Płyta główna ma znaczenie. Oto co musisz zrobić, by uzyskać wysokie taktowanie pamięci RAM DDR5

Pamięć Viper Xtreme 5 na płycie Z790 APEX: konkluzje

Zaczynając od punktu wyjścia do powstania niniejszego materiału, czyli różnicy wydajności między profilami XMP z zegarem 7800 MHz oraz 8000 MHz, zgodnie z oczekiwaniami jest ona symboliczna, średnio wynosząc ok. 0,6%. Ciekawszą kwestią są zaś dysproporcje w osiągach między płytami ASUS ROG MAXIMUS Z790 HERO i Z790 APEX, przy teoretycznie tych samych ustawieniach RAM, tj. 7800 MHz CL 36-48-48-84. Średnia przewaga tego drugiego modelu nad konstrukcją z czterema slotami wynosi ok. 3,3%, a maksymalna ~5,9%. Skąd bierze się ta różnica? Odpowiedź jest prosta - z innych timingów dalszych rzędów, gdzie ASUS ROG MAXIMUS Z790 APEX zdecydowanie agresywniej dobiera następujące opóźnienia: tRFC, tRRD_L, tREFI, tRDRD_sg i tWRWR_sg (screeny tutaj i tutaj). Innymi słowy, po ręcznej optymalizacji parametrów dysproporcji między płytami nie będzie, zakładając że zostaną ustawione tak samo, ale jednak przy prostym aktywowaniu profilu XMP supremacja jest po stronie konstrukcji z dwoma gniazdami RAM. Wygląda więc na to, że ASUS doszedł do wniosku, że model adresowany do zwolenników podkręcania do oporu i ekstremalnych overclockerów powinien mieć BIOS, który z automatu aplikuje przyzwoite timingi dalszych rzędów, podczas gdy tańsze, skierowane bardziej do pamięciowych laików, takowego nie muszą otrzymać. Dość pokrętna logika, czyż nie?

W codziennym użytkowaniu zysk z topowej płyty głównej z dwoma slotami RAM jest pomijalny. Niemniej, czy warto takową kupić, pozostawiam do indywidualnej oceny.

 Intel Core i5-13400F vs. AMD Ryzen 5 7600. Test CPU na każdą kieszeń

Kilka słów na temat OC i sensowności zakupu płyty głównej z dwoma slotami

Na deser pozostał jeszcze wariant OC, gdzie płyta z dwoma slotami RAM pozwoliła uzyskać 8400 MHz. Aczkolwiek rzeczywisty wzrost z tego tytułu, wzgl. parametrów osiągniętych wcześniej na konstrukcji z czterema gniazdami, jest minimalny, gdyż mowa o średnim przyspieszeniu ok. 1% i maksymalnym ok. 1,8%. Tyle o wynikach testów, a teraz wypadałoby się zastanowić, czy nabycie topowej płyty do podkręcania pamięci z dwoma slotami ma sens. Patrząc na sprawę przez pryzmat zdrowego rozsądku - ewidentnie nie, ponieważ do zyskania jest kilka procent po wyborze profilu XMP i jeszcze mniej w wariancie ręcznej optymalizacji ustawień. Za to dopłata może być znaczna - koszt ASUS ROG MAXIMUS Z790 APEX to ~3200 zł, podczas gdy "zwykły" model potrafiący pracować z zegarem RAM wyraźnie ponad 7000 MHz da się kupić zdecydowanie taniej, np. B760-F GAMING WIFI znajdziemy za ~1150 zł. Ale pozostaje kwestia czysto sportowa i w takiej kategorii jakiś sens dodatkowy wydatek ma. Z jednej strony są ludzie gotowi dopłacić sporą sumę nawet dla niewielkiego wzrostu osiągów, a z drugiej maniacy benchmarków, dla których nawet setne części sekundy bywają na wagę złota w rankingach HWBOT. Reasumując, każdy powinien we własnym zakresie ocenić, czy potrzebuje takiej płyty głównej. W większości przypadków odpowiedź bez cienia wątpliwości będzie negatywna, niemniej (nieliczni) entuzjaści tego typu zabaw po prostu istnieją i tym wnioskiem żegnam się z Wami.

Sprzęt do testów dostarczyli: