Vademecum fotografii amatorskiej. Jak zrobić dobre zdjęcie smartfonem?

Szerokie uśmiechy, proszę

Zasadniczo teraz nie pozostaje już nic innego, jak po prostu chwycić za smartfon i ruszać do boju, pamiętając oczywiście o wszystkich zasadach. Przy czym szybko może wyjść na jaw, kiedy zaczniemy analizować temat, że fotografie nie są jednak takie, jakbyśmy tego chcieli, bo, przykładowo, pomimo doboru wydawałoby się ciekawego kadru zdjęcie wychodzi zbyt ciemne i nieostre, a przez to nieczytelne, albo ma jakąś nietypową kolorystykę - jest zaniebieszczone bądź pożółkłe. Dlatego warto od razu przejść na tryb manualny, który oferuje niemalże każdy współczesny terminal, choć w różnym stopniu. Przeważnie aplikacja aparatu pozwala ustawić: balans bieli, czułość ISO i czas naświetlania. Czasem dochodzi do tego także parametr EV, odpowiedzialny za ekspozycję, a ponadto, tu już niezwykle rzadko wśród telefonów, przysłona. Użyty jako przykład ASUS ZenFone 5 pozwala ustawić wszystkie te parametry, ale w świecie smartfonów nie jest to bynajmniej regułą. Tak więc należy operować na tym, co przewidział producent. Innej opcji zresztą nie ma. Poniżej znajdziecie opisy wszystkich kluczowych parametrów trybu manualnego, wraz z krótkim opisem ich wpływu na końcowy efekt i pewnymi przykładami zastosowania. W tym przypadku podstawę stanowi zrozumienie mechanizmów.

Jakkolwiek dopracowana nie byłaby automatyka, tryb manualny, pod warunkiem umiejętnego stosowania i jego zrozumienia, zawsze zapewni lepsze rezultaty.

Czułość ISO

Z definicji czułość ISO jest wielkością określającą stopień reagowania filmu fotograficznego na światło. Stąd niegdyś, w czasach aparatów analogowych, kupowało się odpowiednią do warunków kliszę. W fotografii cyfrowej parametr ten definiuje światłoczułość sensora. Im gorsze oświetlenie, tym wyższą należy ustawić czułość, aby zdjęcie nie było zbyt ciemne. Z tym że zbyt wysoka wartość przekłada się na powstawanie szumów i ziarna. W słoneczny wakacyjny dzień można spokojnie ustawić czułość ISO w okolicach 100, ale fotografia wykonywana w pomieszczeniu, przy umiarkowanym oświetleniu, może już zmusić do maksymalnego wyciągnięcia stosownego suwaka, co w przypadku smartfonów wiąże się, średnio, z wartościami rzędu 1600 - 3200 (i takie zdjęcie niemal na pewno będzie baaardzo mocno zaszumione).

Warto jednak nadmienić, że czasem teoretycznie zbyt niska czułość ISO może być zupełnie celowym zabiegiem artystycznym. Jeśli wykonujemy komuś w kiepskich warunkach oświetleniowych portret, to możemy oświetlić mu jedynie twarz, a następnie dobrać czułość ISO tak, aby uzyskać efekt osoby wyłaniającej się z zupełnie czarnego tła. Czasem też niska czułość ISO może być receptą na kadr o bardziej mrocznym charakterze, a jako iż zdjęcia w takim wypadku są generalnie lepszej jakości (mają znacznie mniej artefaktów) warto z tym parametrem dodatkowo poeksperymentować.

Przysłona

W profesjonalnych aparatach fotograficznych przysłona jest elementem obiektywu, który odpowiada za regulację ilości wpuszczanego światła. Szerokie otwarcie przysłony umożliwia wykonywanie zdjęć z rozmytym tłem, o czym zostało wspomniane we wstępie do niniejszej publikacji, ale lwia część smartfonów (jeśli nie wszystkie) regulacji tego parametru w ogóle nie umożliwia, a głębia ostrości jest tylko programowo nakładanym filtrem. Tym niemniej niekiedy, jak chociażby w smartfonie ASUS ZenFone 5, producenci potrafią ukrywać ustawienie natężenie wspomnianego filtru właśnie pod hasłem rzekomego ustawienia otwarcia przysłony. Idąc za przykładem, ASUS ZenFone 5 ma to rozwiązane tak, że ustawienie przysłony pojawia się po aktywacji głębi ostrości, z czego rzeczona funkcja może być wywołana tylko w trybie automatycznym.

Czas naświetlania

Ten parametr pojawia się czasem pod innym określeniem, a mianowicie migawka. Wyznacza on czas, przeważnie w ułamkach sekundy, przez jaki, mówiąc nieco kolokwialnie, aparat zbiera światło. Krótki czas naświetlania, pokroju 1/1000 s, gwarantuje zdjęcie ostre, ale zarazem ciemne, i odwrotnie. Tutaj, prawdę mówiąc, otwiera się największe pole do popisu dla początkujących artystów. Dla przykładu, fotografując odbywający się na welodromie wyścig kolarski, ustawiwszy krótki czas naświetlania, uzyskamy ostre sylwetki samych zawodników. Możemy jednak także wartość dla migawki istotnie zwiększyć, a wtedy ostry pozostanie zarys toru, podczas gdy kolarze utworzą dynamiczne smugi. Trzeba tylko pamiętać, by smartfon dobrze ustabilizować, do czego może posłużyć prosty statyw kieszonkowy, dostępny za 20 - 30 zł w serwisach aukcyjnych.

Ekspozycja (EV)

Ekspozycja (EV - od ang. Exposure Value) jest dodatkowym korektorem czasu naświetlania, który działa w oparciu o model logarytmiczny. Oznacza to, że podbicie ekspozycji o 1 EV wiąże się z dwukrotnym zwiększeniem czasu naświetlania. W profesjonalnych aparatach fotograficznych parametr EV uwzględnia nie tylko migawkę, ale także przysłonę, dokonując automatycznie odpowiednich przeliczeń. Co oczywiste, w smartfonach mamy do czynienia z wersją widocznie uproszczoną. Najczęściej korekcja ekspozycji przydaje się wtedy, gdy chcemy uzyskać zdjęcie na białym tle, czy to do internetowej aukcji czy z jakiegoś innego powodu.

Balans bieli

Ostatnim z wartych opisania, ale jakże ważny parametr stanowi ustawienie balansu bieli - to także korektor, tym razem umożliwiający dostosowanie aparatu do panujących warunków, a właściwie dobór odpowiedniej temperatury barwowej. Jeśli czytacie redakcyjne testy monitorów, to wiecie doskonale, że każde źródło światła ma swoją barwę, a to wpływa bezpośrednio na poziom oddania kolorów w kadrze. Zimne światło halogenowe, siłą rzeczy, powoduje zaniebieszczenie bieli, ciepłe światło żarowe zaś - żółtą dominantę. Balans bieli należy ustawić tak, aby uzyskać neutralną biel. Wtedy też pozostałe kolory staną się możliwie rzeczywiste. Większość smartfonów oferuje po prostu kilka tematycznych ustawień, przypisanych do konkretnych warunków atmosferycznych, jak zachmurzone niebo czy słoneczny dzień. Ponadto, czego przykładem jest znów ASUS ZenFone 5, można trafić na modele ze skalarną regulacją tego parametru. Wówczas jednostką są kelwiny.

Naturalnie, raz jeszcze, przekłamany balans bieli może być efektem artystycznym. Niektóre scenerie mogą prezentować się ciekawiej w intencjonalnie ochłodzonej lub ocieplonej szacie. Ale to już kwestia decyzji. Najważniejsze to, powtórzymy, zrozumieć wszystkie mechanizmy, by świadomie i sprawnie móc z nich w dowolnym czasie skorzystać, bez zastanawiania się co i jak.