Niemcy uruchamiają superkomputer, który rywalizuje z Aurorą. 1 z 4 na świecie

Europa doczekała się pierwszego w historii superkomputera klasy eksaskalowej. System Jupiter Booster, uruchomiony w Centrum Superkomputerowym Jülich w Niemczech, osiąga granicę jednego eksaflopa i tym samym trafia do elitarnego grona maszyn o najwyższej mocy obliczeniowej na planecie. Do tej pory wszystkie publicznie potwierdzone systemy zdolne do podobnych osiągów znajdowały się w Stanach Zjednoczonych.

Informacje z rankingów Top500 oraz relacje ekspertów sugerują jednak, że nie wszystkie rekordowe instalacje zostały ujawnione. Według różnych źródeł Chiny mają działać na trzech własnych superkomputerach eksaskalowych, lecz ich parametry nie trafiły do oficjalnych zestawień.

Od prezentacji prototypu do oficjalnego debiutu

Jupiter Booster został po raz pierwszy pokazany w czerwcu 2025 roku na Międzynarodowej Konferencji Superkomputerowej, gdzie zademonstrował 793 petaflopsy w teście HPL. Wynik zapewnił mu czwarte miejsce w globalnym rankingu Top500 oraz pozycję najmocniejszej maszyny w Europie.

Po kilku miesiącach intensywnych prac system przekroczył granicę jednego eksaflopa i w listopadzie 2025 roku dołączył do globalnej czołówki obliczeniowej. Konstrukcję stworzyła Eviden, spółka zależna francuskiej korporacji Atos, opierając system na hybrydowych układach Nvidia Grace-Hopper GH200.

Architektura i możliwości Jupitera

Udostępniony obecnie segment Booster bazuje na sześciu tysiącach węzłów platformy BullSequana XH3000. Każdy węzeł mieści cztery procesory GH200, co daje łącznie blisko 24 tysiące superchipów. W zależności od charakteru obliczeń Jupiter Booster osiąga od 872 petaflopsów do 1,6 eksaflopa mocy szczytowej.

Równolegle rozwijany Universal Cluster ma pełnić rolę sekcji ogólnego przeznaczenia. Prace nad nim wciąż trwają. Ta część systemu bazuje na procesorach Rhea1 francuskiej firmy SiPearl, zbudowanych na architekturze ARM Neoverse V1. Do końca 2026 roku do pracy ma trafić 1300 węzłów, wyposażonych łącznie w 2600 procesorów Rhea1 i 64 GB pamięci HBM na układ.

Rywale z USA

Nowy europejski superkomputer plasuje się tuż za amerykańską Aurorą działającą w Argonne National Laboratory. Dzieli je dystans 12 petaflopsów, co przy ciągłym skalowaniu Jupitera może jeszcze ulec zmianie.

Na szczycie zestawienia nadal pozostają Frontier oraz El Capitan. Pierwszy działa w Oak Ridge National Laboratory i osiąga około 1,353 eksaflopa. Drugi, ulokowany w Lawrence Livermore National Laboratory, osiągnął rekordowe 1,809 eksaflopa i obecnie dominuje w rankingu.

Chiński element układanki

W branży HPC od lat krąży przekonanie, że Chiny mogą dysponować znacznie większą mocą obliczeniową niż ta, która trafia do Top500. Laureat Nagrody Turinga Jack Dongarra poinformował w 2023 roku, że Państwo Środka ma przynajmniej trzy działające superkomputery eksaskalowe, choć żaden z nich nie został zgłoszony do międzynarodowych rankingów.

Wśród ujawnionych projektów znajduje się OceanLight, działający w Narodowym Centrum Superkomputerowym w Wuxi, którego szczytowa wydajność oceniana jest na około 1,3 eksaflopa. Druga konstrukcja to Tianhe-3 z Tianjinu, osiągająca mniej więcej 1,7 eksaflopa. Trzecia maszyna pozostaje owiana tajemnicą, a za jej stworzenie ma odpowiadać firma Sugon.

Chińskie ośrodki ujawniają jedynie część wyników prac, a resztę pozostawiają poza światłem reflektorów, dlatego faktyczne możliwości tamtejszych systemów mogą być znacząco wyższe niż podawane w dostępnych źródłach.