Test CPU w grach przy limicie mocy 44 W: modele dla AM4, AM5 oraz LGA 1700

Na ogół procesory firmy Intel są testowane z limitem mocy równym TDP oraz maksymalnym dopuszczonym przez specyfikację, a modele AMD przy ustawieniach domyślnych oraz (w zależności od przypadku) z nieco obniżonym bądź podwyższonym PL. W dzisiejszym materiale będzie jednak zupełnie inaczej, jako że tym razem sprawdziłem osiągi CPU od obu producentów przy bardzo restrykcyjnych parametrach energetycznych, dopuszczających pobór prądu ledwie 44 W. W porównaniu biorą udział następujące procesory: AMD Ryzen 5 5500, Ryzen 5 5600, Ryzen 7 5700G, Ryzen 7 5700X3D, Ryzen 5 7600, Ryzen 5 8400F oraz Ryzen 7 7800X3D, a także Intel Core i5-12400F i Core i5-14600K. Jak wymienione modele poradziły sobie przy tak niskim zużyciu energii, dowiecie się niebawem, ale zanim przejdziemy do wyników, kilka słów poświęcę jeszcze bohaterom recenzji oraz warunkom testu.

Spis treści:

• Charakterystyka porównywanych procesorów
• Platforma testowa, metodologia
• Wydajność - gry (A Plague Tale: Requiem, AC: Mirage, Call of Duty: Modern Warfare 3)
• Wydajność - gry (Counter-Strike 2, Cyberpunk 2077, Dragon's Dogma 2)
• Wydajność - gry (Dying Light 2, Dziedzictwo Hogwartu, Far Cry 6)
• Wydajność - gry (Dead Island 2, Spider-Man: Miles Morales, SW Jedi: Ocalały)
• Wydajność - gry (Starfield, Wiedźmin 3: Dziki Gon NG, World of Tanks)
• Wydajność - gry (średnie osiągi)
• Podsumowanie

Zgodnie z informacjami z poprzedniego akapitu, w testach biorą udział tak budżetowe procesory, jak i mocniejsze CPU, dla nowszych podstawek AM5 oraz LGA 1700, a także dla legendarnej, w zasadzie nieśmiertelnej AM4. Jeżeli chodzi o koszt zakupu, w tym aspekcie prowadzą Ryzen 5 5500/5600 oraz Core i5-12400F, które uszczuplą portfel kupującego o odpowiednio ok. 320/392/465 zł. Nieco droższy jest Ryzen 5 8400F (ok. 488 zł), a Ryzen 5 5700G, Ryzen 5 7600 oraz Ryzen 7 5700X3D stopniowo podnoszą budżet, do odpowiednio ok. 670/780/853 zł. Za to Core i5-14600K jako pierwszy przekracza granicę 1000 zł, kosztując ~1120 zł, a Ryzen 7 7800X3D jest w kwestii ceny "bezkonkurencyjny", obecnie widniejąc w cennikach sklepów od około 2300 zł w górę, na co wpływ mają znaczne podwyżki w przypadku tego modelu, w porównaniu do sytuacji sprzed kilku miesięcy.

Niniejszy test to trochę nietypowe porównanie wydajności CPU w grach, przy limicie mocy tylko 44 W. Zobacz, co warto kupić, budując energooszczędny PC do grania.

 Test AMD Ryzen 5 8400F. Najtańszy procesor dla platformy AM5, ale czy warty uwagi?

Krótki komentarz odnośnie warunków wykonanych testów

Wydajność porównywanych CPU została sprawdzona w standardowej procedurze znanej z recenzji procesorów, tj. mamy 15 gier, w większości z różnymi ustawieniami śledzenia promieni i/lub LOD, a w przypadku Counter-Strike 2 zdecydowałem się na pomiary na dwóch różnych mapach. Łącznie daje to 27 testów, z których została również policzona średnia w trzech wariantach - dla wszystkich ustawień, tylko bez RT i wyłącznie z RT. Za to pobór prądu został ograniczony do 44 W poprzez modyfikację parametru PPT w wypadku modeli od AMD oraz PL1/PL2 dla CPU firmy Intel. Ograniczeń natężenia prądu nie ruszałem, gdyż zużycie energii było skutecznie limitowane przez PPT lub PL1 oraz PL2, a ewentualne zbyt niskie ich ustawienie mogłoby poskutkować poborem prądu poniżej założonej wartości. Ponadto nie było żadnych dodatkowych optymalizacji typu korekta krzywej taktowania oraz napięcia czy innego rodzaju UV.

Test CPU w grach przy PL 44 W: charakterystyka procesorów

Poza samą wydajnością, dla nabywcy istotne mogą być też inne aspekty jak iGPU oraz konfiguracja PCIe. Dlatego też postanowiłem zebrać w tym miejscu komplet danych technicznych opisujących sprawdzone w boju procesory - tak, by dostarczyć Wam jak najwięcej użytecznych informacji. Poniżej odnajdziecie zarówno podstawowe wartości liczbowe, pokroju liczby rdzeni oraz wątków, zegarów czy współczynnika TDP, jak i inne istotne dane oraz ceny ze sklepu x-kom.

• AM4 oraz Alder Lake
• AM5 oraz Raptor Lake

Test CPU w grach przy PL 44 W: metodologia

Wszystkie testy zostały wykonane pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 11 64-bit 23H2 oraz sterowników GeForce Game Ready 552.22, podczas rzeczywistej rozgrywki. Do pomiaru liczby klatek użyto programu Fraps w wersji 3.5.99 - w tym dla DirectX 12 (jedyna niedogodność pod tym API to brak OSD). Wyniki zamieszczone na wykresach są średnią arytmetyczną rezultatów z trzech odrębnych przebiegów, z kolei rozdzielczość zegara czasu rzeczywistego była ustawiona na sztywną wartość 0,5 ms.

Nastawy pamięci prezentują się następująco:

• DDR4-3200 MHz CL 13-13-13-28 2T (Core i5-12400F),
• DDR4-3733 MHz CL 15-15-15-30 2T (Ryzen 5000),
• DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-66 1T (Ryzen 7000 i Ryzen 9000),
• DDR5-7000 MHz CL 34-42-42-76 2T (Core i5-14600K).

Limity mocy były ustawione na następujących poziomach:

• AMD Ryzen 5 5500: PPT 44 W,
• AMD Ryzen 5 5600: PPT 44 W,
• AMD Ryzen 5 7600: PPT 44 W,
• AMD Ryzen 5 8400F: PPT 44 W,
• AMD Ryzen 7 5700G: PPT 44 W,
• AMD Ryzen 7 5700X3D: PPT 44 W,
• AMD Ryzen 7 7800X3D: PPT 44 W,
• Intel Core i5-12400F: PL1 = PL2 = 44 W,
• Intel Core i5-14600K: PL1 = PL2 = 44 W.

Uwagi dodatkowe do testów:

• dla Alder Lake i Raptor Lake tryb kontrolera pamięci RAM to Gear 2 dla DDR5 i Gear 1 dla DDR4,
• Ryzen 7 7800X3D pracował z taktowaniem Infinity Fabric wynoszącym 2100 MHz i częstotliwością kontrolera synchroniczną z RAM,
• Ryzen 5 8400F działał jak wyżej, ale z zegarem Infinity Fabric równym 2400 MHz,
• Ryzeny 5000 miały ustawione taktowanie Infinity Fabric i kontrolera synchronicznie z RAM,
• we wszystkich przypadkach zoptymalizowałem timingi dalszych rzędów.

Platforma testowa

	ASRock X670E Steel Legend
	ASUS PRIME X470-PRO
	ASUS ROG MAXIMUS Z790 APEX ENCORE
	ASUS ROG STRIX Z690-A GAMING WIFI D4
	Patriot Viper RGB 2x16 GB DDR4-3600 CL17
	Patriot Viper Venom RGB 2x16 GB DDR5-7400 CL36
	ASUS ROG STRIX GeForce RTX 4080 OC
	Patriot Viper VP4100 1 TB
	SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W
	Antec Twelve Hundred V3
	MSI MEG CORELIQUID S360

Test CPU w grach przy PL 44 W: wydajność

Pomiary w grze A Plague Tale: Requiem wykonuję w rozdziale Co pozostało, gdzie bohaterowie muszą przedostać się przez obszar "zablokowany" przez szczurzą armię. To wysoce wymagająca lokalizacja, która w dodatku dobrze (jak na tę grę) korzysta z wielowątkowości. W Assassin's Creed: Mirage wybrany scenariusz polega na przebieżce ulicami Kolistego Miasta, w mojej ocenie najbardziej obciążającej procesor części mapy. Natomiast w Call of Duty: Modern Warfare 3 zdecydowałem się postawić na misję Cenny towar, jako że to jedno z niewielu miejsc, które są wymagające i powtarzalne (wahania FPS w zakresie nawet kilkudziesięciu klatek podczas patrzenia w jeden punkt to norma w większości innych lokalizacji).

A Plague Tale: Requiem

• RT wył.
• RT wł.

Assassin's Creed: Mirage

Call of Duty: Modern Warfare 3

Gry (Counter-Strike 2, Cyberpunk 2077, Dragon's Dogma 2)

Counter-Strike 2 to dość ciekawy przypadek, jako że mapa Ancient jest jedyna w swoim rodzaju, tzn. jej obszar z wodą jest ekstremalnie wymagający jak na standardy tej produkcji, co widzimy dla wartości minimalnych. Z tego powodu główny scenariusz to Inferno, tym bardziej, że jest nienagannie powtarzalny, czego o Ancient powiedzieć nie można. Z kolei Cyberpunk 2077 i Dragon's Dogma 2 to produkcje, które dużo bardziej dają się procesorom we znaki, obydwie testowane też z włączonym śledzeniem promieni, choć w ich przypadku nie ma to dużego wpływu na liczbę FPS.

Counter-Strike 2

• Inferno
• Ancient

Cyberpunk 2077

• RT wył.
• RT wł.

Dragon's Dogma 2

• RT wył.
• RT wł.

Gry (Dying Light 2, Dziedzictwo Hogwartu, Far Cry 6)

Wszystkie gry z tej sekcji obsługują śledzenie promieni, stąd znajdziecie dodatkowe testy z włączonym RT. Wpływ tej opcji na wydajność jest największy dla Dziedzictwa Hogwartu, umiarkowany dla Dying Light 2 oraz niewielki w przypadku Far Cry 6. Skupiając się jeszcze przez chwilę na polskim tytule, miejsce testowe zostało dobrane w taki sposób, aby lokalizacja była wymagająca tak dla niskiego, jak i wysokiego mnożnika LOD. To istotne, gdyż trafiają się miejsca, które stanowią wyzwanie dla procesorów przy umiarkowanej wartości LOD, ale niemal nie reagują na jej zwiększanie, podczas gdy gdzie indziej spadek jest znaczny, stąd właściwy wybór scenariusza jest kluczowy.

Dying Light 2

• LOD 140
• LOD 300

Dziedzictwo Hogwartu

• RT wył.
• RT wł.

Far Cry 6

• RT wył.
• RT wł.

Gry (Dead Island 2, Spider-Man: Miles Morales, SW Jedi: Ocalały)

Spider-Man: Miles Morales oraz STAR WARS Jedi: Ocalały to kolejne produkcje, w których aktywacja RT powoduje znaczny wzrost wymagań w stosunku do CPU. Niemniej druga z tych gier ma inną charakterystykę od Dziedzictwa Hogwartu, choć obie bazują na silniku Unreal Engine 4. Mianowicie dla STAR WARS Jedi: Ocalały użycie procesora po włączeniu RT wzrasta, a nie spada (tytuł jest wtedy w stanie spożytkować ~16 wątków). Z kolei w Dead Island 2 testy odbywają się w ramach nowego dodatku SoLA, którego akcja rozgrywa się na dużej, otwartej mapie, a to optymalny scenariusz do porównywania wydajności CPU.

Dead Island 2

Spider-Man: Miles Morales

• RT wył.
• RT wł.

STAR WARS Jedi: Ocalały

• RT wył.
• RT wł.

Gry (Starfield, Wiedźmin 3: Dziki Gon NG, World of Tanks)

Starfield to w pewnym sensie gra legendarna, bo z pewnością na taki tytuł zasługuje w gronie optymalizacyjnych gniotów. Ale co ciekawe, z najnowszymi poprawkami od strony CPU to całkiem sensowna produkcja, o wysokich, ale jednak nie zabójczych wymaganiach, oraz dobrze radząca sobie z wielowątkowością. Jej przeciwieństwem jest Wiedźmin 3: Dziki Gon w wersji Next-Gen, która niespecjalnie potrafi wykorzystać potencjał wielu rdzeni, przez co bardziej bazuje na mocy pojedynczego wątku. Natomiast w World of Tanks zmieniłem scenariusz testowy, jako że wcześniej używana powtórka przestała działać po zaktualizowaniu gry, jednak nie ma powodów do obaw, bo nowe miejsce także jest całkiem wymagające jak na standardy tego tytułu.

Starfield

Wiedźmin 3: Dziki Gon NG

• RT wył.
• RT wł.

World of Tanks

Gry (średnie osiągi)

W tej sekcji zamieszczone są wykresy, które prezentują średnią wydajność porównywanych procesorów, w trzech wariantach: dla wszystkich testów, wyłącznie dla pomiarów bez śledzenia promieni, a także tylko dla scenariuszy z aktywnym RT. Jak za chwilę zobaczycie, wybrana opcja ma pewien wpływ na zależności między poszczególnymi architekturami oraz modelami, w szczególności tymi od różnych producentów.

Ważne: Wartości widoczne na wykresach zostały policzone na podstawie relacji procentowych w poszczególnych testach, a nie np. poprzez zsumowanie liczby kl./s, co jest metodą niepoprawną zarówno z matematycznego, jak i praktycznego punktu widzenia, jako że takie podejście powoduje większą wagę gier, w których procesory osiągają wyższy FPS, zaś intuicyjnie wiemy, że przewaga w takim wariancie jest mniej istotna niż różnica w tytułach, gdzie wydajność jest niższa.

• Wszystkie testy
• Tylko testy bez RT
• Tylko testy z RT

Test CPU w grach przy PL 44 W: konkluzje

Wyniki przeprowadzonych pomiarów są zarówno interesujące, jak i zaskakujące. Mianowicie nie spodziewałem się naprawdę słabej dyspozycji procesorów Ryzen 5000 o budowie chipletowej, gdzie w szczególności Ryzen 5 5600 prezentuje się przy niskim limicie mocy fatalnie, a Ryzen 7 5700X3D także nie błyszczy, biorąc pod uwagę cenę, choć mimo wszystko trzyma się na powierzchni. Zupełnym ich przeciwieństwem są APU dla socketu AM4, typowo słabsze, ale tym razem wydajniejsze. Wynika to z faktu, że różnica między całkowitym poborem prądu a zużyciem energii samych rdzeni to w ich wypadku ~9 W, podczas gdy dla chipletowych Ryzenów 5000 aż ~29 W, w efekcie czego na same rdzeni zostaje bardzo niewiele i zegary spadają przy PL 44 W bardzo brutalnie. Podobne zależności występują pomiędzy Ryzen 5 7600 a Ryzen 5 8400F, czyli też APU (z wyłączoną grafiką), choć na sporo mniejszą skalę, tzn. chipletowy model zachowuje przewagę, w wysokości średnio ~8% (przy ustawieniach domyślnych jest to ~13%). Z innych ciekawostek warto zwrócić uwagę na fakt, że Core i5-14600K to kolejny CPU, który traci dużo na zmniejszonym limicie mocy, tylko w niewielkim stopniu wyprzedzając Core i5-12400F pracującego z pamięcią DDR4 oraz przegrywając z Ryzenem 5 8400F i Ryzenem 5 7600, z którymi przy wyższych PL wyraźnie wygrywa.

Testy pokazały, że dobre wybory do niskiego PL to np. Ryzen 5 8400F, Ryzeny 7000, Core i5-12400F czy Ryzen 5 5500. Za to chipletowych Ryzenów 5000 trzeba unikać.

 Arrow Lake vs Raptor Lake bez HT - test w grach. Czy brak SMT obniża osiągi?

Co wyniki oznaczają w kontekście decyzji zakupowych oraz słowo końcowe

Mając na uwadze uzyskane wyniki oraz koszt zakupu, myślę że zwycięzcą tego testu, jeżeli chodzi o relację cena/wydajność, jest Ryzen 5 8400F, czyli procesor tani, szybki przy niskim limicie mocy oraz o bardzo niskim poborze prądu w spoczynku (odsyłam do jego recenzji). Ale należy pamiętać, że ma on tylko osiem linii PCIe 4.0 dla GPU, choć fakt ten wpływa na osiągi karty graficznej w stopniu tylko minimalnym, tj. nie ma co dramatyzować. Kolejne mocne propozycje w niskim budżecie to Ryzen 5 5500 oraz Core i5-12400F, ale znów należy w wypadku produktu od AMD pamiętać o liniach PCIe, których ma on 16, choć w standardzie PCIe 3.0, a to może być problematyczne, jeżeli połączymy go z GPU z tylko ośmioma liniami. Zaś w wyższym budżecie mogę polecić Ryzeny 7000, nie tylko Ryzena 5 7600, ale też ośmiordzeniowe warianty z Ryzenem 7 7800X3D na czele, który co prawda jest drogi, ale w kwestii efektywności zwyczajnie bezkonkurencyjny (jedyny potencjalny rywal Ryzen 7 9800X3D jest niezwykle trudny do kupienia). Reasumując, myślę że niniejszy materiał pokazał wszystkim, który celują w budowę możliwie energooszczędnego i cichego, a być może również małego peceta, jakie linie procesorów są dobre do tego celu, a jakich CPU lepiej unikać, by nie wydać pieniędzy w sposób nieoptymalny. W tym miejscu jednocześnie żegnam się z Wami, zapraszając do sekcji komentarzy, gdzie możecie podzielić się swoimi przemyśleniami.

Procesor AMD Ryzen 5 5500 kupicie w sklepie

Procesor AMD Ryzen 5 5600 kupicie w sklepie

Procesor AMD Ryzen 5 8400F kupicie w sklepie

Procesor AMD Ryzen 7 5700X3D kupicie w sklepie

Procesor Intel Core i5-12400F kupicie w sklepie

Procesor Intel Core i5-14600K kupicie w sklepie

Procesory do testów dostarczyli: