Czy Alder Lake się opłaca? Analizujemy ceny platform Intel i AMD

Czy Alder Lake faktycznie się opłaca?

Znamy już wydajność zarówno i9-12900K, jak i i5-12600K, wiemy ile nowe procesory kosztują i jak wypadają na tle konkurencji – jeśli nadal nie zapoznałeś się z wcześniej przeprowadzonymi przez naszego redakcyjnego kolegę Tomka testami, serdecznie zapraszam. Alder Lake idealnie wstrzeliło się w dane półki wydajnościowe/cenowe, które za sprawą Ryzen z serii 5000 kontrolował dotychczas AMD. Przyznam szczerze, że czerwoni mnie zawiedli – jasne, za sprawą tego, że wydali na rynek naprawdę solidne produkty, mogli właściwie dyktować ceny, ale tak duża podwyżka skutecznie mnie zniechęciła do zakupu. Tymczasem Intel żył własnym życiem, wydał – co tu dużo mówić – nieopłacalne procesory z serii Core 11 generacji i koło się toczyło dalej. Na szczęście wraz z premierą Alder Lake wszystko się zmienia, a Intel stać z boku ewidentnie nie ma zamiaru.

Analizując opłacalność danego produktu, należy spojrzeć również z szerszej perspektywy i odpowiedzieć na kilka pytań. A zatem... Czy Alder Lake się opłaca?

Opłacalność danego produktu można analizować dwojako – w próżni i jako całość. W próżni, to znaczy jako jeden produkt, a całość jako kompletna platforma. W skład takowej wchodzi płyta główna, RAM oraz oczywiście procesor. Jeśli spojrzymy przez pryzmat tego pierwszego, pojedyncze produkty potrafią rozbić dotychczasowych króli w danych półkach cenowych (Ryzen 5000) i nie pozostawić na nich żadnej suchej nitki. Problemem jest jednak Z690, a właściwie ceny za płyty główne z tym chipsetem. Dziś Ryzeny 5000 można wrzucić na płyty główne za 1000, jak i za 500 zł – wybór jest więc ogromny, a dostępność bardzo duża – w końcu platformy te dominują już kilka lat.

Alder Lake vs. Ryzen 5000 – opłacalność w próżni

Nie ma co do tego żadnych wątpliwości – Alder Lake to opłacalne procesory. Na przykład Intel Core i5-12600KF można dziś nabyć za 1399 zł (średnio), czyli jego bezpośrednim konkurentem jest Ryzen 5 5600X (1439 zł). Biorąc pod uwagę to, że względem i5 procesor czerwonych przegrywa w dosłownie wszystkich zastosowaniach (choć oczywiście zdarzają się wyjątki), nie ma czego tak naprawdę analizować. 12600KF jest zarówno tańszy, jak i wydajniejszy. To samo dotyczy porównania go z Ryzenem 7 5800x, który dziś kosztuje aż 1899 zł. W zastosowaniach wielowątkowych, i5-12600K ma średnio 4,3% przewagi nam 8-rdzeniowym Ryzenem 7.

Tę samą sytuację możemy zaobserwować w grach wideo. Core i5-12600K pokonuje zarówno Ryzena 5 5600X, jak i Core i9-11900K oraz Ryzena 7 5800X (średnia przewaga wynosi 6%). Ponownie, biorąc pod uwagę cenę procesora, jest to wynik niespotykany, bo nawet jeśli usuniemy z równania niezbyt udanego Core i9-11900K, jest już na start o około 450-500 zł tańszy od Ryzena 7 5800X. To kolejny raz udowadnia jak źle wyceniona została 8-rdzeniowa jednostka czerwonych, albo chociaż udowadnia, że dziś powinna kosztować właśnie 500 zł mniej – ponownie, w próżni.

Nie inaczej jest w przypadku zarówno Core i7-12700KF, jak i Core i9-12900K(F). Ten pierwszy uplasował się cenowo między tańszym, 8-rdzeniowym Ryzenem 7 5800X (przewyższając go wydajnością w praktycznie każdym zastosowaniu) i droższym Ryzenem 9 5900X. W tym drugim przypadku (via. Hardware Unboxed – Youtube), ciężko jest wyłonić zdecydowanego zwycięzcę wydajności, bo zarówno i7-12700KF, jak i Ryzen 9 5900X mają swoje mocne i słabe strony, raz wygrywając, a raz przegrywając z konkurentem. To oczywiście dotyczy aplikacji mało, jak i wielowątkowych, bo w grach różnica między Ryzenem 7 5800x, Ryzenem 9 5900x i Core i5-12600K jest praktycznie znikoma (mierzalna, ale przez człowieka niezauważalna, choć zdarzają się wyjątki, gdzie 12700KF pokazuje pazur – na przykład w Age of Empires 4). Tak czy inaczej, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że Core i7-12700KF kosztuje dziś 1999 zł, a Ryzen 9 5900X aż 2699 zł, król opłacalności może być tylko jeden – Core i7-12700KF.

A co z najwyższą półką wydajnościową? Tu jest podobnie, bo testowany przez nas wcześniej Core i9-12900K z powodzeniem konkuruje z dotychczasowych królem wydajności na konsumenckim rynku procesorów – Ryzenem 9 5950X – nawet jeśli sparujemy go z opłacalnymi pamięciami RAM DDR4. W aplikacjach małowątkowych, nowa i9 pokazuje pazur, bo wydajność pojedynczego rdzenia jest znacznie wyższa. W wielowątkowych są zarówno wygrane, jak i przegrane. 16-rdzeniowy potwór bez problemów wychodzi na prowadzenie na przykład w Blenderze, choć przegrywa w użytkowych aplikacjach – Photoshop i Cinebench R23. Core i9-12900K jest również najwydajniejszym procesorem do gier, pokonując (marginalnie) Ryzena 9 5950X. Różnice są naprawdę niewielkie i żaden człowiek (średnio) ich nie zauważy. A skoro w taki sposób zostały potraktowane gry i w aplikacjach mało/wielowątkowych można uznać, że bezpośrednio oba procesory ze sobą konkurują, to czas… spojrzeć na cenę. Core i9-12900KF kosztuje dziś około 3099 zł, a Ryzen 9 5950X to wydatek rzędu 3599 zł. A zatem, w próżni, Core i9-12900KF jest o 500 zł tańszy i bardziej opłacalny.

Alder Lake vs Ryzen 5000 – opłacalność platformy

Dochodzimy w końcu do momentu, w którym możemy spojrzeć na opłacalność danych produktów z nieco szerszej perspektywy. Mamy bowiem platformę, która jest już z nami od dobrych kilku lat (AM4) oraz podstawkę LGA 1700, dedykowaną tylko procesorom z rodziny Alder Lake. Zacznijmy może od tej drugiej, bo płyt głównych jest na rynku bardzo mało, a te skupiają się dziś wyłącznie na chipsetach Z690. Jak wiadomo, te są bardzo drogie. Za najtańsze wersje płyt ze wsparciem DDR4 przyjdzie nam zapłacić od 900-1000 zł, co jest kwotą wręcz astronomiczną. Obniża to wartość samych procesorów i to właśnie przez to Intel ma problem z wyjściem na prowadzenie. Takim naprawdę widocznym wyjściem.

Zerknijmy więc na cenę platformy. Do analizy użyłem jednej z najtańszych płyt głównych z chipsetem Z690 oraz pamięci RAM DDR4 (Crucial Ballistix 2x 8 GB CL16 3600 MHz, o których pisał już nasz redakcyjny kolega Tomek). Daje nam to 920 zł za płytę główną oraz 400 zł za RAM. Koszt platformy dla Intel Core i5-12600KF wynosi więc około 2720 zł, dla Core i7-12700KF około 3320 zł, a dla Core i9-12900KF - 4420 zł. Dziś jest to najzwyczajniej w świecie jedna z najtańszych możliwości, by przejść na Alder Lake.

Porównajmy więc cenę platform Alder Lake do Ryzenów 5000. Do analizy użyte zostały dwie płyty główne, bo jak wiadomo, Zen 3 można wrzucić nawet do płyty głównej z chipsetem B450 – choć tu należy pamiętać, że rezygnujemy ze wsparcia dla PCIe 4.0. Żeby zostać w jeden kategorii, pozwoliłem użyć sobie znakomitych średniopółkowych płyt MSI Tomahawk. B450 Tomahawk MAX to dziś koszt na poziomie 380 zł, a B550 Tomahawk na poziomie 680 zł. Za Ryzena 5 5600X z B450 i 2x 8GB RAM przyjdzie nam zapłacić około 2199 zł, za 5800X musimy wyciągnąć z portfela 2680 zł, za 5900X to już 3480 zł, a za 5950X – 4380 zł. Dodajcie kolejne 300 zł, jeśli koniecznie chcecie mieć PCIe 4.0 w płycie głównej B550.

DDR5? Jeśli tak, to zapomnij o opłacalności

Dziś moduły DDR5 są wycenione jakby były ze złota. Nie możemy porównać modułów wybranych przez nas do wcześniejszej analizy platformy, bo takowych na rynku w ogóle nie ma (2x 8 GB), dlatego skupmy się na modułach 2x 16 GB. Za 2x 16 GB przy DDR4, musimy zapłacić około 800 zł (CL16, 3600 MHz). Za DDR5 natomiast koszt wzrasta do… 1400 zł za 2x 16 GB 5200 MHz CL 38. Różnica jest więc ewidentna. Za niedługo redakcja ITHardware również pochyli się nad tematem i wskażemy wam jakie są różnice wydajności między DDR4, a DDR5, ale dziś musimy posiłkować się danymi z zewnątrz (via. Gamers Nexus – Youtube). Jedyną testowaną aplikacją przez Stevena, był 7-zip kompresja, gdzie dzięki modułom DDR5, Alder Lake zyskał niemałego kopa wydajnościowego (29% wzrostu), ale w ogólnym rozrachunku, średnio, różnic nie ma praktycznie wcale. To samo tyczy się gamingu, choć również i tu zdarzają się wyjątki (Hitman 3).

Niestety nie możemy przedstawić ogólnego zachowania DDR5 vs DDR4, bo różne moduły mogą zachowywać się inaczej. Poza tym jest to pierwszy krok nowej technologii, a historia już zdążyła nas nauczyć, że wraz z upływem czasu, na rynku pojawiają się coraz to lepsze moduły DDR – wyższa prędkość, ciaśniejsze timingi. Zapewne w przyszłości wrócimy do tematu DDR5, ale jak na razie można dojść do tylko jednego wniosku – po prostu się nie opłaca.

To Alder Lake się opłaca czy nie?

Obliczenia zakładają jeden scenariusz – wymieniasz platformę w 5-letnim komputerze, który nie ma już żadnego wsparcia dla nowych technologii. Bo sytuacja zmienia się diametralnie, w momencie, w którym już masz na przykład płytę główną pod AM4 z chipsetem B450 i Ryzena. Tutaj nie ma absolutnie żadnej dyskusji – jeśli chcesz wyższą wydajność, zmień jedynie procesor na Ryzena z serii 5000 i nawet nie zaglądaj na Alder Lake. Tyczy się to także posiadaczy 10 i 11 generacji procesorów Intel Core, choć ci nie mogą tak po prostu zakupić nowego procesora i wrzucić go do swojej poprzedniej płyty głównej.

Dopóki na rynku nie pojawią się odpowiednio wycenione płyty główne pod Alder Lake (chipset B co najmniej), które nie będą kosztować fortuny, wyłonienie zwycięzcy jest aktualnie bardzo trudne – szczególnie w niskim segmencie, gdzie każdy grosz z budżetu ma znaczenie. Platforma pod Core i5-12600KF kosztuje dziś około 2720 zł, a pod Ryzena 5 5600X – 2200 zł (B450) lub 2500 zł (B550). Według wykresów wydajności, powinniśmy postawić na Core i5-12600KF – jeśli zależy nam na wydajności w aplikacjach oraz grach lub na Ryzena 5 5600X – jeśli zależy nam na wydajności tylko w grach. Dopłacanie 500 zł w tym wypadku nie ma większego sensu, bo różnicy w grach między tymi dwoma jednostkami i tak nie zauważysz – chyba, że posiadasz GeForce RTX 3090 i grasz w rozdzielczości 1080p…

Sytuacja zmienia się jednak w momencie, w którym porównamy 12600KF do Ryzena 7 5800X. Tutaj w aplikacjach nowa i5 raz wygrywa, a raz przegrywa, oferując bardzo zbliżoną wydajność w grach komputerowych. Jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że za platformę z i5-12600KF musimy zapłacić 2720 zł, a za platformę z Ryzenem 7 5800X 2670 zł (B450) lub 2980 zł (B550), zwycięzca może być tylko jeden – Core i5-12600KF.

Core i7-12700KF natomiast plasuje się między Ryzenem 7 5800X, a Ryzenem 9 5900X i tak naprawdę nie ma bezpośredniego konkurenta w obozie czerwonych. Jeśli chodzi o aplikacje mało/wielowątkowe, Core i7-12700KF (via. Hardware Unboxed – Youtube) jest po prostu procesorem wydajniejszym (często nawet 20-25% wydajniejszym) od Ryzena 7 5800X i kosztuje dziś jedynie 100 zł więcej. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę koszt całej platformy, przewaga Core i7-12700KF topnieje. Tutaj z portfela wyciągnąć musimy około 3320 zł (z DDR4), a w przypadku Ryzena 7 5800X będzie to 2680 zł (B450) lub nieco bardziej porównywalne 2980 zł (B550). Przewagą Ryzena 7 5800X jest zatem sam fakt, że na rynku znajdują się po prostu tańsze płyty główne. Koniec końców, albo dopłacamy około 400 zł do Core i7-12700KF i cieszymy się wyższą wydajnością w aplikacjach wielowątkowych, albo przeznaczamy zaoszczędzone pieniądze na coś innego, bo w grach różnica między tymi procesorami potrafi być i w większości przypadków jest - znikoma.

To samo tyczy się Ryzena 9 5900X. Koszt platformy z płytą główną B550 wynosi około 3780 zł, a więc w przypadku Core i7-12700K, dopłacamy kolejne 400 zł, by cieszyć się wyższą wydajnością w aplikacjach wielowątkowych. Tak jak na początku wspomniałem, Core i7-12700KF plasuje się pomiędzy Ryzenem 7 5800X, a Ryzenem 9 5900X.

Core i9-12900KF to wytwór przedziwny i w sumie by się to zgadzało, jeśli spojrzymy przez pryzmat wcześniejszych premier Intela. Jeśli koniecznie chcesz najlepszej możliwej wydajności w grach wideo i nie obchodzą cię groszowe wydatki typu 1600 zł za RAM – po prostu kupuj. Od dawna wiadomo, że przekroczenie granicy opłacalności wiąże się z dokładaniem większej ilości pieniędzy, by uzyskać kolejne 3% wydajności i nie zmienia się to przy 12900K/F. Jeśli natomiast szukasz czegoś bardziej skrojonego pod wydajność wielowątkową i używasz komputera przede wszystkim do profesjonalnych zastosowań, powinieneś zwrócić wzrok ku Ryzenowi 9 5950X, bo ten w tych scenariuszach jest procesorem zarówno wydajniejszym, jak i bardziej energooszczędnym – nie wspominając o tym, że nie musisz wydawać setek złotych na najbardziej wypasione chłodzenie procesora, w przeciwieństwie do 12900K.

Jak widać zmiennych jest bardzo dużo, bo analizując jeden przypadek możemy dojść do zupełnie innych konkluzji niż w przypadku drugim czy trzecim. Płyty główne, DDR4 vs DDR5, ceny procesorów czy zastosowanie danej platformy – to wszystko ma znaczenie. Jestem natomiast pozytywnie zaskoczony tym, że Intel nawiązał w końcu walkę z odwiecznym konkurentem i przyszłość maluje się w pozytywnych barwach. Czekamy więc na ruch ze strony AMD oraz procesory Alder Lake z niższego segmentu. Szczególnie istotny tu będzie Core i5-12400F, bo jeśli historia nas czegoś uczy to tego, że to właśnie w tym segmencie odbędzie się największa walka. A Wy macie zamiar w niedalekiej przyszłości wymieniać całą platformę? Piszcie w komentarzach.