicznego, którego stawką jest dominacja w przyszłości obliczeń brzegowych – tyle że w przestrzeni kosmicznej, gdzie energia słoneczna jest darmowa i dostępna w niemal nieograniczonych ilościach.

Od koncepcji do orbity – chińska ofensywa technologiczna

W ramach pierwszej fazy projektu, 12 satelitów zostało umieszczonych na orbicie przy pomocy rakiety Long March-2D. Ich zadaniem jest stworzenie fundamentów dla globalnej infrastruktury AI pracującej poza atmosferą Ziemi. Ostateczny cel projektu to budowa konstelacji złożonej aż z 2800 satelitów, z których każdy będzie wyposażony w zaawansowany pokładowy model sztucznej inteligencji.

Nowatorska sieć ma docelowo osiągać moc obliczeniową na poziomie 1000 POPS (peta-operacji na sekundę). Już obecnie 12 prototypowych satelitów jest w stanie wykonać łącznie 5 POPS, co czyni je jednymi z najpotężniejszych obiektów obliczeniowych... w kosmosie.

Chiński ekosystem kosmicznych obliczeń

Za projektem Satellite Computing stoi konsorcjum firm i instytucji badawczych. Wśród nich ADA Space – prywatna firma założona w 2018 roku – oraz Zhejiang Lab, instytut powstały ze współpracy chińskich władz z koncernem Alibaba Group. Partnerzy, tacy jak SoftStone i Kepu Cloud, odpowiadają za integrację naziemnej infrastruktury danych z nową konstelacją orbitalną.

Satelity dysponują 100-gigabitowym laserowym łączem komunikacyjnym, pozwalającym na bezpośrednią wymianę danych pomiędzy obiektami w przestrzeni kosmicznej. Dodatkowo wyposażone są w opracowane przez Uniwersytet Guangxi detektory promieni rentgenowskich, co umożliwia im obserwację ekstremalnych zjawisk astrofizycznych, takich jak rozbłyski gamma.

Kosmiczne obliczenia a ziemskie napięcia

Z perspektywy geopolitycznej projekt ten wpisuje się w rosnącą rywalizację technologiczną między Chinami a Stanami Zjednoczonymi. Podczas gdy Pekin inwestuje miliardy w rozwój infrastruktury orbitalnej, w Waszyngtonie ograniczane są budżety NASA, a część biur zamykana jest wskutek dekretów wykonawczych anty-DEI (antydiversity, equity, inclusion).

Jak zauważa chiński rząd, „sztuczna inteligencja powinna służyć ludzkości” – słowa te przypisywane są przewodniczącemu Xi Jinpingowi, który wezwał do międzynarodowej współpracy nad etycznym rozwojem AI. Mimo tych zapewnień, eksperci na Zachodzie obawiają się, że chińska dominacja w dziedzinie kosmicznych obliczeń może oznaczać przewagę również militarną.

Europa pozostaje w tyle

Na tle globalnych potęg Europa wydaje się nieprzygotowana do rywalizacji. Choć Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) również wskazuje na potrzebę międzynarodowej kooperacji w rozwoju AI i obliczeń orbitalnych, nie przedstawiono dotąd konkretnego planu działania.

Nowa granica technologiczna

Jak podkreśla astronom Jonathan McDowell, przyszłość przetwarzania danych może leżeć właśnie w przestrzeni kosmicznej. „Orbitalne centra danych mogą odciążyć ziemskie sieci energetyczne, ograniczyć emisję dwutlenku węgla i przenieść kluczowe procesy do środowiska bezgrawitacyjnego” – mówi ekspert.

Nie jest to wizja odległa. Już dziś firmy takie jak Space Forge rozwijają technologie produkcji mikrochipów i materiałów w warunkach mikrograwitacji, a kolejne startupy zapowiadają konstelacje satelitów przystosowane do lokalnego przetwarzania danych i trenowania modeli AI w czasie rzeczywistym.