Niedawno odpowiadałem na pytanie, ile pamięci VRAM potrzeba do grania w 2025 roku, a w niniejszym poradniku będę się zajmował tym, ile pamięci RAM, a więc operacyjnej, potrzeba obecnie do gamingu. Jest to temat istotny, gdyż każdy gracz chce po prostu móc zanurzyć się w cyfrowej rozrywce, aby komfortowo odkrywać fabułę danej produkcji czy wykonywać jakieś zadania przewidziane przez jej twórców, a nie stresować chociażby przycięciami. Przypominając wnioski z poprzedniego tekstu, przy skromnej pojemności VRAM możemy dostosować ustawienia tekstur w grze, aby uniknąć spadków wydajności, lecz kosztem miejscami rozmytych tekstur.
Z kolei w przypadku RAM tak dobrze już nie jest, gdyż z poziomu samej gry nie bardzo jesteśmy w stanie podziałać, aby wystarczało jej mniej. Co najwyżej możemy wyłączyć wszystkie programy działające w tle, w tym przeglądarkę internetową, która przy wielu otwartych kartach potrafi zająć sporo gigabajtów pamięci operacyjnej. Jednak myślę, że nie po to tu jesteście, by czytać o kompromisach, więc w dalszej części pokażę Wam, ile RAM trzeba mieć, by ich uniknąć.
Obecnie najpopularniejsza wśród osób składających gamingowe pecety platforma AMD AM5 dla procesorów Ryzen 7000 oraz Ryzen 9000 jest kompatybilna wyłącznie z pamięcią RAM DDR5, podobnie jak konkurencyjna Intel LGA 1851 czy większość płyt głównych z gniazdem LGA 1700, stąd będziemy się zajmować właśnie tym standardem. Kupując moduły DDR5 o taktowaniu 6000 MHz i CL 30, czyli chyba najczęściej wybierane, za zestaw o pojemności 2x8 GB trzeba zapłacić przynajmniej około 240 zł, za 2x16 GB minimum ok. 400 zł, za 2x24 GB przynajmniej ok. 640 zł, a za 2x32 GB minimum ok. 790 zł.
Wszystkie ceny wziąłem z serwisu Ceneo na dzień pisania tekstu, stąd za jakiś czas na pewno będą się trochę różnić, ale ogólna idea się nie zmieni, tzn. dopłata do większej pojemności jest z grubsza proporcjonalna do różnicy tego parametru. Innymi słowy, nie ma takiej sytuacji, że chcąc mieć dwa razy więcej RAM, trzeba wydać np. cztery razy tyle, chociaż niektórzy producenci naturalnie mają w swojej ofercie absurdalnie drogie moduły DDR5 o wyżyłowanych parametrach i/lub ekstrawaganckim wyglądzie, jednakże takie znajdziemy dla każdej pojemności.
Pamięć RAM DDR5 jest aktualnie na tyle tania, że nie ma sensu na niej oszczędzać. Zobaczmy, jaką pojemność warto mieć do grania w 2025 roku.
Jaka pamięć RAM dla procesorów Ryzen 9000? Test modułów 6000, 6400 i 7000 MHz
Kilka słów na temat wykonanych pomiarów i roli pamięci RAM
Żeby pokazać, ile pamięci operacyjnej potrzebują nowe gry, wziąłem tytuły z procedury testowej kart graficznych i włączyłem je w rozdzielczości 4K. Gdzie jest taka możliwość, pomiary obejmują tak tradycyjną rasteryzację, jak i śledzenie promieni (ang. ray tracing) albo śledzenie ścieżek (ang. path tracing). Natomiast wartością, która była sprawdzana, jest nic innego jak wykorzystanie fizycznej pamięci RAM w trakcie rozgrywki. W tym miejscu muszę Wam przypomnieć, iż komputer ze standardowo skonfigurowanym systemem Windows ma do dyspozycji tzw. plik wymiany (ang. swap), który znajduje się na dysku twardym.
Gdy RAM jest za mało, system operacyjny przerzuca tam jej mniej potrzebną zawartość, ale to skutkuje spadkiem wydajności, a podczas grania również przycięciami, zatem chcemy tego uniknąć, rzecz jasna dzięki odpowiedniej pojemności pamięci operacyjnej. Wszelkie pomiary zostały przeprowadzone na maszynie z procesorem Intel Core i9-13900K, pamięcią RAM o pojemności 32 GB oraz kartą graficzną na układzie NVIDIA GeForce RTX 4080. A gdyby ktoś nie wierzył wartościom z wykresu, dorzucam też kompilację zrzutów ekranu z widoczną zajętością RAM.
Ile RAM do gier? Wykresy
Wykorzystanie pamięci RAM w grach - zrzuty ekranu
Ile RAM do grania w 2025 roku? Podsumowanie
Przystępując do omówienia rezultatów, od razu zaznaczam, że wszelkie pomiary wykorzystania RAM wykonano z uruchomioną tylką grą, oprogramowaniem diagnostycznym (Afterburner oraz HWiNFO) oraz aplikacjami platform oferujących gry jak Steam czy Ubisoft Connect. W takich warunkach okazuje się, że 16 GB pamięci operacyjnej to wciąż wystarczająca pojemność, gdyż żaden tytuł nie przekroczył takiej puli. Najmniej łakoma na RAM okazała się produkcja Assassin's Creed: Mirage (niespełna 8 GB wykorzystanej pamięci), a najbardziej The Last of Us Part I (prawie 16 GB). Przy czym ta ostatnia gra na premierę działała wyraźnie gorzej, potrafiąc spożytkować znacznie więcej RAM, ale jak widać, popremierowe łatki potrafią zdziałać cuda.
W teorii zaprezentowane wartości mogłyby być nieco większe, gdyby w komputerze była karta graficzna np. z 8 GB VRAM, jako że taka pojemność wymusza przechowywanie części tekstur w pamięci operacyjnej (przy maksymalnej ich jakości). Ale jak pokazał poprzedni materiał, w takim wariancie nawet przy dużej pojemności RAM (tj. 32 GB) wydajność jest słabiutka, a dodatkowo pojawiają się przycięcia, więc nie myślcie, że sporo pamięci operacyjnej Was zbawi, gdy GPU ma mało VRAM. W takiej sytuacji zawsze trzeba po prostu obniżyć jakość tekstur.
Moim zdaniem aktualnie optimum dla większości graczy to zestawy DDR5 2x16 GB, które zapewniają zapas pojemności oraz dobre osiągi.
Test NVIDIA GeForce RTX 5060. Mocny kandydat na wtopę roku
Komentarz co do różnic wynikających z budowy modułów o różnej pojemności
Kilka słów warto też poświęcić różnicom wydajnościowym między zestawami o różnej pojemności. Wynikają one z rozbieżności w kościach używanych do ich produkcji, gdzie wariant 2x8 GB bazuje na chipach DDR5 o organizacji x16, co oznacza, że na laminacie są tylko cztery sztuki a nie osiem. To zapewnia pojemność modułu 8 GB zamiast 16 GB, ale efektem ubocznym są nieco gorsze osiągi od zestawów 2x16 GB o tym samym zegarze i opóźnieniach. Z kolei moduły 24 GB używają kości mających gęstość 24 Gb, które wymuszają pracę z luźniejszymi opóźnieniami dalszych rzędów (głównie tRFC). Zatem choć chipów na PCB jest osiem, wydajność zestawów 2x24 GB także jest słabsza od 2x16 GB.
Zarówno w przypadku 2x8 GB oraz 2x24 GB ten deficyt można zredukować poprzez ręczną optymalizację timingów, ale osoby, które chcą po prostu włożyć pamięć, wczytać XMP lub EXPO oraz zapomnieć o sprawie, powinny o tym pamiętać. Za to moduły 32 GB korzystają z takich samych kości jak 16 GB, ale mamy ich dwa razy więcej, a to oznacza konfigurację Dual Rank. Ta ostatnia poprawia osiągi, przez co zestawy 2x32 GB są pod tym względem najlepsze. A przynajmniej na ogół tak jest, bo zaczynają się pojawiać 2x32 GB w konfiguracji Single Rank, na chipach o gęstości 32 Gb, które najpewniej mają podobną charakterystykę jak 24 Gb (ale to tylko moje przypuszczenie, gdyż nie miałem możliwości takowych wypróbować).
Jaka pojemność pamięci RAM jest odpowiednia dla graczy w 2025 roku
W tym momencie wiecie wszystko, co jest istotne, dlatego możemy odpowiedzieć na tytułowe pytanie. Choć testy pokazały, że 16 GB RAM wciąż wystarcza do grania, to jednak osobiście zestawów 2x8 GB bym zdecydowanie nie rozważał w 2025 roku. Po pierwsze, nie powinniśmy mieć pamięci na styk, tylko odpowiednio więcej, tak aby nie trzeba było przed graniem wyłączać przeglądarki internetowej i innych aplikacji. Po drugie, oszczędność względem 2x16 GB jest minimalna. Po trzecie, moduły 8 GB są nieco wolniejsze od 16 GB. Moim zdaniem obecnie to właśnie wariant 2x16 GB jest optymalny dla zdecydowanej większości użytkowników, gdyż zapewnia zapas pojemności do komfortowej rozgrywki z uruchomionymi programami w tle oraz dobre osiągi.
Choć jeżeli macie tendencję np. do posiadania astronomicznej liczby zakładek ze stronami w przeglądarce internetowej czy inne nietypowe potrzeby, bądź poza graniem pracujecie na komputerze w takim środowisku, które wymaga dużej pojemności RAM, wtedy jak najbardziej warto rozważyć 2x24 GB albo nawet 2x32 GB. Najlepiej od razu dobrze się zastanowić oraz kupić odpowiedni RAM, zamiast potem dokładać kolejne moduły, gdyż większa ich liczba zwiększa obciążenie kontrolera w CPU, utrudniając osiąganie wysokich zegarów. Na dziś ode mnie to wszystko, a jeśli chcecie skomentować ten tekst, to zapraszam Wam do sekcji komentarzy.
Pokaż / Dodaj komentarze do: Ile pamięci RAM do gier w 2025 roku? 16 GB, 32 GB, a może jeszcze więcej?