ASUS TUF Gaming VG28UQL1A - test monitora 4K 144 Hz z HDMI 2.1 w normalnej cenie

ASUS TUF Gaming VG28UQL1A - gaming (144 Hz, Adaptive Sync, ELMB, input lag)

ASUS TUF Gaming VG28UQL1A to monitor 4K o maksymalnej częstotliwości odświeżania wynoszącej 144 Hz, ale uzyskanie tak wysokiej wartości w przypadku pecetów jest problematyczne. Dla przypomnienia Asus ROG Swift PG27UQ oraz Acer Predator X27 pozwalały na uzyskanie 144 Hz w 4K za pomocą jednego złącza DP 1.4 z wykorzystaniem mechanizmu podkręcania w menu monitora, ale wiązało się to z pewnymi cięciami w ramach wyświetlania kolorów, o czym było bardzo głośno w trakcie ich premiery. Mowa oczywiście o konieczności zmiany formatu koloru wyjściowego z RGB na YCbCr422, co prowadziło do pogorszenia czytelności czcionek na wybranych tłach (po więcej na ten temat odsyłamy do naszego testu modelu Asus ROG Swift PG27UQ). Acer Nitro XV273K wyeliminował ten problem, ale wymagał podłączenia dwóch kabli DisplayPort 1.4, pozwalając w ten sposób cieszyć się rozdzielczością 3840 x 2160 pikseli w 144 Hz z 10-bitowym kolorem w pełnym zakresie RGB (bez kompresji składowych chrominancji), ale niestety bez FreeSync/G-Sync.

XG27UQ inaczej radzi sobie z tymi ograniczeniami, ponieważ posiada złącza HDMI 2.1 oraz DisplayPort 1.4 ze wsparciem dla techniki o nazwie Display Stream Compression (DSC). Warto jednak wyjaśnić, że ten pierwszy interfejs obsługuje rozdzielczość 4K do 120 Hz i by uzyskać pełne 144 musimy podkręcić panel w OSD (opcja Przetaktowanie) lub sięgnąć po DP z DSC. Standard ten pozwala na kompresję obrazu praktycznie w „bezstratny wizualnie” sposób. Eliminuje to więc potrzebę kompresji koloru poprzez zredukowanie składowych chrominancji, a co istotne funkcja ta dodana została do interfejsu DisplayPort 1.4. Nie oznacza to jednak, że DSC pozbawione jest wad, ponieważ technologia ma całkiem wysokie wymagania. Aby się nią cieszyć w 4K przy 144 Hz potrzebujemy bowiem karty graficznej z serii NVIDIA GeForce RTX 20xx, AMD Radeon RX 5700 lub nowszej. Jeśli posiadamy starszą/słabszą grafikę, będziemy musieli skorzystać z kompresji koloru, korzystając z 8-bitowego przetwarzania do 120 Hz i chroma sub-samplinug (4:2:2) do pełnego 144 Hz odświeżania. Wydaje się jednak, że gracze decydujący się na zakup tak drogiego monitora posiadają pod maską swojego komputera karty graficzne z górnej półki.

FreeSync/G-Sync

Monitor korzysta z technologii VESA Adaptive-Sync dla obu popularnych rozwiązań, czyli AMD FreeSync Premium i NVIDIA G-Sync Compatible. Synchronizacja adaptacyjna jest niezwykle istotna w przypadku tego monitora, ze względu na bardzo wysokie wymagania rozdzielczości 4K. Dynamiczne kontrolowanie częstotliwości odświeżania pozwala wyeliminować efekt rozrywania obrazu oraz przycięcia (stuttering), ale nie jest obarczone dodatkowym lagiem, jak ma to miejsce w przypadku starszych technologii (takich jak V-Sync). ASUS zdecydował się na implementację Adaptive-Sync w zakresie od 48 Hz do 144 Hz i obsługę Low Framerate Compensation (LFC), czyli kompensację spadków płynności, która poprawia płynność działania monitora poniżej dolnego progu granicznego (w naszym przypadku 48 kl./s). Technologia działa bez zarzutu, niezależnie od tego, czy korzystamy z GPU Czerwonych, czy też Zielonych. 

Ostrość w ruchu

Dla graczy lubujących się w kompetytywnych grach najważniejsze jest jednak, jak wypada czas reakcji pikseli w TUF Gaming VG28UQL1. Na szczęście produkt ASUSa ma tu bardzo solidne podstawy, a zastosowana przez producenta matryca okazała się naprawdę wysokiej jakości. Nie jest to może najszybszy IPS z jakim mieliśmy do czynienia, ale i tak spełnia oczekiwania nawet w dynamicznych shooterach nastawionych na rywalizację po sieci. Warto jednak najpierw pobawić się nieco dopalaczem nazwanym tu Zmienne OD - i tak, w rozgrywce przy pełnej częstotliwości odświeżania polecamy ustawić overdrive na pierwszy poziom z pięciu, ponieważ powyżej niego pojawia się już lekki overshoot (w przypadku 120 Hz drugi poziom jest optymalny). Producent chwalił się zastosowaniem dynamicznie dostosowującego się dopalacza, ale trudno było nam dostrzec jakieś korzyści z jego tytułu w trakcie użytkowania.  

Zmienne OD: 1

Monitor pozwala jednak na dodatkową poprawę ostrości obrazu w ruchu, a to za sprawą stroboskopowego trybu podświetlenia Extreme Low Motion Blur Extreme (ELMB), który generalnie bardzo dobrze wywiązuje się ze swojego zadania, a za sprawą ELMB Sync w końcu nabrał bardziej praktycznego wymiaru, choć wciąż brakuje jeszcze do ideału. Decydując się na zwykłe ELMB zmuszeni jesteśmy zrezygnować z Adaptive-Sync, ale możemy wybrać jeden z pięciu poziomów natężenia efektu, gdzie na pierwszym jasność oscyluje w okolicach 200 nitów, a piątym 80 nitów. ELMB Sync pozwala zaś na jednoczesne korzystanie z FreeSync/G-Sync, ale jasność blokuje się na ok. 150 nitów. W obu przypadkach overdrive zdaje się też zablokowany na wysokim poziomie, co skutkuje widocznym overshootem. Nie zmienia to jednak faktu, że zyskuje na tym obraz, który w pełnym ruchu jest ostry jak żyleta. Warto więc przynajmniej przetestować tę opcję, by samemu ją ocenić. Trzeba jednak pamiętać, by korzystać z niej tylko w grach, ponieważ migotanie obrazu w codziennym użytkowaniu jest zbyt męczące dla oczu.

ELMB: 2

Input lag

W przypadku monitorów do gier nie można pominąć też innego bardzo istotnego parametru, czyli input laga. Ten określa jak szybko matryca reaguje na nasze polecenia i zbyt duże opóźnienia sygnału mogą bardzo niekorzystnie wpływać na doznania płynące z gry i nasze osiągi. O ile w przypadku telewizorów, które najczęściej współpracują z konsolami, gdzie rozgrywka toczy się co najwyżej w 60 kl./s, wyniki rzędu 20 ms uznaje się już za akceptowalne, tak w przypadku high-endowych monitorów wymogi są zdecydowanie bardziej rygorystyczne. Budżet na ramkę przy odświeżaniu 144 Hz wynosi 6,9 ms, co oznacza, że najlepiej jeśli input lag jest niższy lub jak najbliższy tej wartości. Średnie opóźnienie dla TUF Gaming VG28UQL1A z 10 prób wyniosło 5,1 ms. Jest to bardzo dobry wynik, który oznacza, że nie odczujemy żadnych dolegliwości z tytułu input laga.