Niedawne odświeżenie procedury testowej procesorów to jednocześnie okazja, aby stworzyć artykuły poruszające na podstawie uzyskanych wyników różne interesujące tematy. Dzisiejszy materiał należy do tej właśnie kategorii, a konkretniej będziemy analizować wpływ na wydajność w grach dodatkowej cache L3 procesora AMD Ryzen 7 7800X3D. Jak dobrze wiadomo, CPU czerwonych z "X3D" w nazwie mogą się pochwalić obecnością dodatkowego jądra krzemowego nad chipletem zawierającym rdzenie, a to sprawia, iż pojemność pamięci podręcznej trzeciego poziomu wzrasta trzykrotnie. Choć efektem ubocznym skorzystania z tej technologii jest lekki spadek taktowania i ponieważ w ramach dzisiejszego testu chcemy zbadać całkowity wpływ 3D V-Cache na osiągi, Ryzen 7 7800X3D zostanie porównany do Ryzena 7 7700X pracującego z ustawieniami domyślnymi, czyli bez wyrównywania zegara.
Spis treści:
- Platforma testowa, metodologia
- Wydajność - gry (A Plague Tale: Requiem, AC: Mirage, Call of Duty: Modern Warfare 3)
- Wydajność - gry (Counter-Strike 2, Cyberpunk 2077, Dragon's Dogma 2)
- Wydajność - gry (Dying Light 2, Dziedzictwo Hogwartu, Far Cry 6)
- Wydajność - gry (Dead Island 2, Spider-Man: Miles Morales, SW Jedi: Ocalały)
- Wydajność - gry (Starfield, Wiedźmin 3: Dziki Gon NG, World of Tanks)
- Wydajność - gry (średnie osiągi)
- Podsumowanie
Tak jak pisałem wyżej, uwaga będzie koncentrować się na wydajności tych procesorów, niemniej dla kompletności warto poruszyć również kwestię ceny. Mianowicie w chwili pisania tekstu za Ryzena 7 7700X trzeba było zapłacić minimum ok. 1310 zł, a za Ryzena 7 7800X3D przynajmniej ~1640 zł, co stanowi różnicę w wysokości ok. 25%. Przy czym koszt zakupu jednego i drugiego modelu jest obecnie znacząco niższy niż w momencie ich premiery, bo wtedy cena wynosiła ok. 2300-2400 zł, ergo spadek jest naprawdę duży. Natomiast, czy Ryzen 7 7800X3D będzie w stanie zaoferować na tyle dużą przewagę osiągów, by zaprezentować zbliżoną opłacalność do niższego modelu, wyjaśni się niebawem i choć jest to rzecz jasna ciekawostka, ponieważ ciężko wymagać, aby mocniejszy CPU miał równie atrakcyjny stosunek ceny do wydajności, to myślę, że warto będzie odpowiedzieć także na to pytanie.
3D V-Cache to technologia od AMD, która kosztem lekkiego spadku zegara pozwala trzy razy zwiększyć pojemność cache L3. Zobaczmy, jaki zysk zapewnia w grach.
Test GIGABYTE B650 EAGLE AX. Dobra i przystępna cenowo płyta dla Ryzenów 7000
Krótki komentarz odnośnie porównywanych procesorów
Odnośnie specyfikacji, oba porównywane procesory mają po osiem rdzeni na architekturze Zen 4 i z obsługą SMT, dzięki czemu mogą wykonywać 16 wątków jednocześnie. Inne jest z kolei maksymalne taktowanie, tzn. 5,05 GHz dla Ryzena 7 7800X3D oraz 5,55 GHz dla Ryzena 7 7700X, a w praktyce przewaga zegara modelu bez dodatkowej cache L3 była zbliżona do tych wartości, przeciętnie wynosząc 450 MHz. A ponieważ mowa o pamięci podręcznej trzeciego poziomu, tańszy CPU ma jej 32 MB, a droższy, zgodnie z wcześniejszą informacją, trzy razy więcej, czyli aż 96 MB. Parametr ten ma duże znaczenie w grach komputerowych, stąd trudno się dziwić, że Ryzen 7 7800X3D to obecnie jeden z najlepszych gamingowych modeli na rynku (o ile nie najlepszy), o czym można przekonać się, czytając nasz test. Dość intrygująco w przypadku tych dwóch CPU wygląda za to współczynnik TDP, określony na 105 W dla Ryzena 7 7700X oraz na 120 W dla drugiego procesora, czyli odwrotnie proporcjonalnie do taktowania. Praktyka potwierdza tę rozbieżność, gdyż Ryzen 7 7800X3D zużywa mniej energii oraz osiąga niższe temperatury, stąd trudno powiedzieć, czemu AMD ustaliło TDP tak a nie inaczej.
Test wpływu pamięci cache L3 na osiągi w grach: metodologia
Wszystkie testy zostały wykonane pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 11 64-bit 23H2 oraz sterowników GeForce Game Ready 552.22, podczas rzeczywistej rozgrywki. Do pomiaru liczby klatek użyto programu Fraps w wersji 3.5.99 - w tym dla DirectX 12 (jedyna niedogodność pod tym API to brak OSD). Wyniki zamieszczone na wykresach są średnią arytmetyczną rezultatów z trzech odrębnych przebiegów, z kolei rozdzielczość zegara czasu rzeczywistego była ustawiona na sztywną wartość 0,5 ms.
Nastawy pamięci prezentują się następująco:
- DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-66 1T.
Limity mocy były ustawione na poniższych poziomach:
- AMD Ryzen 7 7700X: PPT 142 W,
- AMD Ryzen 7 7800X3D: PPT 162 W.
Uwagi dodatkowe do testów:
- zegar Infinity Fabric był ustawiony na 2100 MHz, a taktowanie kontrolera synchronicznie z RAM,
- w obu przypadkach zoptymalizowałem timingi dalszych rzędów.
Platforma testowa
 |
ASRock X670E Steel Legend |
 |
Patriot Viper Venom RGB 2x16 GB DDR5-7400 CL36 |
 |
ASUS ROG STRIX GeForce RTX 4080 OC |
 |
Patriot Viper VP4100 1 TB |
 |
SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W |
 |
Antec Twelve Hundred V3 |
 |
MSI MEG CORELIQUID S360 |
Test wpływu pamięci cache L3 na osiągi w grach: wydajność
Pomiary w grze A Plague Tale: Requiem wykonuję w rozdziale Co pozostało, gdzie bohaterowie muszą przedostać się przez obszar "zablokowany" przez szczurzą armię. To wysoce wymagająca lokalizacja, która w dodatku dobrze (jak na tę grę) korzysta z wielowątkowości. W Assassin's Creed: Mirage wybrany scenariusz polega na przebieżce ulicami Kolistego Miasta, w mojej ocenie najbardziej obciążającej procesor części mapy. Natomiast w Call of Duty: Modern Warfare 3 zdecydowałem się postawić na misję Cenny towar, jako że to jedno z niewielu miejsc, które są wymagające i powtarzalne (wahania FPS w zakresie nawet kilkudziesięciu klatek podczas patrzenia w jeden punkt to norma w większości innych lokalizacji).
A Plague Tale: Requiem
Assassin's Creed: Mirage
Call of Duty: Modern Warfare 3
Gry (Counter-Strike 2, Cyberpunk 2077, Dragon's Dogma 2)
Counter-Strike 2 to dość ciekawy przypadek, jako że mapa Ancient jest jedyna w swoim rodzaju, tzn. jej obszar z wodą jest ekstremalnie wymagający jak na standardy tej produkcji, co widzimy dla wartości minimalnych. Z tego powodu główny scenariusz to Inferno, tym bardziej, że jest nienagannie powtarzalny, czego o Ancient powiedzieć nie można. Z kolei Cyberpunk 2077 i Dragon's Dogma 2 to produkcje, które dużo bardziej dają się procesorom we znaki, obydwie testowane też z włączonym śledzeniem promieni, choć w ich przypadku nie ma to dużego wpływu na liczbę FPS.
Counter-Strike 2
Cyberpunk 2077
Dragon's Dogma 2
Gry (Dying Light 2, Dziedzictwo Hogwartu, Far Cry 6)
Wszystkie gry z tej sekcji obsługują śledzenie promieni, stąd znajdziecie dodatkowe testy z włączonym RT. Wpływ tej opcji na wydajność jest największy dla Dziedzictwa Hogwartu, umiarkowany dla Dying Light 2 oraz niewielki w przypadku Far Cry 6. Skupiając się jeszcze przez chwilę na polskim tytule, miejsce testowe zostało dobrane w taki sposób, aby lokalizacja była wymagająca tak dla niskiego, jak i wysokiego mnożnika LOD. To istotne, gdyż trafiają się miejsca, które stanowią wyzwanie dla procesorów przy umiarkowanej wartości LOD, ale niemal nie reagują na jej zwiększanie, podczas gdy gdzie indziej spadek jest znaczny, stąd właściwy wybór scenariusza jest kluczowy.
Dying Light 2
Dziedzictwo Hogwartu
Far Cry 6
Gry (Dead Island 2, Spider-Man: Miles Morales, SW Jedi: Ocalały)
Spider-Man: Miles Morales oraz STAR WARS Jedi: Ocalały to kolejne produkcje, w których aktywacja RT powoduje znaczny wzrost wymagań w stosunku do CPU. Niemniej druga z tych gier ma inną charakterystykę od Dziedzictwa Hogwartu, choć obie bazują na silniku Unreal Engine 4. Mianowicie dla STAR WARS Jedi: Ocalały użycie procesora po włączeniu RT wzrasta, a nie spada (tytuł jest wtedy w stanie spożytkować ~16 wątków). Z kolei w Dead Island 2 testy odbywają się w ramach nowego dodatku SoLA, którego akcja rozgrywa się na dużej, otwartej mapie, a to optymalny scenariusz do porównywania wydajności CPU.
Dead Island 2
Spider-Man: Miles Morales
STAR WARS Jedi: Ocalały
Gry (Starfield, Wiedźmin 3: Dziki Gon NG, World of Tanks)
Starfield to w pewnym sensie gra legendarna, bo z pewnością na taki tytuł zasługuje w gronie optymalizacyjnych gniotów. Ale co ciekawe, z najnowszymi poprawkami od strony CPU to całkiem sensowna produkcja, o wysokich, ale jednak nie zabójczych wymaganiach, oraz dobrze radząca sobie z wielowątkowością. Jej przeciwieństwem jest Wiedźmin 3: Dziki Gon w wersji Next-Gen, która niespecjalnie potrafi wykorzystać potencjał wielu rdzeni, przez co bardziej bazuje na mocy pojedynczego wątku. Natomiast w World of Tanks zmieniłem scenariusz testowy, jako że wcześniej używana powtórka przestała działać po zaktualizowaniu gry, jednak nie ma powodów do obaw, bo nowe miejsce także jest całkiem wymagające jak na standardy tego tytułu.
Starfield
Wiedźmin 3: Dziki Gon NG
World of Tanks
Gry (średnie osiągi)
W tej sekcji zamieszczone są wykresy, które prezentują średnią wydajność porównywanych procesorów, w trzech wariantach: dla wszystkich testów, wyłącznie dla pomiarów bez śledzenia promieni, a także tylko dla scenariuszy z aktywnym RT. Jak za chwilę zobaczycie, wybrana opcja ma pewien wpływ na zależności między poszczególnymi architekturami oraz modelami, w szczególności tymi od różnych producentów.
Ważne: Wartości widoczne na wykresach zostały policzone na podstawie relacji procentowych w poszczególnych testach, a nie np. poprzez zsumowanie liczby kl./s, co jest metodą niepoprawną zarówno z matematycznego, jak i praktycznego punktu widzenia, jako że takie podejście powoduje większą wagę gier, w których procesory osiągają wyższy FPS, zaś intuicyjnie wiemy, że przewaga w takim wariancie jest mniej istotna niż różnica w tytułach, gdzie wydajność jest niższa.
Test wpływu pamięci cache L3 na osiągi w grach: konkluzje
Jak pokazały testy, dodatkowa cache L3 średnio zapewnia ok. 14% wzrostu osiągów względem Ryzena 7 7700X, którego pamięć podręczna jest standardowej pojemności. Oznacza to, że Ryzen 7 7800X3D jak na topowy CPU do grania charakteryzuje się naprawdę sensowną opłacalnością, ponieważ jest ok. 25% droższy, co jest w zupełności akceptowalną dopłatą za takie przyspieszenie. Przyglądając się wynikom bliżej, ani raz nie miała miejsce sytuacja, iż wyższe zegary rdzeni Ryzena 7 7700X przeważyły, gdyż w najgorszym dla Ryzena 7 7800X3D przypadku mamy remis między tymi dwoma procesorami (patrz Dying Light 2 z RT i LOD 300). Z kolei najlepszym dla modelu z 3D V-Cache scenariuszem okazał się Wiedźmin 3 bez RT, gdzie zysk wynosi ~24%. Ponad 20% przyrosty występują jeszcze w World of Tanks, Far Cry 6 i STAR WARS Jedi: Ocalały bez RT. Za to różnica na plus w zakresie ~15-20% ma miejsce w Dziedzictwie Hogwartu bez RT, Dead Island 2, Starfield, Cyberpunk 2077 bez RT, Assassin's Creed: Mirage oraz A Plague Tale: Requiem bez RT. Innymi słowy, duża cache L3 rzecz jasna nie zawsze przynosi profity, ale jak najbardziej potrafi wyraźnie poprawić wydajność, a co za tym idzie, także komfort rozgrywki.
Zyski z tytułu dużej cache L3 potrafią przekraczać 20%, chociaż warto pamiętać, że nie w każdej sytuacji 3D V-Cache zapewnia wzrost FPS.
Test Lexar ARES 2x16 GB 6000 MHz CL 32. Dobre osiągi i OC oraz profile XMP/EXPO
Omówienie wpływu śledzenia promieni na zysk z 3D V-Cache
Ale to nie koniec analizy, jako że adnotacje w powyższym akapicie o braku RT dla niektórych gier znalazły się tam nie przypadkiem. Mianowicie technologia 3D V-Cache okazuje się na ogół bardziej przydatna przy braku śledzenia promieni (średnio ok. 16% zysku) niż z aktywnym ray-tracingiem (typowo ok. 10% przyspieszenie). Choć nie jest to regułą i np. w Dragon's Dogma 2 oraz Far Cry 6 delikatnie większe wzrosty są z RT. Niemniej zdarzają się także przypadki, gdzie bez RT mamy bardzo okazałą różnicę na plus (np. ~23% w STAR WARS Jedi: Ocalały), podczas gdy z RT w tej samej grze przyrost staje się niezauważalny, spadając do ok. 4%. Wniosek jest taki, że pomimo, iż dorzucenie dodatkowej cache L3 jest niewątpliwie skutecznym sposobem na wyraźną poprawę osiągów procesora w grach, to zdarzają się takie sytuacje, kiedy zyski są rozczarowujące. Przy czym nie można powiedzieć, że Ryzen 7 7800X3D jest słabym CPU z włączonym RT, wszak w takim wariancie dorównuje Core i9-14900K z limitem mocy 125 W, ale jednak nie robi wtedy aż tak piorunującego wrażenia jak bez RT, kiedy pokonuje Core i9-14900KS z PL 253 W, zaś dzisiejszy materiał pokazuje, dlaczego tak się dzieje.
Test AMD Radeon RX 7900 GRE. Nieoczekiwane uderzenie czerwonych
Nadchodzące starcie z nową generacją (póki co) bez 3D V-Cache
Na zakończenie pozostała jeszcze kwestia wydajność obecnego topu do gier od AMD względem kolejnej generacji, tzn. Ryzen 9000. Niniejszy tekst piszę w momencie, gdy ta ostatnia jeszcze czeka na swój debiut, stąd oczywiście nie jestem w stanie udzielić jakichkolwiek informacji w tej materii, ale niewątpliwie będzie to ciekawy pojedynek. Gwoli przypomnienia, Ryzen 7 5800X3D, tj. najlepszy procesor dla graczy na architekturze Zen 3, poległ w starciu z Ryzenem 7 7700X, pomimo że ten ostatni nie dysponuje dodatkową pamięcią cache L3. Ale czy tak samo będzie w pojedynku Zen 4 z 3D V-Cache kontra Zen 5? Wg mnie niekoniecznie, aczkolwiek z przyczyn opisanych powyżej dużo będzie zależeć od doboru gier w danym teście. Tak czy inaczej, warto obserwować sytuację, jeżeli składanie peceta dopiero macie w planach lub przymierzacie się do zmiany CPU. Na dziś ode mnie to wszystko i tradycyjnie zapraszam Was do dzielenia się swoimi przemyśleniami w dziale komentarzy.
Pokaż / Dodaj komentarze do: Ile dodatkowa cache L3 daje w grach? Test Ryzen 7 7800X3D vs Ryzen 7 7700X