ASRock Z690 Taichi Razer Edition. Test płyty głównej dla procesorów Alder Lake i pamięci DDR5

Test płyty ASRock Z690 Taichi Razer Edition: budowa

Testowana płyta główna ASRock Z690 Taichi Razer bazuje na laminacie o wymiarach zgodnych ze standardem ATX, tak więc nie będzie problemów z montażem w obudowach, w których zmieszczenie konstrukcji E-ATX byłoby niemożliwe. W temacie kolorystyki dominują barwy czarna oraz szara, co dotyczy zarówno PCB, jak i radiatorów. Jeśli chodzi o te ostatnie, para zamontowana na sekcji zasilania może się pochwalić sporymi rozmiarami i łączącą je rurką heatpipe, która do spółki z małym wentylatorem wspomaga chłodzenie. Naturalnie nie zabrakło diod LED z RGB, uplasowanych przy prawej krawędzi PCB, chipsecie, osłonie panelu I/O oraz wyjściach zintegrowanej karty dźwiękowej. Zachowaniem podświetlenia można sterować z użyciem programu Razer Synapse 3, zamiast typowo wykorzystywanego ASRock Polychrome RGB.

Do dyspozycji użytkownika mamy osiem, dość dobrze rozmieszczonych, 4-pinowych złączy wentylatorów. Drobna uwaga dotyczy dwóch z nich, które znalazły się w okolicy gniazda procesora oraz głównego slotu PCI-Express x16, gdzie dostęp po złożeniu najczęściej będzie utrudniony. Co istotne, wszystkie - poza podstawowym dla procesora "CPU_FAN1" - udostępniają kontrolę obrotów zarówno w trybie PWM, jak i napięciowym (DC). W praktyce nie ma żadnych problemów, aby uzyskać konfigurację półpasywną. W tym celu możemy albo ręcznie ustawić szybkość na 0%, albo skorzystać z dedykowanej opcji Allow Fan Stop, która wchodzi do gry, kiedy temperatura spada poniżej pierwszego progu (Temperature 1). Jeśli chcecie zobaczyć, jak to wszystko wygląda od strony UEFI, to zapraszam do kolejnej strony, na której odnajdziecie zrzuty ekranu. Ponadto jest opcja podłączenia dodatkowego wentylatora sekcji zasilania (30 mm z zestawu lub 40 mm), z użyciem dedykowanego złącza "VRM_FAN1".

Wszystkie radiatory zostały przymocowane z wykorzystaniem śrubek, co jest dobrym posunięciem. Poza większą trwałością materiału, taki sposób instalacji to też szybszy oraz zdecydowanie łatwiejszy demontaż, co zaoszczędzi nerwów potencjalnemu nabywcy. Pod tym względem plus dla inżynierów ASRock, jednakowoż nie da się ukryć, że w tym segmencie cenowym właśnie tego powinniśmy oczekiwać od sprzętu. Ponadto rewers PCB jest wzmacniany przez płytkę usztywniającą (ang. backplate).

Zastosowana sekcja zasilania składa się z 19 faz dla rdzeni oraz jednej dla zintegrowanego GPU. Sercem VRM jest kontroler PWM RAA229131 produkcji Renesas, obsługujący taką ich liczbę natywnie, tj. bez wsparcia podwajaczy (ang. doubler). Na każdą fazę przypada jeden MOSFET RAA22010540, też od Renesas. Niestety, o tych ostatnich, podobnie zresztą jak o kontrolerze PWM, na chwilę obecną nie wiemy zbyt wiele, gdyż karty charakterystyki (ang. datasheet) nie są dostępne publicznie. Wiadomo tylko, że ich obciążalność prądowa w trybie ciągłym wynosi 105 A (najrozsądniej będzie zakładać, że owa wartość odnosi się do temperatury obudowy 25 °C). Każdy tranzystor w pojedynczej obudowie łączy tranzystory high-side i low-side oraz sterownik, pozwalając tym samym zaoszczędzić miejsce na laminacie.

Kości pamięci montujemy w czterech bankach, obsługujących moduły o taktowaniu dochodzącym do 6400 MHz i pojemności wynoszącej maksymalnie 32 GB (na slot). W tej części płyty znajdziecie również 24-pinową wtyczkę ATX, dwie 8-pinowe EPS, piny dla pasków diod LED ("ADDR_LED2" i "ADDR_LED3") oraz wyprowadzenia portów USB 3.2 Gen 1 i USB 3.2 Gen 2x2 (Type-C), pozwalające zwiększyć ich zasoby łącznie o trzy sztuki. Jest też slot M.2 z wbudowanym radiatorem, który wspiera wyłącznie nośniki typu PCIe (do 4.0). Poza tym na PCB wylądowało nietypowe wyprowadzenie USB 2.0, wspierające tylko jeden port, i standardowy port USB 3.2 Gen 1, który może się przydać użytkownikom starszych obudów, które właśnie w taki sposób realizują połączenie USB 3.2 Gen 1 na przednim panelu z płytą główną.

Wśród złącz kart rozszerzeń mogę wyróżnić trzy sloty PCIe x16 (elektrycznie x16/x8/x4). Dwa pierwsze są z racji podłączenia do CPU zgodne ze standardem PCIe 5.0, z kolei ostatni, obsługiwany przez chipset, ze starszym 4.0. Mamy także PCIe x1 w standardzie 3.0 oraz dwa następne złącza M.2, oba ze zintegrowanymi radiatorami. Jedno z nich jest kompatybilne z PCIe 4.0, a drugie z wersją 3.0 w trybie x2, dodatkowo wspierając nośniki typu SATA.

Na samym dole odnajdziecie złącze HD Audio i jedno USB 2.0, rzecz jasna służące do wyprowadzania tych portów na przedni panel. Po prawej stronie zamontowano zaś sześć gniazd SATA i kolejne USB 3.0, wszystkie równolegle do PCB, co ułatwia prowadzenie kabli oraz umożliwia bezproblemową instalację długich kart graficznych. Ostatnie, siódme SATA, wylądowało natomiast przy dolnej krawędzi PCB. Kość BIOS-u jest pojedyncza oraz wlutowana, ale ew. niepowodzeniem podczas wgrywania nie ma się co przejmować, bo w razie potrzeby pomoże BIOS Flashback. Aby skorzystać z tej opcji, należy skopiować plik z BIOS-em na pendrive, zmienić jego nazwę na "creative.rom", umieścić pamięć USB w oznaczonym porcie i nacisnąć stosowny przycisk. W ten sposób wgramy BIOS nawet bez zamontowanego CPU i/lub pamięci RAM. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na wyświetlacz kodów POST, przyciski Power, Reset i Clear CMOS, a także złącza opisane "RGB_LED1" oraz "ADDR_LED1", do których podłączycie paski diod LED. Co do takiego uplasowania Clear CMOS, wg mnie jest niekorzystne, gdyż przycisk powinien się znaleźć obok tego aktywującego Flash BIOS, czyli na panelu I/O.

Kilka słów należy się też zintegrowanej karcie dźwiękowej. ASRock zastosował topowy kodek Realtek ALC1220, co jest rzeczą normalną w przypadku świeżych płyt głównych ze średniej i wyższej półki. Dodatkowym wsparciem są kondensatory elektrolitycznie firmy Nichicon i DAC od ESS - ES9218 SABRE. Jakość dźwięku, jak na zintegrowane rozwiązanie, jest naprawdę dobra, co potwierdzają świetne wyniki RMAA.

Tylny panel jest dodatkowo zabudowany, a poza tym może się pochwalić obecnością zintegrowanej maskownicy. Umieszczono tam przycisk do aktywacji BIOS Flashback i następujące porty:

• dwa RP-TNC, służące do podłączenia dołączonych anten Wi-Fi 802.11 a/b/g/n/ac/ax,
• jeden HDMI,
• cztery USB 3.2 Gen 1 oraz dwa USB 3.2 Gen 2, kontrolowane przez mostek Intel Z690 i kontroler ASMedia ASM3042,
• dwa Thunderbolt 4, obsługiwane przez układ Intel JHL8540,
• dwa RJ-45, realizowane przez zintegrowane karty sieciowe Killer E3100G oraz Intel I219-V,
• wejścia i wyjścia zintegrowanej karty dźwiękowej wraz z cyfrowym S/PDIF.