Małe PC są piękne. Jaką płytę mITX wybrać?

Na temat wyboru odpowiedniej płyty głównej można by napisać opasłe tomiszcze, ale wśród wielu cech tych konstrukcji znajduje się rozmiar, czy też standard. Najczęściej sięgamy po płyty główne standardu ATX lub też nieco mniejsze micro ATX (µATX/mATX). Modeli tych płyt jest na rynku od groma i możemy w nich przebierać do woli.

Zdecydowanie mniejszą popularnością cieszą się duże modele E-ATX (nieco szersze od ATX), czy też właśnie miniaturowe mini ITX (mniejsze od micro ATX). Pozwalają one na budowę mniejszego komputera i zwykle wyposażone są tylko w jeden slot PCI Express, jedno gniazdko M.2 i dwa banki RAM. Niby niewiele, ale dla większości użytkowników wystarczy to w zupełności. Jak po nazwie poznać, że mamy do czynienia z płytą mITX? Proste, zawsze po oznaczeniu chipsetu następuje duża litera “I” np. ASUS ROG STRIX B860-I GAMING.

Jakie są wady płyt mITX? Oprócz oczywistych niedogodności wynikających z małego rozmiaru i związanych z tym ograniczeń (mniejsza ilość portów i slotów), to płyty mini ITX zwykle są po prostu drogie. Dotyczy to zwłaszcza aktualnych podstawek AMD AM5 i Intel LGA 1851, chociaż trzeba przyznać, że ostatnio można trafić na lepiej wycenione modele. Jeśli zaś interesują was starsze rozwiązania (AM4 czy LGA 1700) to możecie liczyć na naprawdę atrakcyjne ceny. Wybór płyt mini ITX jest też znacznie mniejszy niż w przypadku standardu ATX i micro ATX.

Przed wami krótki przegląd najbardziej interesujących płyt mini ITX, które możemy znaleźć w polskich sklepach. Wzięliśmy pod uwagę modele z podstawką AMD AM5, AMD AM4, Intel LGA 1700 i LGA 8151. Pamiętajcie tylko, że ceny potrafią się szybko zdezaktualizować.

Płyty mini ITX - AMD AM5 (Ryzen 7000, 8000 i 9000)

• Aktualne ceny od 890 do 2100 zł.

Platforma ta obsługuje tylko pamięci DDR5. Który chipset wybrać?

• Jeśli kompletnie nie interesuje cię podkręcanie, to możesz sięgnąć nawet po budżetowe chipsety A620/B840. Umożliwiają one wyłącznie podkręcanie (i stosowanie profili XMP/EXPO traktowanych jako podkręcanie) pamięci RAM i nic więcej. Trzeba pamiętać, że na tych chipsetach solidnie ograniczono funkcjonalność PBO i można zapomnieć o takich opcjach jak Curve Optimiser (służący choćby do undervoltingu) jak i również o automatycznym OC. Co gorsza, płyty z tymi układami często są droższe niż modele z chipsetami z wyższej półki. Nie jest to deal życia.

• Rozsądnym wyborem są chipsety ze średniej półki, czyli B650/B650E/B850 i X870. Umożliwiają one podkręcanie i nawet zaawansowany użytkownik znajdzie tu wszystkie potrzebne opcje.

• Dla entuzjastów poszukujących największej liczby opcji i funkcjonalności pozostają płyty z topowymi chipsetami X670/X670E oraz X870E.

Co takiego zmieniło się w płytach serii 800? Generalnie niewiele. Możemy częściej liczyć na USB4, obsługę PCIe 5.0 (zarówno M.2 jak i PCI Express), nowsze Wi-Fi, czy obsługę wyżej taktowanych pamięci RAM. Płyty z chipsetami serii 600 wciąż będą doskonale się sprawdzać. 

Wybrane modele:

• ASROCK B850I Lightning WiFi (890 zł)

• MSI MPG B650I EDGE WIFI (1050 zł)

• Gigabyte X870I AORUS PRO ICE (1410 zł)

Topowe modele mogą zabijać ceną (np. ASUS ROG Strix X870-I Gaming WiFi kosztuje powyżej 2000 zł), ale mogą oferować choćby dwa gniazdka M.2 (z czego jedno PCIe 5.0), slot PCI Express zgodny ze standardem 5.0, czy też zaawansowane systemy chłodzące.

Płyty mini ITX - Intel 1851 (Core Ultra 200S)

• Aktualne ceny od 720 do 1600 zł.

Platforma ta obsługuje tylko pamięci DDR5. Jaki chipset wybrać? 

• Płyt w formacie mini ITX z budżetowym chipsetem H810 jak na razie nie stwierdzono u nas w sprzedaży.

• Wybierając płytę z chipsetem ze średniego segmentu, czyli B860, trzeba pamiętać, że średnia półka chipsetów Intela daje nam takie same możliwości OC co niska półka AMD, czyli wyłącznie możliwość podkręcania pamięci RAM.

• Jeśli chcemy podkręcać procesor i mieć do dyspozycji pełnię możliwości platformy (najwięcej linii PCI Express, czy szybkich portów USB) wybieramy topowy chipset Z890.

Wybrane modele:

• ASROCK B860I WiFi (720 zł)

• ASUS ROG STRIX B860-I GAMING WIFI (1170 zł)

• Gigabyte Z890I AORUS ULTRA (1590 zł)

Tę platformę można wybrać, jeśli zamierzamy ją użytkować przez dłuższy czas, bez zmian w podzespołach, a konkretnie procesora. Wiadomo już, że kolejna generacja Core Ultra będzie potrzebować nowej podstawki.

Płyty mini ITX - AMD AM4 (Ryzen 3000, 4000 i 5000)

• Aktualne ceny od 460 do 700 zł

Platforma ta obsługuje tylko pamięci DDR4. Jaki chipset wybrać? Platforma AM4 ma już swoje lata i w kwestii modeli mini ITX, nie mamy już przesadnego wyboru. W sklepach zostały jedynie płyty główne z chipsetami A520 i B550.

• Jeśli zależy nam głównie na cenie i nie obchodzi nas OC (za wyłączeniem RAM) możemy sięgnąć po płytę z budżetowym chipsetem A520 (następca A320).

• Płyty wyposażone w chipset ze średniej półki B550 (następca B450 i B350) pozwalają już na OC procesora i jak zawsze w przypadku AMD, wydają się być rozsądnym wyborem.

• Aktualnie w sprzedaży nie ma modeli z topowymi chipsetami X570 (następca X470 i X370). Można je dostać tylko z drugiej ręki.

Wybrane modele:

• Gigabyte A520I AC (460 zł)

• ASROCK B550M-ITX/ac (540 zł)

• Gigabyte B550 I AORUS PRO AX (700 zł)

AM4 wieczne żywe - nic dziwnego przy takich cenach. Jeśli nie szukasz najnowszych rozwiązań, a niedrogiej podstawy małego komputera, to najtańsze płyty mITX kupisz już poniżej 500 zł. Procesor 5700X3D wciąż znajduje się w sprzedaży i może być niezłym uzupełnieniem niewielkiego komputera gamingowego.

Płyty mini ITX - Intel LGA 1700 (Core 12, 13 i 14)

• Aktualne ceny od 570 do 1000 zł.

Platforma ta wspiera zarówno pamięci DDR4, jak i DDR5. Warto więc zwrócić szczególną uwagę na to, jaki rodzaj RAM obsługuje płyta główna. Jaki chipset wybrać?

• W niskiej cenie znajdziemy płyty z budżetowym chipsetem H610, który nie umożliwia nawet podkręcania RAM. Wybór modelu z pamięciami DDR4 pozwoli znaleźć płytę w cenie ponad 500 zł.

• Rozsądnym wyborem wydają się być modele wyposażone w chipset B760, czyli segment średni. Umożliwi nam on podkręcanie pamięci RAM i wykorzystanie profili XMP o wyższym taktowaniu.

• Jeśli jednak chcemy podkręcać procesor, pozostaje nam wyłącznie topowy chipset Z790.

Wybrane modele:

• Gigabyte H610I DDR4 (570 zł)

• ASUS ROG Strix B760-I Gaming WiFi DDR5 (860 zł)

• MSI MPG Z790I Edge Wi-Fi DDR5 (1000 zł)

Core i5 od 12-tej generacji w górę, wciąż pozostają dość atrakcyjnym wyborem w swojej klasie cenowej.

Jaka płyta mITX?

Pomimo, że wybór płyt mini ITX nie jest gargantuiczny, to - jak widać na powyższych przykładach - bez problemu można znaleźć ciekawe modele. Największą wadą tego rozwiązania pozostaje cena, bowiem płyty standardu ATX i mATX są znacznie tańsze. 

Dla porównania - najtańszą płytę AM4 kupimy za jakieś 200 zł, AM5 za nieco ponad 300 zł, LGA 1700 za około 250 zł , a LGA 1851 za mniej niż 450 zł. To właśnie to skutecznie zniechęca użytkowników do częstszego sięgania po modele mITX.

Małych obudów specjalnie pod płyty mini ITX również nie jest tyle co standardowych modeli ATX/mATX, ale wśród nich można znaleźć takie perełki jak Corsair 2000D Airflow, czy Fractal Design Ridge. Zawodnik ze stajni Corsaia pozwala zainstalować we wnętrzu równocześnie AIO 240 mm i standardowych rozmiarów kartę graficzną. Rozwiązanie Fractala teoretycznie nie pozwala na równoczesne zainstalowanie AIO i zewnętrznej karty graficznej, chyba, że zaczniesz się zastanawiać nad niestandardowymi rozwiązaniami (np. płaskie wentylatory na chłodnicę AIO i jednoslotowa karta graficzna w rodzaju Radeon PRO W7500).