Unesco bierze się za influencerów. Nowy front walki z dezinformacją i mową nienawiści

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) uruchamia nowatorski program edukacyjny skierowany do influencerów – osób kształtujących opinie w internecie – by wyposażyć ich w umiejętności weryfikacji faktów. To kolejny krok organizacji w walce z dezinformacją, która w dobie cyfrowej stała się jednym z najpoważniejszych wyzwań dla globalnej społeczności.

Influencerzy jako nowi liderzy opinii publicznej

UNESCO wskazuje, że influencerzy są obecnie jednym z głównych źródeł informacji kulturalnych i wiadomości dla społeczeństw na całym świecie. W efekcie ich rosnącego wpływu organizacja zdecydowała się przeprowadzić badanie, mające na celu sprawdzenie, jak internetowe osobowości weryfikują treści, które publikują. Badanie, nazwane „Za ekranami”, zostało zrealizowane we współpracy z Bowling Green State University z USA i objęło 500 influencerów z 45 krajów. Wyniki okazały się zaskakujące:

• 63% respondentów przyznało, że nie stosuje systematycznych metod weryfikacji faktów,
• jednak aż 73% wyraziło chęć udziału w szkoleniach z tego zakresu.

UNESCO przedstawia te wyniki jako dowód na to, że influencerzy „zmagają się” z problemami dezinformacji i mowy nienawiści, jednocześnie deklarując gotowość do zdobywania nowych umiejętności.

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury włącza do swoich działań edukację osób wpływających na opinię publiczną, ucząc, w jaki sposób „weryfikować fakty”.

Od edukacji do współpracy z tradycyjnymi mediami

W odpowiedzi na wyniki badania UNESCO zapowiedziało opracowanie kompleksowego kursu szkoleniowego, który ma pomóc influencerom w:

• identyfikowaniu dezinformacji i mowy nienawiści,
• współpracy z dziennikarzami i mediami głównego nurtu,
• promowaniu informacji opartych na faktach.

Agencja ONZ podkreśla również konieczność nawiązania bliższych relacji między influencerami a tradycyjnymi mediami. Według raportu, media te spadły na trzecią pozycję wśród źródeł informacji dla twórców treści – za ich własnymi doświadczeniami oraz niezależnymi badaniami. UNESCO zamierza to zmienić, widząc w tym szansę na odbudowanie zaufania do dziennikarstwa tradycyjnego.

Nowe wyzwania dla twórców w erze cyfrowej

Kurs „rozwiązywania problemu dezinformacji i mowy nienawiści” to wspólna inicjatywa UNESCO i Knight Center for Journalism in the Americas. W projekcie bierze udział obecnie 9000 uczestników z 160 krajów. Szkolenia obejmują m.in.:

• podstawy globalnych standardów praw człowieka,
• zasady etyki w mediach cyfrowych,
• metody unikania „niepewności prawnej” wynikającej z różnic w przepisach dotyczących publikacji w internecie.

UNESCO ostrzega, że ignorowanie tych standardów może prowadzić do konsekwencji prawnych w niektórych krajach, włącznie z procesami sądowymi i karami.

Inicjatywa UNESCO wzbudza mieszane reakcje. Z jednej strony podkreśla się potrzebę zwiększania świadomości wśród influencerów, którzy mają ogromny wpływ na opinie publiczne, zwłaszcza wśród młodzieży. Z drugiej strony, krytycy zwracają uwagę na potencjalne ryzyko ograniczania swobody wypowiedzi pod pretekstem walki z dezinformacją. Nie brakuje głosów, że program UNESCO może również służyć wsparciu tradycyjnych mediów, które tracą zaufanie wśród odbiorców na rzecz bardziej niezależnych i bezpośrednich źródeł informacji, jakimi są influencerzy.

Międzynarodowa polityka czy walka o transparentność?

UNESCO uzasadnia swoje działania mandatem dotyczącym promowania umiejętności medialnych i informacyjnych. Jednak krytycy widzą w tej inicjatywie próbę stworzenia międzynarodowych standardów, które mogą być narzędziem cenzury. Powiązana tematycznie deklaracja podpisana niedawno przez przywódców państw na wydarzeniu ONZ, wzywająca do zwiększenia kontroli nad przestrzenią cyfrową, budzi pytania o granice wolności słowa w erze internetu