Rosyjski szpieg wykradał dane, które miały pomóc w budowie fabryki chipów 28 nm w Rosji

43-letni rosyjski inżynier German A. stanął przed sądem pod zarzutem potajemnego przekazywania poufnych informacji technicznych z wiodących firm zajmujących się produkcją półprzewodników, takich jak ASML, NXP i TSMC, do Rosji. Celem miało być wsparcie budowy fabryki zdolnej do wytwarzania chipów w technologii 28 nm. Według ustaleń śledczych nielegalnie zdobył setki dokumentów i zarobił na tym procederze około 40 tysięcy euro. Teraz grozi mu kara od 18 do 32 miesięcy więzienia.

German A. miał przekazać Moskwie setki poufnych plików zawierających kluczowe informacje techniczne dotyczące produkcji chipów. Śledczy odkryli, że w jego posiadaniu znalazło się 105 wewnętrznych dokumentów ASML oraz 88 plików związanych z TSMC. Materiały te obejmowały m.in. instrukcje dotyczące procesów produkcyjnych i maszyn wykorzystywanych w produkcji półprzewodników. Chociaż nie zawierały kompletnych planów budowy fabryki, mogły znaczną pomoc w uruchomieniu rosyjskiej linii produkcyjnej, zdolnej do wytwarzania chipów wykorzystywanych m.in. w zastosowaniach wojskowych.

Według raportów, German A. wykorzystywał aplikacje do przechowywania plików w chmurze oraz komunikatory internetowe do przesyłania informacji. Istnieje także podejrzenie, że przekazywał fizyczne nośniki danych podczas swoich wizyt w Moskwie. Ponadto, śledczy ustalili, że inżynier brał udział w próbie zakupu narzędzia do chemicznego osadzania z fazy gazowej, kluczowego dla produkcji półprzewodników. Sprzęt miał trafić do Rosji przez Izrael, ale finalnie transakcja nie doszła do skutku.

Długa kariera w branży i podejrzane kontakty

German A. od lat był związany z branżą półprzewodników. Karierę rozpoczął w 2008 roku, odbywając staż w belgijskim ośrodku badawczym Imec. Następnie pracował w instytucie badawczym NCSR w Grecji oraz w niemieckiej fabryce GlobalFoundries. W 2015 roku dołączył do holenderskiego start-upu Mapper, który zajmował się technologią litografii bezmaskowej i był wspierany przez rosyjski fundusz Rusnano. Po bankructwie firmy w 2018 roku trafił do ASML, gdzie zajmował się maszynami do produkcji elementów elektrooptycznych.

W 2021 roku jego kontrakt w ASML nie został przedłużony, a on sam próbował zdobyć nową pracę przez agencje rekrutacyjne, jednak bez skutku. Ostatecznie znalazł zatrudnienie w NXP w Nijmegen, gdzie pracował jako technik procesowy.

Według ustaleń śledczych, w 2023 roku German A. kontaktował się z rosyjskimi badaczami w sprawie budowy nowej fabryki półprzewodników w Rosji. Miało to miejsce w czasie, gdy rosyjskie firmy objęte były sankcjami i miały ograniczony dostęp do zaawansowanych technologii chipowych.

Zagrożenie dla zachodnich firm i tajemnice wywiadowcze

Podejrzenia o współpracę Germana A. z rosyjskim wywiadem są coraz silniejsze. W sierpniu 2024 roku został on aresztowany na podstawie raportu krajowej agencji wywiadowczej, a już we wrześniu ASML i NXP zostały oficjalnie poinformowane o podejrzeniu szpiegostwa. Obie firmy aktywnie współpracują z śledczymi i złożyły skargi na byłego pracownika.

Nie pierwsza tego typu sprawa

To nie pierwszy przypadek naruszenia tajemnic technologicznych w zachodnich koncernach półprzewodnikowych. W 2022 roku ujawniono, że były chiński pracownik ASML skradł poufne dane firmy. Również NXP padło ofiarą cyberataków prowadzonych przez hakerów powiązanych z Chinami.

W odpowiedzi firmy zaostrzyły procedury bezpieczeństwa. Wewnętrzne systemy zaczęły bardziej rygorystycznie kontrolować dostęp do poufnych dokumentów, a aktywność pracowników jest ściśle monitorowana. Niemniej jednak przypadek Germana A. pokazuje, że zagrożenie nadal istnieje, a zachodnie technologie półprzewodnikowe są cennym celem dla państw takich jak Rosja i Chiny.