Ile RAM do gier w 2023 roku? Era 16 GB chyli się ku końcowi

Ile RAM do gier? To pytanie przewija się w zasadzie od początku istnienia pecetowego gamingu i choć przez dłuższy czas – to znaczy przez okres panowania danej generacji konsol PlayStation i Xbox – o coś takiego jak ilość pamięci RAM w grach martwić się nie musimy, w końcu nadchodzi czas, w którym stykamy się z często szarą rzeczywistością. Dziś odpowiemy, gdzie dokładnie na linii czasu znajduje się technologia gier komputerowych i wskażemy, czego można się w niedalekiej przyszłości spodziewać. Oto nasza analiza!

„Do gier wystarczy 4 GB pamięci RAM” – Jacek Winkler, 01.01.2012 r.

Ponad dekadę temu mogliśmy zagrać w takie produkcje, jak Mass Effect 3, Dishonored, Borderlands 2, Far Cry 3 czy Assassin’s Creed III i wiecie co? Wówczas byłem „posiadaczem” komputera stacjonarnego wyposażonego w procesor Intel Core 2 Quad Q6600, 4 GB pamięci RAM DDR2 oraz kartę graficzną GeForce 9600 GT 512 MB. Z tej listy mój PC nie miał problemów ani z Mass Effect 3, ani Dishonored ani Borderlands 2 – choć tutaj efekty PhysX katowały sprzęt niczym dzisiejszy ray tracing.

No dobra, ale dlaczego o tym piszę? Otóż dlatego, że po dokładnie roku światło dzienne ujrzała konsola PlayStation 4, która wywróciła świat pecetowego gamingu do góry nogami. Mój sprzęt przestał mieć rację bytu w zasadzie już na początku 2013 roku, kiedy to po raz pierwszy ujrzeliśmy wyraźny wzrost wymagań sprzętowych niemal wszystkich wypuszczanych wówczas na rynek gier. Już w 2014 roku, czyli zaledwie rok po premierze konsoli PlayStation 4, gry zaczęły wręcz wymagać 8 GB pamięci RAM. Koniec Eldorado.

W 2014 roku mogliśmy zagrać w gry, takie jak Dragon Age: Inkwizycja, Far Cry 4, Obcy Izolacja czy Śródziemie: Cień Mordoru. Wiecie, co te wszystkie gry mają ze sobą wspólnego? Otóż to, że w rekomendowanych wymaganiach sprzętowych, we wszystkich pojawiła się wzmianka o konieczności posiadania 8 GB pamięci RAM.

8 GB pamięci RAM – długi okres przejściowy

W okresie panowania konsoli PlayStation 4, na rynku pojawiało się coraz to więcej gier PC, które już wręcz wymagały przynajmniej 8 GB pamięci RAM. Nikt już nie pamiętał o niedobitkach z 4 GB RAM i w zasadzie zmiana ta przeszła bez większego echa. W 2016 roku jednak, zaczęły pojawiać się gry, które w rekomendowanych wymaganiach sprzętowych miały 16 GB pamięci RAM. Takowymi były na przykład Battlefield 1, Dishonored 2, Gears of War 4 czy Deus Ex: Mankind Divided. Wszystkie te gry jednak można było ogrywać przy 8 GB pamięci, ale dokładnie tak jak dzisiaj z pojemnością 16 GB, ewidentne było to, co stanie się z wymaganiami sprzętowymi za kilka lat.

16 GB pamięci RAM – standard, który obowiązuje do dziś

Zdecydowana większość graczy, kompletujących swój nowy zestaw komputerowy, zaczynając od roku 2017-2018-2019, sięgała po rekomendowane już przez wszystkich recenzentów branżowych i testerów sprzętu komputerowego pamięć RAM w konfiguracji 2x 8 GB. 16 GB pamięci zapewniało optymalną wydajność w niemal wszystkich dostępnych wówczas na rynku grach wideo niezależnie od tego, czy był to Red Dead Redemption 2, Control z aktywnym śledzeniem promieni, Assassin’s Creed Odyssey, Final Fantasy VII Remake czy Doom Eternal, który znany jest przecież z bardzo dobrej optymalizacji.

16 GB zapewniało komfort, na który użytkownicy jedynie 8 GB pamięci RAM pozwolić sobie nie mogli – jeśli brać pod uwagę gry AAA oczywiście. I choć nawet dziś spotkać można nowe lub ewentualnie kilkuletnie produkcje, które nie mają problemów z alokacją (a w zasadzie z użyciem) jedynie 8 dostępnych gigabajtów pamięci, dorzucenie do tego przeglądarki, launcherów i komunikatorów, szybko powoduje wyraźne spadki płynności w aktywnej grze komputerowej. Czyli 16 GB to optymalna ilość pamięci? Cóż.. i tak i nie.

Ile RAM do gier w 2023 roku?

Mamy już rok 2023 i w zasadzie można powiedzieć, że czas panowania 16 GB pamięci RAM chyli się powoli ku końcowi. Oczywiście można całą winę zrzucać na twórców gier, którym nie chce się optymalizować swoich dzieł, ale nie można w tym wypadku nie zauważać zbliżającego się wielkimi krokami trendu wzrostowego.

Żeby to udowodnić, na tapet wziąłem najnowszą produkcję, którą w dniu pisania tego artykułu jest The Last of Us Part I. Analizując jej wymagania sprzętowe, dojść można do wniosku, że 16 GB pamięci RAM jest absolutnym minimum do tego, żeby się w niej dobrze bawić – bez uciążliwych spadków płynności wyświetlanego obrazu. I wiecie co? Przetestowałem to, używając starszego zestawu pamięci Crucial Ballistix 2x 8 GB DDR4-3000 CL15 oraz zamiennika w postaci Patriot Viper Steel 2x 16 GB DDR4-3600 CL18. Istotną kwestią jest tutaj oczywiście liczba modułów. Dwa poprawnie zainstalowane na płycie głównej moduły będą działać w trybie Dual Channel, ale o tym zagadnieniu już pisaliśmy przy okazji omawiania kwestii Dual Channel vs Single Channel, dlatego po więcej informacji odnośnie różnic między nimi, odsyłamy was do poprzedniego artykułu.

Testowana konfiguracja:

• Procesor: AMD Ryzen 7 5800X3D
• Karta graficzna: NVIDIA GeForce RTX 3070 8GB oraz NVIDIA GeForce RTX 4070 12GB
• Pamięć RAM: 2x 8 GB DDR4-3000 CL15 oraz 2x 16 GB DDR4-3600 CL18 (oba zestawy pracowały z nastawami DDR4-3200 CL16)
• Dysk: SSD, M.2 PCIe 3.0 NVMe Samsung 970 Evo Plus 1 TB
• Monitor: Rozdzielczość Full HD (1920 x 1080) oraz Rozdzielczość QHD (2560 x 1440 pikseli)

GeForce RTX 3070 i 16 GB pamięci RAM

Na podstawowej konfiguracji, czyli z najmniejszą dostępną dla mojego komputera, ogólną ilością pamięci – zarówno VRAM jak i RAM, nie byłem w stanie komfortowo pograć w The Last of Us Part I na maksymalnych detalach w rozdzielczości Full HD, nawet po przeprowadzonej wstępnej kompilacji shaderów. Podczas rozgrywki – pomimo wysokiego klatkażu średniego - bardzo często napotykałem na specyficzne zacięcia animacji spowodowane niewystarczającą ilością pamięci VRAM i RAM, które nie były rejestrowane przy kalkulacji 1% Low i tym bardziej średniej liczby FPS. Były jednak bardzo odczuwalne i zauważalne na samym wykresie frametime. Problemu z 16 GB pamięci nie rozwiązał nawet upgrade w postaci karty graficznej GeForce RTX 4070, która ma o 4 GB pamięci więcej niż poprzednik, czyli GeForce RTX 3070 – a ta teoretycznie spełnia wymagania co do ilości pamięci VRAM.

Czym objawiają się takie zacięcia? Po analizie wykresu zapisanego za pośrednictwem oprogramowania MSI Afterburner widać było, jak kształtowało się ogólne użycie pamięci operacyjnej RAM podczas rozgrywki - ok. 14-15,5 GB. Po dosłownie kilkudziesięciu sekundach, następowało specyficzne, kilkumilisekundowe zacięcie, i patrząc wówczas na użycie pamięci RAM, ewidentnym było, czym tak naprawdę to zacięcie jest spowodowane.

Otóż w trakcie tego zjawiska użycie pamięci RAM dobiło do 15,6 GB, by zaraz później spaść do poziomu ok. 12,1 GB i przez kilkadziesiąt następnych sekund rosnąć ponownie do wartości 15,6 GB, kiedy to nastąpiło kolejne zacięcie animacji. Sytuacja wygląda dokładnie tak samo, jak w przypadku niewystarczającej pojemności pamięci wideo w karcie graficznej (choć nie we wszystkich grach), ale tym razem była ona spowodowana czym innym niż VRAM-em.

GeForce RTX 3070 i 32 GB pamięci RAM

Jak widać na poniższym obrazku, dość szybko okazało się, że gra ma apetyt na dużo więcej pamięci RAM niż „tylko” 16 GB. Wraz z kartą graficzną GeForce RTX 3070, użycie pamięci RAM w The Last of Us Part I sięgało nawet 29 GB, co dla niektórych może wydawać się nawet absurdalne.

Takie użycie pamięci RAM jest po części spowodowane niewystarczającą ilością pamięci VRAM. Gra na maksymalnych ustawieniach graficznych w rozdzielczości Full HD ma zamiar wykorzystać niemal 10 GB VRAM, a że w takową ilość GeForce RTX 3070 nie jest wyposażony, to, co się w dostępnej przestrzeni nie mieści, znajdzie swoje miejsce właśnie w pamięci operacyjnej RAM.

GeForce RTX 4070 i 32 GB pamięci RAM (QHD)

Wszystkie wcześniejsze bolączki związane ze specyficznym zacinaniem się obrazu zostały zniwelowane już przy okazji zainstalowania modułów 2x 16 GB RAM. Nawet po przekroczeniu 8 GB pamięci VRAM, i umieszczeniu wszystkich potrzebnych danych w pamięci operacyjnej RAM, nie zauważyłem u siebie żadnych spadków płynności na RTX 3070 – w rozdzielczości Full HD.

Ciekawym przypadkiem jest jednak jeszcze karta graficzna posiadająca większą ilość pamięci VRAM. Idealnie obrazuje to opisaną wcześniej sytuację niewystarczającej ilości pamięci VRAM w GeForce RTX 3070. Po zmianie karty graficznej na RTX 4070, z maksymalnie 29 GB użycia pamięci RAM, zrobiło się nagle 25 GB, a zatem można śmiało stwierdzić, że w wypadku tej produkcji istnieje znana już od zarania dziejów PC – miejmy nadzieję – sytuacja, opisana powyżej.

Wielu zapewne pamięta moment przejścia wymagań sprzętowych z 2 GB VRAM do 4 GB, a później do 6 i w końcu 8 GB. Zdecydowana większość gier właśnie w taki sposób podchodzi do problemu z niewystarczającą ilością pamięci wideo w karcie graficznej – po prostu rezerwuje potrzebną przestrzeń w normalnej pamięci operacyjnej RAM. Oczywiście bardzo często powoduje to niemałe problemy z wydajnością ogólną, co już jak najbardziej można zarejestrować przy analizie średniej wartości FPS i tym bardziej 1% Low, ale o tym powstanie już zupełnie nowy artykuł, gdzie na tapet weźmiemy zdecydowanie większą liczbę gier i konfiguracji sprzętowych. Dajcie znać, jakie gry i karty graficzne mamy dla Was przetestować.

32 GB pamięci RAM to przyszłość. Niedaleka przyszłość

Zdecydowana większość wypuszczanych na rynek produkcji w zupełności zadowala się 16 GB pamięci RAM, ale jednak wszystkie znaki na niebie ukazują, że trend ten nie utrzyma się zbyt długo. Dziś wiemy, że The Last of Us Part I czy Hogwarts Legacy, na maksymalnych ustawieniach graficznych potrafią pożreć taką ilość pamięci na śniadanie, a ich apetyt na tym się niestety nie kończy, bo nie chcą takiej przestrzeni alokować, ale po prostu używać.

Przy okazji kompletowania swojego nowego komputera do gier, warto się zatem zastanowić nad tym, czy nie lepiej jest po prostu kupić zestawu 32 GB pamięci RAM i mieć spokój na kolejne kilka lat. Na szczęście dziś zestaw taki to kwestia ok. 400 zł, czyli tyle, ile jeszcze nie tak dawno temu kosztowały moduły 2x 8 GB.

Patriot Viper Steel – dobra pamięć RAM do PC

Długo broniłem się przed kupnem nowego zestawu RAM do swojego prywatnego PC i choć tego robić nie chciałem nawet teraz, w końcu zdecydowałem, że już czas. Muszę tylko powiedzieć, że nie jestem użytkownikiem, który przed rozpoczęciem rozgrywki w wymagającą grę wyłącza wszystkie dostępne aplikacje w tle. Używam przeglądarki, aplikacji muzycznej, komunikatorów, launcherów czy aplikacji zarządzających dźwiękiem. Jeśli i wy korzystacie z komputera w dość normalny sposób oraz systemu operacyjnego, którego nie instalujecie "na czysto" za każdym razem, kiedy macie zamiar w coś pograć, 32 GB pamięci RAM wam się po prostu przyda.

Osobiście sięgnąłem po dość budżetowy zestaw pamięci Patriot Viper Steel 2x 16 GB DDR4-3600 CL 18, który zakupiłem za dokładnie 406 zł. Patriot ma w swoim portfolio oczywiście inne, wydajniejsze moduły, na które również warto zwrócić uwagę – na przykład testowany przez nas, ultraopłacalny zestaw Patriot Viper Steel DDR4-3733 CL 17 czy coś dla zdecydowanie bardziej wymagających, czyli DDR4-4400 CL 19, które oparte zostały na kościach pamięci Samsung B-Die. Tu już wszystko zależy od posiadanej przez was płyty głównej i procesora, bo równie dobrze możecie złożyć komputer oparty o najnowszy standard DDR5 i sięgnąć po najnowsze rozwiązanie Patriota w postaci Viper Venom – na przykład Viper Venom DDR5-5600, który też już zdążyliśmy dla was przetestować.

32 GB RAM w 2023 roku? Jak najbardziej

Zdaję sobie sprawę, że The Last of Us Part I nie jest grą, która zdobędzie miano najlepiej zoptymalizowanej produkcji 2023 roku, a druga przytoczona w tym tekście, czyli Hogwarts Legacy również nie jest wyznacznikiem jakościowym. Niezależnie jednak od tego, w jakim stanie technicznym wychodzą dziś gry wideo, przypomnę tylko, że w bardzo podobnej sytuacji byliśmy w dwóch poprzednich, opisanych powyżej scenariuszach, czyli w trakcie przejścia z 4 GB na 8 GB i z 8 GB na 16 GB. Niech pierwszy rzuci kamieniem ten, kto nie spotykał się z wyżej opisanym problemem z w grach takich, jak Final Fantasy XV (brrr...) czy Red Dead Redemption 2 na komputerze wyposażonym w 8 GB pamięci RAM.

Jeśli jesteście graczami i macie zamiar ogrywać najświeższe na rynku tytuły na waszym nowym zestawie komputerowym lub zastanawiacie się po prostu, czy warto sięgnąć dziś po zestaw RAM o całkowitej pojemności 32 GB, jak najbardziej warto to zrobić. Już nie chodzi jedynie o komfort użytkowania i spokój na kolejne kilka lat, ale również o to, że akurat takie zestawy są do nabycia w śmiesznie niskiej cenie. Cenie, za którą jeszcze nie tak dawno temu mogliśmy zakupić co najwyżej zestawy DDR4 2x 8 GB. To by było dziś na tyle. Dajcie znać w komentarzach, ile pamięci RAM posiadacie aktualnie w swoim pececie i czy macie w niedalekiej przyszłości zamiar złożyć nowy zestaw do gier wideo.