Lenna z Playboya: najsłynniejszy obraz „naukowy”, który był przy narodzinach JPEG, został zakazany

Minęło ponad 50 lat od momentu, gdy dokonano istotnego kroku w rozwoju algorytmów przetwarzania obrazu. Jednym z najbardziej znanym obrazów, na których rozpoczęto prace nad tymi algorytmami, było zdjęcie z magazynu Playboy. Jednak ta era dobiegła końca.

W 1973 roku Alexander Savchuk z Instytutu Przetwarzania Sygnałów i Obrazów Uniwersytetu Południowej Kalifornii rozpoczął opracowywanie nowych algorytmów przetwarzania obrazu, które później stały się fundamentem technologii takich jak znana już kompresja JPEG (wprowadzona dwie dekady później). Nie chcąc jednak korzystać z nudnych obrazów do testowania algorytmów, w laboratorium sięgnął po magazyn Playboy z grudnia 1972 roku. Znalazł tam zdjęcie szwedzkiej modelki Leny Forsén, które zeskanował i przyciął do wymiarów 512x512 pikseli - od ramion w górę, pomijając bardziej kontrowersyjne nagie części. Lena Forsén stała się idealnym obiektem testowym z kilku powodów. Zdjęcie to zawierało delikatne cieniowanie, ostre krawędzie oraz subtelne tekstury, co umożliwiało przetestowanie różnych aspektów algorytmów, począwszy od wykrywania krawędzi, poprzez redukcję szumów, aż po zachowanie szczegółów.

Najsłynniejszy obraz związany z rozwojem algorytmów graficznych został zakazany przez IEEE ze względu na seksistowski kontekst. Prace naukowe zawierające Lennę z Playboya będą odrzucane. Zdjęcie było obecne w środowisku od 1973 roku, gdy opracowywano nowe algorytmy przetwarzania obrazu.

To zdjęcie stało się prawdopodobnie jednym z najbardziej rozpoznawalnych i powszechnie stosowanych obrazów w dziedzinie naukowej, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwój algorytmów graficznych. Obraz, znany w środowisku naukowym jako „Lenna”, zawierał w tytule dwa „n”, ponieważ imię Leny było pierwotnie zapisane w magazynie z dwoma „n”, aby uniknąć nieporozumień co do poprawnej wymowy jej imienia.

Magazyn Playboy rozważał wszczęcie procesu o naruszenie praw autorskich na początku lat dziewięćdziesiątych, ale ostatecznie zrezygnował z tego pomysłu, gdyż obraz stał się fenomenem. Zdjęcie stało się tak rozpoznawalne (podobnie jak jego modelka), że Lena Forsén została nawet zaproszona na 50. Doroczną Konferencję Towarzystwa Obrazowania Naukowego w Technologii, gdzie rozdawała autografy swoim fanom.

Jednakże sławny obraz zaczyna być kontrowersyjny w dzisiejszych czasach. Z powodu seksistowskiego kontekstu, organizacje naukowe zaczynają odchodzić od jego używania. Już w 2018 roku czasopismo Nature zakazało jego stosowania, a teraz (od kwietnia 2024 roku) IEEE (Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników) przestał akceptować jakiekolwiek artykuły naukowe zawierające ten wizerunek.