Jak zbudować dobry komputer do gier - cz.1

Jakie chłodzenie procesora w komputerze do gier?

Procesor to, oprócz karty graficznej i sekcji zasilającej płyty głównej, jeden z trzech elementów, które potrafią osiągnąć naprawdę wysokie temperatury dochodzące do 100 st. C. Na taki stan rzeczy ma wpływ wiele czynników, m.in. zastosowane chłodzenie, pasta termoprzewodząca czy optymalna cyrkulacja powietrza w obudowie. Druga sprawa to, że wraz z procesorem nie zawsze otrzymujemy chłodzenie. Istnieją bowiem CPU, jak Intel Core i7 czy i9, których nie wyposażono w boxowy cooler i musimy go zakupić we własnym zakresie. Inna kwestia to podkręcanie oraz wykorzystywanie procesora do wymagających gier (granie i strumieniowanie rozgrywki), pracy w programach graficznych czy renderingu wideo. Konsekwencje wysokich temperatur możemy odczuć przez spadki wydajności (obniżanie taktowania i napięcia zasilania CPU, tzw. throttling), restarty komputera, a w najgorszym wypadku dochodzi do trwałego uszkodzenia procesora, czego nie chcemy.

Actina SG1X 3600 / 16 / 256GB+1TB / 1660Ti / 500W kupisz w sklepie  

Czym się kierować?

Komputer do gier nie tylko ma być wydajny, ale i ma dobrze wyglądać. Możemy wybierać od coolerów powietrznych, przez kompaktowe układy chłodzenia, tzw. AIO, a kończąc na customowych pętlach chłodzenia cieczą. Każde rozwiązanie ma swoje wady i zalety, jak i swoich zwolenników oraz przeciwników. Swój wybór musimy w pierwszej kolejności uwarunkować kompatybilnością z podstawką procesora, przy czym obecne produkty są kompatybilne z różnymi podstawkami Intel i AMD, więc na ogół nie powinno być problemów. Następnie musimy sobie określić, jaką funkcję ma spełniać nasze chłodzenie. W przypadku procesora z zablokowanym mnożnikiem, co oznacza brak możliwości podkręcania, chłodzenie ma raczej zagwarantować nam ciszę i dodatkowy nawiew na sekcję zasilającą. W tym wypadku skupiamy się na coolerach wieżowych klasy budżetowej z wentylatorem 92 mm bądź 120 mm. W przypadku niewielkich komputerów, np. mITX, dobrym rozwiązaniem są konstrukcje horyzontalne. W przypadku wieżowego chłodzenia musimy pamiętać o wysokości radiatora, bo każda obudowa w specyfikacji ma określoną dopuszczalną wartość tego parametru. Kolejną rzeczą, o której musimy pamiętać, jest kompatybilność z pamięciami RAM. Niektóre chłodzenia zasłaniają nam 1 lub 2 sloty pamięci RAM, a prawdziwe problemy się zaczynają, gdy posiadamy moduły z wysokimi radiatorami, które nie zmieszczą się pod wentylatorem. Oczywiście możemy się tu zainteresować coolerami asymetrycznymi jak testowany be quiet! Shadow Rock 3.

 Test be quiet! Shadow Rock 3

A może AIO?

AIO to skrót od All in One, czyli kompaktowe chłodzenie cieczą, które składa się radiatora, węży i blokopompki. Najpopularniejsze radiatory mamy w rozmiarach od 120 mm do 360 mm, naturalnie decydując się na AIO zapoznajmy się ze specyfikacją naszej obudowy i zaplanujemy jego położenie. Przykładem takiego rozwiązania jest komputer Actina AMD50. Coolery AIO mogą być wydajne, a zarazem bardzo głośne, ze względu na wysokoobrotowe wentylatory o zwiększonym ciśnieniu statycznym. Więc jeśli jesteś zwolennikiem ciszy, wydajny cooler powietrzny może okazać się lepszym rozwiązaniem.

 Czy pozycja chłodzenia AIO w obudowie ma znaczenie?

Actina AMD50 kupisz w sklepie  

Jakie TDP? Łożysko?

Każde chłodzenie ma określony współczynnik TDP (Thermal Design Power), który określa, jaką moc jest w stanie rozproszyć. Współczynnik TDP powinien być co najmniej równy, a najlepiej większy od TDP procesora. Im bardziej przewymiarujemy możliwości chłodzenia, tym bardziej zachowamy wyższą kulturę pracy wentylatorów. Jeśli już jesteśmy na etapie ciszy, to warto wspomnieć nieco o wentylatorach. Jak wiemy, to one generują strumień powietrza, który owiewa finy radiatora z ciepłego powietrza. Niskiej jakości łożysko szybko się zużyje, mam tutaj na myśli łożysko ślizgowe, nieco większą żywotność ma tzw. Rifle, zaś jeszcze trwalsze podwójne kulkowe mają tendencję do delikatnego terkotania przy niskich obrotach. Najbardziej cenione są łożyska FDB, w których specjalne nacięcie na tulei gwarantuje sparowanie w każdej pozycji, w przeciwieństwie do ślizgowego, dla którego rekomendowaną pozycją pracy jest pozioma. 

   Testy i recenzje układów chłodzenia

Co to jest PWM?

Sygnał PWM (ang. Pulse-Width Modulation) - krótko mówiąc jest to modulacja szerokości impulsu. Należy mieć na uwadze, że docelowa częstotliwość sygnału PWM wg specyfikacji (4 Wire PWM Spec) wynosi 25 kHz i ma to na celu pozbycie się dokuczliwych pisków podczas niskich częstotliwości przełączania. Największymi zaletami sterowania sygnałem PWM są: wysoka sprawność energetyczna układu regulacyjnego, duża dokładność oraz łatwość sterowania. Poza tym, w porównaniu z regulacją liniową (reg. napięciowa), mamy większy zakres regulacji, dzięki wysokiej częstotliwości sygnału PWM wentylator może pracować w zakresie od 20-100%, a w niektórych przypadkach nawet 10% prędkości obrotowej. Złącze zasilania PWM ma 4 piny.

 Test wentylatorów RGB - InWin, LC-Power, Thermaltake, Inter-Tech

Podświetlanie RGB czy ARGB?

Jeśli zależy nam na aspektach wizualnych, możemy zwrócić swój wzrok w kierunku wentylatorów z podświetlaniem RGB/ARGB. Tak jak w przypadku wyboru obudowy, tak i tutaj musimy mieć na uwadze kompatybilność z płytą główną lub ewentualnym kontrolerem podświetlania obudowy PC. Jeżeli posiadamy obudowę i płytę główną bez wsparcia dla podświetlania, warto zakupić chłodzenie z dodatkowym kontrolerem RGB/ARGB. Starajmy się omijać kontrolery z pilotem IR, lepszym rozwiązaniem jest opcja podłączenia przycisku RESET do kontrolera w celu zmiany trybu podświetlania. Układy z wyższej półki (np. Corsair) posiadają kontrolery kompatybilne z systemami podświetlania płyt głównych, dzięki czemu możemy zsynchronizować wszystkie komponenty naszego PC-ta i sterować jednym programem. Jednym z zestawów ładnie skomponowanych pod kątem podświetlenia RGB jest Actina PBM 3600.

Actina PBM 3600 kupisz w sklepie  

Gotowiec czy składać komputer samemu?

To bardzo trudne pytanie, na pewno jak zapoznacie się ze wszystkimi naszymi poradnikami, to będzie Wam łatwiej, przynajmniej osobom mniej doświadczonym, aczkolwiek mamy nadzieję, że i ci bardziej obyci dowiedzieli się z tej części kilku ciekawych rzeczy, a przed nami omawianie kolejnych podzespołów. Składanie samemu komputera to ogromna frajda, od pomysłu i projektowania do samodzielnego złożenia. Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie chcecie się zagłębiać w temat, warto skusić się na gotową konfigurację, która zaraz po wypakowaniu działa i dobrze wygląda. Tutaj przede wszystkim odradzamy zakupy na serwisach aukcyjnych, gdzie często, jak wspomniałem we wstępie, możemy zostać oszukani i kupić sprzęt używany. Co należy więc zrobić? Przede wszystkim pamiętać, jak zresztą przy zakupach innych rzeczy, o kupowaniu w dużych sklepach, cieszących się renomą. Jednym z nich jest Sferis.pl, gdzie znajdziecie zestawy Actina, oparte na komponentach najlepszych producentów, z nowych części i z gwarancją i serwisem. Jeden z takich komputerów testował nasz nadworny redaktor Tomasz Cugowski, który sprawdził zestaw z Ryzen 3100 i GTX 1660S.

 Test komputera Actina z Ryzenem 3 3100 oraz GeForce GTX 1660 SUPER

 Komputery Gamingowe w sklepie