Poradnik optymalizacji Windowsa do gier (i nie tylko). Ty też możesz usprawnić działanie peceta

Optymalizacja systemu Windows: sterowniki

Nasze zmagania rozpoczniemy od sterowników, które są bardzo ważnym składnikiem programowym, gdyż odpowiadają za poprawne funkcjonowanie sprzętu, w tym brak niebieskich ekranów śmierci, tzw. BSOD-ów, a także mają wpływ na wydajność w grach i aplikacjach. Jeżeli chodzi o osiągi, istotne są w zasadzie tylko sterowniki do karty graficznej, gdzie zarówno AMD, jak i NVIDIA nieustannie wprowadzają optymalizacje, dzięki którym liczba FPS wzrasta, a także w przypadku platform AMD sterowniki do chipsetu, które zawierają zoptymalizowane plany zasilania dla procesorów Ryzen. Dlatego też warto je co jakiś czas aktualizować, odwiedzając strony producentów i pobierając najnowsze wersje, przy czym bardziej niż chipsetów, gdzie raz zainstalowanych sterowników ruszać już nie trzeba, dotyczy to kart graficznych, z uwagi na wspomniane ulepszenia praktycznie cały czas wprowadzane pod kątem określonych gier. Dodatkowo, zanim uruchomimy instalator AMD czy NVIDII, warto także usunąć wcześniejszą wersję, dzięki czemu zadbamy o czystość systemu i unikniemy problemów (takowe zdarzają się rzadko, ale jednak). W tym celu należy skorzystać z narzędzia DDU, gdzie wybieramy, jakich sterowników chcemy się pozbyć (tak jak na poniższym screenie), po czym rozpoczynamy proces. Ważne jest, aby usuwanie przeprowadzić w trybie awaryjnym, gdyż w przeciwnym razie może nie zakończyć się pełnym sukcesem.

Diagnozowanie problemów

Pozostaje jeszcze kwestia poprawności działania, z czym bywa różnie. Najczęstszym źródłem kłopotów jest wysokie opóźnienie, co objawia się przykładowo zacinaniem się dźwięku podczas odtwarzania filmów czy muzyki oraz grania. Typowo zjawisko to jest związane z którymś ze sterowników i jeśli obserwujemy takie dolegliwości, należy skorzystać z programu LatencyMon, który pomoże zidentyfikować winowajcę. Po jego uruchomieniu włączamy analizę systemu i po kilkunastu sekundach zobaczymy wskaźniki wydajnościowe. Interesują nas przede wszystkim wskazania opisane jako Highest reported ISR/DPC routine execution time, gdzie poza wartościami liczbowymi mamy również podane powiązane z nimi pliki sterowników. Alternatywnie można zajrzeć do zakładki Drivers i poszukać wpisów z podejrzanie wysokimi wartościami Highest execution i/lub Total execution. Gdy już zidentyfikujemy źródło problemu, zostaje wpisać nazwę pliku do wyszukiwarki internetowej, aby zorientować się, za jakie urządzenie odpowiada. Może to być np. karta sieciowa czy karta graficzna. Dalsze kroki? Warto zacząć od próby zaktualizowania felernego sterownika, tudzież wypróbowania starszej wersji, gdy najnowsza nie pomaga, a w ostateczności można sprawdzić sterownik wbudowany w system, o ile takowy istnieje.

Przy sterownikach SATA wskazana ostrożność

Wyjątkową sytuację mamy, gdy okaże się, że winowajcą jest sterownik SATA, a nasz komputer bazuje na platformie AM4, czyli mamy procesor Ryzen. AMD co prawda nie wydaje do niej sterowników SATA, polegając na tych dostarczanych przez Microsoft, ale w przypadku, gdy zmieniamy płytę główną ze starszym socketem bez przeinstalowania systemu, może się zdarzyć, że Windows zainstaluje wersję przewidzianą dla starszych chipsetów, która w połączeniu z nowymi mostkami i CPU funkcjonuje niepoprawnie. Gdyby tak się stało, będziemy musieli uruchomić menedżer urządzeń i ręcznie zmienić sterowniki na domyślne (nie zalecam próby usuwania tych od AMD, bo nie jest to konieczne i może się skończyć zgonem systemu z błędem "INACCESSIBLE_BOOT_DEVICE"). Nieco inaczej sprawa wygląda dla platform Intela, gdzie sterowniki SATA nazywane Rapid Storage cały czas są wypuszczane i można z nich swobodnie korzystać, ale wciąż należy pamiętać, że określone wersje w połączeniu z niektórymi konfiguracjami mogą zaowocować wysokimi opóźnieniami i gdyby wystąpiła taka sytuacja, postępujemy jak akapit wyżej, czyli sprawdzamy inne wydania, a w ostateczności wracamy do sterowników Microsoftu.