Twój Ryzen 9 7950X nie osiąga 6,28 GHz, to tylko 10-letni błąd

Cztery lata temu odkryto błąd RTC, który sprawiał, że procesory AMD Ryzen 3000 (nazwa kodowa Matisse) działały pozornie szybciej niż wskazywała ich oficjalna specyfikacja, podczas gdy w rzeczywistości dochodziło jedynie do błędnego odczytu ich taktowania. Wygląda na to, że błąd powrócił i teraz wpływa też na najnowsze procesory AMD Ryzen 7000 (Raphael).

Rosyjski bloger technologiczny Pro Hi-Tech udostępnił wideo od jednego ze swoich subskrybentów, pokazujące, jak Ryzen 9 7950X wychodzi z trybu uśpienia, osiągając prędkość 6,28 GHz. To oczywiście błąd, ponieważ Ryzen 9 7950X ma maksymalne taktowanie na poziomie 5,7 GHz, więc niemożliwe jest, aby 16-rdzeniowy układ samodzielnie przekroczył 6 GHz bez żadnego podkręcania. Niestety użytkownik nie udostępnił modelu płyty głównej ani wersji firmware, dlatego nie jesteśmy pewni, czy przyczyną błędu jest określony firmware AMD AGESA.

Bloger technologiczny Pro Hi-Tech udostępnił wideo, pokazujące, jak Ryzen 9 7950X wychodzi z trybu uśpienia, osiągając prędkość 6,28 GHz.

Sztuczka podobno polega na osiągnięciu przez procesor Ryzen maksymalnej częstotliwości taktowania, a następnie uśpieniu systemu. W rezultacie prędkość zegara magicznie gwałtownie wzrasta. Procesor wydaje się nawet działać szybciej w benchmarkach, takich jak Cinebench lub Corona. W rzeczywistości dochodzi jedynie do błędnych odczytów jego taktowania, podobnie jak to miało miejsce w przypadku błędu RTC przed laty. 

Co ciekawe błąd RTC liczy sobie już 10 lat, gdyż pochodzi z 2013 roku i pojawił się w erze Windowsa 8. Wówczas jednak problem był bardziej widoczny na procesorach Intela, w tym seriach Sandy Bridge, Ivy Bridge i Haswell. Pojawiał się też w CPU AMD, ale nie w takim stopniu, jak w układach Intela. Błąd RTC dotyczył głównie zmiany częstotliwości magistrali procesora. Zmiany wprowadzone w systemie BIOS były dopuszczalne, ale modyfikacja częstotliwości na poziomie oprogramowania zepsułaby licznik czasu systemu Windows 8.

Benchmarki, takie jak Cinebench i Corona, mierzą czas renderowania sceny przez procesor. Wolniejszy wewnętrzny zegar sprawia, że ​​oprogramowanie myśli, że procesor potrzebuje mniej czasu na ukończenie testu. Gdyby użytkownicy mierzyli czas za pomocą stopera i porównywali czas pokazywany przez oprogramowanie, ujawniały się znaczące rozbieżności. Użytkownik, który przesłał film, zauważył 15% różnicę w czasie renderowania między dwoma pomiarami. Dlatego nienormalnie wysoka częstotliwość zegara w połączeniu z błędem RTC stwarza złudzenie, że procesor Ryzen zapewnia wyższą wydajność, ale tak nie jest.

Microsoft podobno rozwiązał błąd RTC w późniejszych wersjach systemu Windows, ale chipy Zen 2 nadal były podatne na ten problem. Wygląda na to, że dotyka on również CPU Zen 4 i najbardziej zdumiewa tu fakt, że bug odkryty prawie dziesięć lat temu nadal nie został całkowicie załatany. Na szczęście ten niczego nie psuje, ani nie powoduje spadku wydajności. Wręcz przeciwnie, przekonuje mniej doświadczonych użytkowników, że ich procesor jest wydajniejszy niż jest w rzeczywistości, co może powodować pewne nieporozumienia. Na baczności powinni mieć się przede wszystkim recenzenci, gdyż błąd ten może wpływać na ich ocenę w zestawieniu z CPU Intela.