Rynek w przeciwfazie. Gdy świat musi kupować, Polska może poczekać

Na większości światowych rynków właśnie rusza fala wymiany komputerów kupionych masowo w 2020 roku. Problem w tym, że to wyjątkowo zły moment na zakupy - pecety drożeją i wiele wskazuje na to, że taniej już nie będzie.

Polska jest w innej sytuacji. Boom zakupowy był u nas rozciągnięty w czasie i trwał nawet do 2023 roku. W obliczu rosnących cen rynek może więc zareagować spadkiem popytu (więcej na ten temat pisaliśmy w felietonie pt. „Polski rynek PC stoi przed zapaścią”), ale od pytania o wymianę komputera nie da się uciec — choćby z powodu przejścia na Windows 11.

A może zmienić zasady gry, chcesz mieć szybki laptop, to zmień po prostu system. Równie dobre platformy operacyjne to ChromeOS czy bardzo szeroka gama systemów Linux. 

Świat musi kupować. Nawet jeśli będzie drożej

Na rynkach zachodnich timing jest bezlitosny. Komputery kupione masowo w latach 2020–2021 dziś mają po 5–6 lat. To moment, w którym sprzęt przestaje być „wystarczający”, a zaczyna być po prostu stary. Nie z powodu benchmarków, lecz codziennych frustracji: słabej baterii, małego lub zużytego dysku, problemów z aktualizacjami, braku wsparcia dla starych systemów.

Jeśli do tego dołożymy perspektywę drożejących pamięci, nośników danych i nowych generacji procesorów, sytuacja robi się niekomfortowa. Ale Zachód ma jedną przewagę: wyższe dochody. Droższy komputer jest łatwiejszy do zaakceptowania, nawet jeśli oznacza większy wydatek niż kilka lat temu.

Polska historia potoczyła się inaczej

W Polsce ten sam film był grany z opóźnieniem. Gdy na świecie pandemia wywołała gwałtowny boom zakupowy, u nas prawdziwa hossa przyszła później — za sprawą programów rządowych, masowego doposażania szkół i administracji oraz dodatkowego popytu związanego z migracją. Efekt jest taki, że polski rynek nasycił się sprzętem 2–3 lata później niż Zachód. To drobna różnica w kalendarzu, która dziś robi ogromną różnicę w praktyce.

W polskich domach i firmach stoi dziś ogromna liczba komputerów mających 3–4 lata. Sprzęt wciąż sprawny, wystarczający do większości zadań i zdolny „pociągnąć” jeszcze kilka lat. Dla rynku to problem. Dla użytkownika — potencjalna szansa.

Rynek w przeciwfazie

I tu dochodzimy do kluczowej tezy: polski rynek PC znajduje się dziś w przeciwfazie do globalnego. Gdy świat musi kupować, my w dużej mierze możemy poczekać. Gdy globalna presja wymiany rośnie, u nas — poza najstarszym sprzętem — nie jest jeszcze krytyczna.

To oznacza coś bardzo konkretnego. Jeśli ceny komputerów faktycznie zaczną rosnąć, Polska ma rzadką możliwość przeczekania najdroższego okresu zamiast kupowania na górce. Nie dlatego, że „nie ma pieniędzy”, lecz dlatego, że sprzęt w wielu przypadkach po prostu jeszcze nie wymaga wymiany.

Ale co z komputerami, które naprawdę trzeba wymienić? Oczywiście nie wszyscy mogą sobie pozwolić na luksus czekania. W wielu domach i firmach nadal działają komputery sprzed 2018–2019 roku - sprzęt, który:

• nie spełnia wymagań Windowsa 11,

• ma 8 GB RAM lub mniej,

• ma mały lub zużyty dysk,

• działa, ale coraz częściej „na granicy”.

W takim przypadku naturalną reakcją jest myśl: trzeba kupić nowy komputer. I bardzo często… to nie jest jedyne wyjście.

Linux lub ChromeOS jako realna alternatywa, nie ideologia

Wspomniane systemy nie są dziś egzotyką (pomagamy wybrać wam najlepszy) dla entuzjastów z terminalem. To dojrzałe platformy, które w wielu zastosowaniach sprawdzają się lepiej niż Windows na starym sprzęcie. I nie chodzi tu o żadną rewolucję światopoglądową, lecz o czystą pragmatykę. Choć pod hasłem Linux kryje się olbrzymia mnogość wersji, to dla „cywilnego” użytkownika łatwo wybrać jedną z kilku najbardziej popularnych. 

• Mało RAM-u? Linux potrzebuje go znacznie mniej.

• Mały dysk? Zajmuje ułamek przestrzeni Windowsa.

• Starszy procesor? Niższe narzuty systemowe robią ogromną różnicę.

Koszt instalacji nieporównywalnie mniejszy niż zakup nowego komputera. A pieniądze zostają w kraju, wspierając lokalny biznes, który — w obliczu spadającej sprzedaży sprzętu — sam stoi przed wyzwaniami.

Komputer, który na Windowsie ledwo zipie, pod Linuksem często dostaje drugie życie (a jego instalacja wcale nie jest skomplikowana). I to życie całkiem komfortowe: przeglądarka, poczta, pakiet biurowy, multimedia - wszystko działa.

Kto ma to zrobić? Lokalny rynek

Nie każdy chce lub potrafi samodzielnie instalować i konfigurować nowy system. I tu pojawia się często pomijany wątek: w Polsce wciąż działają tysiące firm i serwisów, dla których taka usługa to codzienność. Za relatywnie niewielkie pieniądze można:

• przygotować system,

• przenieść dane,

• skonfigurować środowisko pracy.

Koszt instalacji nieporównywalnie mniejszy niż zakup nowego komputera. A pieniądze zostają w kraju, wspierając lokalny biznes, który — w obliczu spadającej sprzedaży sprzętu — sam stoi przed wyzwaniami.

Efekt uboczny, którego nikt nie planował

Jest jeszcze jeden, długofalowy aspekt, który łatwo przeoczyć. Oswojenie się z alternatywną platformą na mniej krytycznym komputerze obniża barierę wejścia w przyszłości.

W praktyce wygląda to bardzo prosto. Wiele osób ma dziś dwa komputery: jeden stary, odsunięty na bok, oraz drugi — główny, kupiony kilka lat temu, wciąż sprawny, ale… zegar tyka. To właśnie ten pierwszy staje się poligonem doświadczalnym.

Jeśli na starym komputerze Linux lub ChromeOS działa poprawnie - a często działa zaskakująco dobrze - jest to najlepsza możliwa rekomendacja. Nie w teorii, nie w komentarzach na forum, lecz w codziennym użyciu. Sprzęt przestaje być „do niczego”, odzyskuje płynność, a użytkownik widzi na własne oczy, że problemem nie był wiek komputera, lecz oprogramowanie.

W polskich domach i firmach stoi dziś ogromna liczba komputerów mających 3–4 lata. Sprzęt wciąż sprawny, wystarczający do większości zadań i zdolny „pociągnąć” jeszcze kilka lat.

I wtedy zmienia się perspektywa. Za dwa–trzy lata, gdy przyjdzie moment decyzji dotyczącej dzisiejszego głównego komputera, nie ma już strachu przed nieznanym. Zamiast automatycznego „trzeba kupić nowy” pojawia się realna alternatywa: a może po prostu postawić Linuksa na tym, który dziś jest podstawowym narzędziem pracy? To właśnie ten mechanizm (najpierw doświadczenie, potem decyzja) sprawia, że rozwiązanie awaryjne przestaje być tymczasowe. Bariera wejścia znika, a wraz z nią znika presja natychmiastowej wymiany sprzętu.

Jeśli taki schemat zacznie się powtarzać częściej, jego wpływ na rynek będzie większy, niż sugerowałyby same statystyki sprzedaży. Bo zmienia się nie tylko liczba kupowanych komputerów, ale sposób myślenia o tym, kiedy i dlaczego w ogóle je wymieniamy.