Bohaterem dzisiejszego testu jest zestaw pamięci DDR5 dla procesorów Intel Arrow Lake, a konkretnie G.SKILL Trident Z5 CK o pojemności 2x24 GB oraz parametrach fabrycznych 8200 MHz CL 40. Jest to RAM nowego typu CUDIMM, który pojawił się w sprzedaży właśnie wraz z debiutem najnowszych CPU firmy Intel i charakteryzuje się obecnością na laminacie modułów dodatkowego układu. Jest to sterownik zegara określany jako CKD, który pełni rolę bufora dla sygnałów zegarowych wysyłanych przez procesor do pamięci RAM, wspomagając ich odpowiednią dystrybucję w ramach modułu. Ma to poprawiać stabilność przy wysokim taktowaniu, a także umożliwić osiąganie wyższych częstotliwości. Ale, czy jest to istotne w domowym użytkowaniu, tego dowiecie się niebawem, ponieważ wszystko wyjaśnią testy.
Spis treści:
Jeżeli chodzi o cenę, w chwili pisania tekstu za recenzowany zestaw trzeba było zapłacić ok. 1200 zł. Kwota ta na pierwszy rzut oka może się wydawać wygórowaną, ale jest tylko minimalnie wyższa od klasycznej wersji UDIMM o tych samych parametrach, a ponadto pamięć 2x24 GB o wysokim taktowaniu w ogólności jest droga, tzn. jej ceny zaczynają się od ok. 1075 zł. Jako punkt odniesienia będą dzisiaj służyć dwa standardowe zestawy o pojemności 2x16 GB, a mowa o GOODRAM IRDM z fabrycznymi ustawieniami 6800 MHz CL 34 (ok. 470 zł) oraz Patriot Viper Xtreme 5 o nastawach 8000 MHz CL 38 (ok. 820 zł). Innymi słowy, zobaczymy czy jest sens dopłacać do CUDIMM z punktu widzenia osiągów, gdyż sytuacja, kiedy potrzebujemy dodatkowej pojemności, jest oczywista.
G.SKILL Trident Z5 CK to nowa rodzina pamięci dla procesorów z serii Arrow Lake. Zobaczmy, czy warto na nią postawić, jeżeli celujecie w nową platformę niebieskich.
Test GIGABYTE B860 AORUS ELITE WIFI7 ICE. Solidna płyta w białym kolorze
Nowa rodzina Trident Z5 CK marki G.SKILL - krótka charakterystyka
W ramach rodziny G.SKILL Trident Z5 CK znajdziemy tylko moduły z układem CKD, czyli typu CUDIMM. Wszystkie zestawy mają pojemność 2x24 GB, a dostępne kombinacje taktowania oraz opóźnień to: 8200 MHz CL 40, 8400 MHz CL 40, 8800 MHz CL 42, 9000 MHz CL 42 oraz 9600 MHz CL 46. Ich kompatybilność w zasadzie ogranicza się do platformy LGA 1851, chociaż na AM5 również wystartują, ale bez aktywacji CKD, tzn. w połączeniu z Ryzenami zachowują się jak zwykła pamięć DDR5. Jednocześnie warto dodać, że wariaty od 8800 MHz w górę niekoniecznie muszą zadziałać w trybie Gear 2 na każdej sztuce Arrow Lake, jako że przykładowo Core Ultra 9 285K z platformy testowej wymaga Gear 4 już powyżej 8600 MHz. Poza tym warto pamiętać, że istnieje także wersja z iluminacją LED z RGB, którą rozpoznamy po dopisku "RGB" w nazwie produktu.
G.SKILL Trident Z5 CK: budowa modułów
Testowane moduły wykorzystują dość sporych rozmiarów radiatory o interesującym kształcie, gdzie jedna strona to po prostu odbicie zwierciadlane drugiej. Przy czym nie należą do rekordzistów, jeśli chodzi o wysokość, bowiem całkowita wartość tego parametru to 43 mm, tj. raczej nie powinno być problemów z ich montażem, a konkretniej potencjalną kolizją z układem chłodzenia CPU. Pamięć występuje z radiatorem anodowanym tylko na kolor czarny, a poza tym ma on błyszczące wykończenie, co podnosi walory estetyczne, ale także powoduje zbieranie odcisków palców. Po obu stronach jest logo rodziny Trident Z5 CK, a dodatkowo z jednej strony jest naklejka z oznaczeniem modelu, taktowaniem, napięciem i opóźnieniami, nr seryjnym oraz datą produkcji. Użyte kości to Hynix M-die (24 Gb), a układ zasilający PMIC pochodzi od firmy Richtek.
Wśród zapisów znajdujących się w SPD (ang. Serial Presence Detect) odnaleźć można następujące profile XMP:
- DDR5-8200 CL 40-52-52-131 @ 1,4 V,
- DDR5-6400 CL 32-39-39-102 @ 1,35 V.
Podkręcanie - testy wydajności
Test pamięci DDR5 G.SKILL Trident Z5 CK: metodologia
Wszystkie testy zostały wykonane pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 11 64-bit 24H2 oraz sterowników GeForce Game Ready 552.22, podczas rzeczywistej rozgrywki. Do pomiaru liczby klatek użyto programu Fraps w wersji 3.5.99 - w tym dla DirectX 12 (jedyna niedogodność pod tym API to brak OSD). Wyniki zamieszczone na wykresach są średnią arytmetyczną rezultatów z trzech odrębnych przebiegów, z kolei rozdzielczość zegara czasu rzeczywistego była ustawiona na sztywną wartość 0,5 ms. Platforma miała pełen pakiet poprawek dla Arrow Lake, tzn. najnowszy bios z mikrokodem 0x114 oraz aktualizacje systemu operacyjnego.
Ustawienia platformy były następujące:
- limit mocy: PL1 = PL2 = 250 W,
- napięcie CPU VDD2 Voltage (do testów OC): 1,4 V.
Podczas podkręcania moduły były zasilane napięciem 1,5 V oraz pracowały z nawiewem, a do badania stabilności służył program TestMem5. W trakcie testów wydajności po podkręceniu zoptymalizowane zostały także opóźnienia dalszych rzędów, zgodnie z załączonym wcześniej zrzutem ekranu.
Platforma testowa
 |
Intel Core Ultra 9 285K |
 |
ASUS ROG STRIX B860-F GAMING WIFI |
 |
ASUS ROG STRIX GeForce RTX 4080 OC |
 |
Patriot Viper VP4100 1 TB |
 |
SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W |
 |
Antec Twelve Hundred V3 |
 |
MSI MEG CORELIQUID S360 |
Test pamięci DDR5 G.SKILL Trident Z5 CK: wydajność
Pomiary wydajności wykonałem w wybranych grach z procedury testowej CPU, za to jako punkt odniesienia służą klasyczne zestawy DDR5 producentów GOODRAM oraz Patriot, o których pisałem już we wstępie. W tym miejscu warto jeszcze przypomnieć, że szybka pamięć bynajmniej nie przyspiesza karty graficznej, lecz właśnie CPU, stąd takie a nie inne podejście do testów, jako że weryfikacja osiągów w miejscach obciążających GPU nie wykazałaby prawie żadnych różnic. Wszystkie testy przeprowadzono w dwóch wariantach, czyli dla ustawień fabrycznych oraz podkręconych (screen z timingami znajdziecie tutaj), a poza samymi wynikami zamieszczony jest również wykres prezentujący średnią wydajność.
Call of Duty: Modern Warfare 3
Dead Island 2
Dragon's Dogma 2
Dziedzictwo Hogwartu
Far Cry 6
Spider-Man: Miles Morales
Starfield
Wiedźmin 3: Dziki Gon NG
Średnia wydajność
Test pamięci DDR5 G.SKILL Trident Z5 CK: konkluzje
Jeśli chodzi o wydajność przy ustawieniach fabrycznych, trzeba szczerze powiedzieć, że wyniki są kiepskie. Jest to efekt użycia kości 24 Gb (moduły CUDIMM bazują wyłącznie na nich), które wymagają wyższych wartości tRFC od 16 Gb, co ma istotny wpływ na osiągi i jest szczególnie dotkliwe przy zwykłym wczytaniu XMP, gdyż BIOS ustawia ten timing na ok. 1000. W efekcie, testowany zestaw w takim wariancie nieznacznie przegrał nawet z GOODRAM IRDM o znacznie niższym zegarze 6800 MHz, nie wspominając o Patriot Viper Xtreme 5 o zbliżonym taktowaniu. Potencjał OC jest jednak spory, tzn. udało się zwiększyć częstotliwość do 8600 MHz (czyli maksimum możliwości CPU w trybie Gear 2) i znacząco zoptymalizować timingi dalszych rzędów, co średnio dało przyspieszenie o 8,8%. Ale nawet to nie jest jakiś szczególny wynik, gdyż 8600 MHz byłem w stanie uzyskać na zwykłej pamięci 2x16 GB na chipach A-die, na niemal wszystkich płytach LGA 1851, jakie miałem. Jedyne wyjątki to ASRock Z890 Taichi i... model z platformy tej recenzji (w obu przypadkach ściana to 8333-8400 MHz). W kontekście ROG STRIX B860-F GAMING WIFI nie wiem, czy to kwestia tej płyty, czy nowych BIOS-ów od ASUS-a, więc jeszcze będę badał temat. Ale, żeby była jasność, nawet uzyskanie 8200-8400 MHz w połączeniu z optymalizacją timingów zapewnia topowe osiągi, więc nie jest to jakiś istotny problem, który miałby przemawiać za CUDIMM.
Pamięć G.SKILL Trident Z5 CK to wg mnie produkt mocno niszowy, choć moduły są dobrze wykonane oraz mają sensowne parametry fabryczne i potencjał OC.
Test GIGABYTE GeForce RTX 5090 GAMING OC. Ogromne chłodzenie i 600 W mocy
Jakość wykonania modułów, aspekt wizualny oraz ocena końcowa
Idąc dalej, wygląd niewątpliwie jest mocnym punktem G.SKILL Trident Z5 CK, gdyż moduły są przyjemne dla oka oraz eleganckie, za sprawą jednolitej, czarnej kolorystyki. Radiatory są sporej grubości, a kontakt z kośćmi niezły, chociaż skrajne chipy przy brzegach są trochę nieprzykryte termopadem. A dla maniaków wielobarwnej iluminacji jest też wersja z dopiskiem "RGB", z diodami LED z RGB. W tym momencie o testowanej pamięci wiadomo już w sumie wszystko, więc trzeba się zastanowić, czy warto ją kupić. Odpowiedź brzmi - to zależy. Gdy wystarcza Wam 2x16 GB RAM, to jak pokazały testy, absolutnie nie ma sensu inwestować w CUDIMM. A jeżeli potrzebujecie 2x24 GB pamięci, to pojawia się pytanie, czy chcecie po prostu wczytać XMP, czy raczej jesteście zainteresowani ręczną optymalizacją ustawień. W tym drugim przypadku można po prostu kupić zestaw 2x24 GB o niższym taktowaniu fabrycznym, o kilkaset zł tańszy, jako że i tak wszystkie są na tych samych kościach – Hynix M-die. Innymi słowy, recenzowane moduły są odpowiednie, gdy chcecie sporą pojemność i nie interesuje Was nic innego jak wczytanie XMP (raczej nie jest to zbyt liczna grupa, szczególnie mając na względzie nikłą popularność Arrow Lake). Tak czy inaczej, ocena końcowa to 7,5/10 i wyróżnienie design, w mojej ocenie uczciwa w obliczu tego, co zaprezentowały w części praktycznej.
G.SKILL Trident Z5 CK 2x24 GB DDR5-8200 CL 40
G.SKILL Trident Z5 CK 2x24 GB DDR5-8200 CL 40 – opinia
G.SKILL Trident Z5 CK 2x24 GB DDR5-8200 CL 40 – plusy
- Wysoki potencjał OC
- Przyjemny dla oka wygląd radiatorów
- Solidne wykonanie modułów (masywne radiatory oraz niezły kontakt z kośćmi)
- Wieczysta gwarancja
- Podświetlenie LED z RGB (opcjonalnie)
G.SKILL Trident Z5 CK 2x24 GB DDR5-8200 CL 40 – minusy
- Cena z pewnością nie zachęca do zakupu
- Wydajność przy ustawieniach fabrycznych nie zachwyca
- Kontakt radiatora ze skrajnymi kośćmi mógłby być lepszy (choć nie jest zły)
Cena (na dzień publikacji): od ok. 1200 zł
Gwarancja: wieczysta
Sprzęt do testów dostarczył:
Pokaż / Dodaj komentarze do: Test G.SKILL Trident Z5 CK 2x24 GB 8200 MHz CL 40. Pamięć RAM dla Arrow Lake