Test MSI MAG Coreliquid E360. AiO dla tych, którzy oczekują ciut więcej

Każdy producent ma do zaoferowania produkty dla użytkowników mniej lub bardziej wymagających, a dziś skupimy się na tej drugiej grupie odbiorców, gdyż do naszej redakcji dotarło AiO MSI MAG Coreliquid E360, czyli układ chłodzenia cieczą z nieco wyższej półki cenowej. MSI MAG Coreliquid E360 to wydajna konstrukcja z trzema wentylatorami 120 mm oraz blokopomką podświetlaną diodami ARGB. Znajdziemy tu duży radiator o gęstości finów FPI 20, stopę chłodzenia z wypukłym profilem oraz wentylatory z trwałym łożyskiem FDB i prędkością sterowaną sygnałem PWM. Sprawdźmy zatem, czy taka konfiguracja sprosta naszym platformom testowym i czy nie okaże się czasem, że niżej położony w hierarchii MSI MAG Coreliquid M360 jest lepszym wyborem w ogólnym rozrachunku. Zapraszam na obszerną analizę najnowszego chłodzenia procesora oraz testy na platformach Intel oraz nowej AMD. 

MSI MAG Coreliquid E360 to AiO dla tych, którzy oczekują ciut więcej. Czy E360 poradzi sobie z procesorami Ryzen 9 7900X i i5 12600K?

Spis treści:

• Specyfikacja
• Opakowanie i wyposażenie
• Radiator
• Wentylatory
• Blok wodny
• Montaż
• Platformy testowe
• Wydajność AMD Ryzen 9 7900X
• Wydajność Intel Core i5 12600K
• Wydajność przy 38 dbA - normalizacja głośności
• Testy w Cinebench 23
• Maksymalne TDP oraz taktowanie CPU
• Pomiar natężenia ciśnienia akustycznego głośność pracy)
• Inspekcja kamerą termowizyjną
• Podsumowanie i ocena

Specyfikacja MSI MAG Coreliquid E360:

Seria AiO MSI MAG Coreliquid Exxx to modele z podświetlanymi diodami ARGB wentylatorami oraz z dyskretnie podświetlaną blokopompką. MSI MAG Coreliquid Exxx dostępny jest nie tylko w wariantach 240 i 360 mm, ale również w dwóch wersjach kolorystycznych - białej i czarnej. Są to solidne konstrukcje z długimi wężami w materiałowym oplocie i wypukłym profilem zimnej płyty, polepszającym docisk do IHS procesora. Znajdziemy tutaj wentylatory w rozmiarze 120 mm sterowane sygnałem PWM i z wytrzymałym łożyskiem FDB, a na całość otrzymujemy 3 lata gwarancji.

 

Opakowanie i wyposażenie

MSI MAG Coreliquid E360 zapakowano w czarne opakowanie z jaskrawymi wstawkami. Na froncie znajdziemy nazwę modelu i grafikę poglądową, a cała specyfikacja znajduje się od spodu opakowania. 

W środku znajduje się radiator, wentylatory oraz akcesoria montażowe. Miłym dodatkiem jest pasta termoprzewodząca, spliter na trzy wentylatory, tzw. low noise reductor (rozdzielacz obniżający obroty wentylatorów) oraz zasilanie pompy na Molexa.

Wyposażenie dodatkowe jest całkiem bogate i oprócz chłodzenia otrzymujemy:

• zestaw montażowy Intel oraz AMD,
• pastę termoprzewodzącą,
• trzy wentylatory,
• spliter na 3 wentylatory,
• spliter na 3 wentylatory obniżający obroty wentylatorów,
• kabel Molex do zasilenia pompy cieczy.

MSI MAG Coreliquid E360 jest kompatybilne z podstawkami:

• Intel: 1150 / 1151 / 1155 / 1156 / 1200 / 1700 
• AMD:  AM4 / AM5 / TR4 / sTRX4

Backplate dla podstawek Intel wykonany jest z tworzywa, AMD wykorzystuje backplate z płyty głównej. 

MSI MAG Coreliquid E360 - radiator

MSI MAG Coreliquid E360 to kompaktowy układ chłodzenia wodnego AiO o wymiarach radiatora 394 x 120 x 27 mm (wys. x szer. x gł.). Grubość z zainstalowanymi wentylatorami wzrasta do 52,5 mm.

Radiator wykonano z aluminium oraz nałożono na niego matową, jednocześnie chropowatą powłokę lakierniczą. Grubość radiatora wynosi 27 mm, a gęstość użebrowania FPI 20 (20 finów na cal). Dodatkowo, żeby lepiej wykorzystać wentylatory o wysokim ciśnieniu statycznym, finy w połowie grubości są nacięte i rozszerzone, co zwiększa skuteczność oddawania ciepła (a w zasadzie powierzchnię oddawania ciepła). Chłodnica posiada fill port, który znajdziemy obok węży. Więc za kilka lat, jeśli zajdzie potrzeba, możemy uzupełnić ciecz w układzie.

MSI MAG Coreliquid E360 - wentylatory

Radiator owiewają trzy 120-milimetrowe wentylatory Cooler Master FD12025L12SPAAB, wyposażone w 9 akrylowych łopatek. Prędkość obrotowa sterowana jest sygnałem PWM i zawiera się w zakresie od 600 do 1800 obr./min. Dzięki zastosowaniu łożyska FDB mamy długą żywotność wentylatorów, a ich praca jest bezpieczna w każdej pozycji.

Wentylatory posiadają podkładki antywibracyjne i muszę przyznać, że guma dobrze leży na ramce i nie ma mowy o przemieszczaniu się. Wentylator zasila kabel zakończony 4-pinowym złączem oraz drugim 3-pinowym z rozgałęźnikiem do sterowania diodami ARGB.

Blok wodny

Obudowa blokopompki jest okrągła, jej średnica to 72,47 mm na topie oraz ok. 74,8 mm na spodzie, natomiast wysokość 55,53 mm. Na topie delikatne podświetlanie, top jest obracany, więc zawsze będzie w odpowiedniej pozycji.

Wbudowana pompka pracuje z prędkością do 3000 obr./min i jest regulowana sygnałem PWM. Wg specyfikacji i materiałów marketingowych producent chwali się między innymi o 15% wyższymi żeberkami wewnętrznymi zimnej płyty, stąd widzimy o 4 mm wystawanie na zimnej płycie. Powinno się przełożyć na większą powierzchnię wymiany ciepła oraz lepsze wyniki w testach.

Pompa cieczy zasilana jest z płyty głównej poprzez złącze wentylatora z wtykiem 4-pin. Odczyt prędkości obrotowej i sterowanie PWM działają poprawnie. Dodatkowo producent dodaje kabel zasilania pompy cieczy z wtykiem Molex - zastanawiam się, dlaczego nie SATA?

Stopa bloku jest prostokątna i wykonana z miedzi, a jej wymiary wynoszą 41,09 x 47,64 mm, czyli Ryzeny na AM4/AM5 pokrywa z zapasem (ok. 37,5 mm szerokości). Szlifowanie jest matowe, z ewidentnym brakiem polerowania czy niklowania, ale w tej cenie to standard.

Zastosowano wypukłą zimną płytę, która gwarantuje docisk IHS-a do rdzenia krzemowego. Dodatkowo ma to przeciwdziałać powstawaniu poduszek powietrznych w materiale termoprzewodzącym. Jak widać po zdjęciu bloku z i5-12600K, pasta jest z każdej strony wypchnięta do krawędzi IHS-a.

Węże są długie i mierzą 400 mm i znajdują się w estetycznym materiałowym oplocie koloru czarnego. Węże są wykończone plastikowymi zakończeniami na króćcach. Przy pompce węże osadzono na elementach ruchomych.  

Montaż na platformach INTEL oraz AMD

Cały zestaw montażowy jest banalnie prosty i intuicyjny. Backplate jest wykonany z tworzywa i ma zespolone na stałe tulejki montażowe. Podstawka AMD AM4 i AM5 wykorzystuje standardowy blackplate dodawany z płytą główną, montaż również jest banalnie prosty. Jedynie do AMD TR4 otrzymujemy dodatkowe blachy zapinki.

AiO MSI MAG Coreliquid E360 prezentuje się bardzo dobrze.

Platformy testowe

Na początku 2024 roku przygotowaliśmy kilka zmian w platformach testowych oraz wdrożyliśmy kilka nowych testów, mamy nadzieję, że przypadną Wam do gustu. Główna zmiana to dodanie nowej platformy testowej AMD AM5 (zamiast wysłużonej już z procesorem Intel Core i9-9900K), na którą składa się bardzo wydajny procesor AMD Ryzen 9 7900X. Dla przetestowania możliwości najwydajniejszych zestawów chłodzenia, drugi procesor zostanie podkręcony aż do 5,3 GHz na wszystkich rdzeniach. Ponadto dodane zostały testy z wykorzystaniem oprogramowania Cinebench R23, które pokazują nie tylko wydajność układu chłodzenia procesora przy dławieniu termicznym do 85 st. C, ale również za ich pomocą sprawdzimy, na jakie maksymalne TDP danego procesora pozwala testowany układ chłodzenia.

Platforma testowa 1 - AMD:

• Procesor: AMD Ryzen 9 7900X
• Płyta główna: Asus ProArt X690E-Creator WIFI
• Pamięć RAM: DDR5 CORSAIR VENGEANCE RGB 2x16 GB 6000 MHz CL 36
• Karta graficzna: KFA2 RTX 2060 SUPER
• Dysk systemowy: HIKVISION E100
• Zasilacz: Asus ROG Strix 750 W Gold
• Pasta termoprzewodząca: Pactum PT2 nakładana na X

W samej metodologii również zaszły pewne zmiany. Dokonamy kilku pomiarów wydajności na procesorze podkręconym do 5,3 GHz i 5 GHz, gdzie wentylatory i ewentualnie pompa wody na chłodzeniu CPU zostały na sztywno ustawione na 100%, oraz dodatkowe testy mające na celu wskazanie maksymalnego TDP w benchmarku Cinebench R23 i taktowania rdzeni czy wynik punktowy w benchmarku CB23. Przy takich ustawieniach dokonamy pomiaru temperatur programem HWiNFO v7.14. Jako obciążenie procesora wykorzystamy także Prime95 i test Small FFT. Procesor będzie obciążony w 100%, a sam test potrwa 20 min, po których następuje 5 minut wychłodzenia oraz kolejny 20-minutowy test pomiarowy. Podawane wyniki to delta temperatury najcieplejszego rdzenia i temperatury otoczenia.

Test 38 dBA

Dodatkowo wprowadzony został test przy natężeniu dźwięku 38 dBA z odległości 40 cm. Polega on na ręcznym ustawieniu prędkości wentylatorów, by natężenie ciśnienia akustycznego z odległości 40 cm wynosiło dokładnie 38 dBA. W tym teście procesor ustawiony jest na 5 GHz, przy napięciu rdzeni 1,15 V. Pompa cieczy w przypadku AiO zawsze pracuje na 100% obrotów.

Platforma testowa 2 - Intel:

• Procesor: Intel i5-12600K 
• Płyta główna: Gigabyte Z690 UD
• Pamięć RAM: DDR4 Patriot Viper DDR4 2x8 GB 3600 MHz
• Karta graficzna: KFA2 RTX 2060 SUPER
• Dysk systemowy: HIKVISION E100
• Zasilacz: Asus ROG Strix 750 W Gold
• Pasta termoprzewodząca: Pactum PT2 nakładana na X

Procesor Intel i5-12600K został podkręcony do 4,8 GHz (rdzenie P-core), przy napięciu rdzeni 1,2 V (rdzenie E-core pracują z domyślnym traktowaniem). Wentylatory i ewentualnie pompa wody na chłodzeniu CPU zostały na sztywno ustawione na 100%. Przy takich ustawieniach dokonamy pomiaru temperatur programem HWiNFO v7.14. Jako obciążenie procesora wykorzystamy tym razem Prime95 i test Small FFT. Procesor będzie obciążony w 100%, a sam test potrwa 20 min, po których następuje 5 minut wychłodzenia oraz kolejny 20-minutowy test pomiarowy. Podawane wyniki to delta temperatury najcieplejszego rdzenia i temperatury otoczenia.

Test 38 dBA

Dodatkowo wprowadziliśmy test przy natężeniu dźwięku 38 dBA z odległości 40 cm. Polega on na ręcznym ustawieniu prędkości wentylatorów, by natężenie ciśnienia akustycznego z odległości 40 cm wynosiło dokładnie 38 dBA. W tym teście procesor ustawiony jest na 4,8 GHz przy 1,2 V.

Pomiary natężenia dźwięku:

- podczas testu temperatur, w momencie pełnego obciążenia,

- w trybie spoczynku, na 30% prędkości obrotowej w trybie PWM lub 3,6 V przy sterowaniu DC.

Testy głośności przeprowadzamy decybelomierzem Voltcraft SL200. Minimalny poziom, jaki zmierzyliśmy w pomieszczeniu testowym, to 31,9 dBA. Dlatego też, jeśli na wykresie głośności widzicie 31,9 dBA, oznacza to, że cooler był niesłyszalny.

Wydajność AMD Ryzen 9 7900X

Testy wydajności zostały przeprowadzone w obudowie typu benchtable i pomieszczeniu o temperaturze 22-25 stopni Celsjusza. Metodologia testów opisana została wcześniej.

Na wykresach podane są osiągane podczas testów prędkości obrotowe wentylatorów, ewentualnie pomp cieczy chłodzącej. 

Procesor ma ustawione dławienie termiczne po przekroczeniu temperatury 85 st. C, wynik na wykresach z temperaturą 85 st. C oznacza throttling.

Przy maksymalnych obrotach wentylatorów, MSI MAG Coreliquid E360 bez problemu poradziło sobie ze schłodzeniem Ryzena 9 7900X podkręconego do 5,3 GHz na wszystkich rdzeniach, z granicą dławienia termicznego ustawioną na 85 st. C. Dodam, że przy zastosowaniu splitera zmniejszającego obroty wentylatorów do 1510 RPM, strata wydajności wyniosła zaledwie 1,2 st. C.

Wydajność Intel Core i5 12600K

Testy wydajności zostały przeprowadzone w obudowie typu benchtable i pomieszczeniu o temperaturze 22-25 stopni Celsjusza.

Na wykresach podane są osiągane prędkości obrotowe wentylatorów, ewentualnie pomp cieczy chłodzącej.

W przypadku Intel Core i5-12600K, MSI MAG Coreliquid E360 okazuje się jednym z najwydajniejszych układów chłodzenia cieczą w naszym zestawieniu.

Wydajność przy 38 dBA

Wprowadzony został test przy natężeniu dźwięku 38 dBA, mierzony z odległości 40 cm. Polega on na ręcznym ustawieniu prędkości wentylatorów, by natężenie ciśnienia akustycznego z odległości 40 cm wynosiło dokładnie 38 dBA. 

Sprzęt w tym teście pracował z obrotami:

• wentylatory 53% PWM - 1227 RPM,
• pompa 100% PWM - 3154 RPM.

Testy w Cinebench 23

Maksymalne TDP oraz taktowanie

MSI MAG Coreliquid E360 nie ogranicza procesora i pozwala na wysokie obciążenie, co widać po wysokim taktowaniu procesora oraz świetnym wyniku maksymalnego TDP procesora Ryzen 9 7900X na poziomie 194,2 W.

MSI MAG Coreliquid E360 - pomiar ciśnienia akustycznego

Pomiar ciśnienia akustycznego (popularny hałas) dokonywany był za pomocą decybelomierza, który ustawiono prostopadle do rotora w odległości 40 cm. Jako urządzenie pomiarowe posłużył Voltcraft SL-200, a te z kolei wykonywano w porach nocnych celem wykluczenia czynników zewnętrznych (ruch uliczny, dzieci itp.). Tło pomiaru w pomieszczeniu testowym wynosiło 31,9 dBA, natomiast temperatura otoczenia wahała się w zakresie 22-25 stopni Celsjusza. Czas pomiaru wynosił minimum 120 sekund lub do momentu ustabilizowania się wyniku, a zapisywane były tylko najwyższe zarejestrowane wartości. Zanim przejdę do testów, zapoznajcie się z poniższym zestawianiem:

• 10 dBA - normalne oddychanie/szelest liści,
• 20 dBA - szept,
• 30 dBA - ciche pomieszczenie w domu,
• 40 dBA - lodówka,
• 50 dBA - normalna rozmowa,
• 60 dBA - śmiech,
• 70 dBA - odkurzacz lub suszarka do włosów,
• 80 dBA - głośna muzyka/duży ruch miejski.

Należy mieć na uwadze, że własne ustawienia krzywych wentylatorów pozwolą większości coolerów uzyskać wyższą kulturę pracy.

MSI MAG Coreliquid E360 to niestety dość głośny układ chłodzenia, ale po zastosowaniu splitera obniżającego obroty wentylatorów, możemy ograniczyć generowany hałas do akceptowalnego poziomu 43,1 dBA. W spoczynku, po obniżeniu obrotów wentylatorów do 768 RPM, zanotowałem 33,1 dBA.

Analiza termowizyjna kamerą FLIR

Wykonałem kilka zdjęć kamerą termowizyjną FLIR LEPTON, która jest zainstalowana w telefonie uleFone Armor 9. Kamera termowizyjna pozwala na badanie wielu punktów jednocześnie, wykorzystując wiele różnych filtrów.

Węże obciążenie 100% - 12600K @ 4,8 GHz

Sekcja zasilania obciążenie 100% - 12600K @ 4,8 GHz

Radiator jest równomiernie nagrzany, a sekcja zasilająca się nie przegrzewa.

MSI MAG Coreliquid E360 - ocena i opinia

MSI MAG Coreliquid E360 to niewątpliwie wydajny układ chłodzenia procesora. Wyższa cena względem wersji MAG Coreliquid M360 wydaje się być w tym wypadku usprawiedliwiona. Mamy tutaj lepszą zimną płytę, obudowę z obracanym topem z podświetlaniem ARGB i wentylatory ARGB z łożyskiem FDB. MSI MAG Coreliquid E360 to dobrze wykonane AiO, bez zbędnych wyświetlaczy, za które nieraz dopłacamy naprawdę sporo pieniędzy, choć oczywiście rozumiemy potrzebę tworzenia takowych zestawów, szczególnie w kontekście największych entuzjastów sprzętu komputerowego. Brak poduszek powietrznych w materiale termoprzewodzącym, co oczywiście jest ogromną zaletą, ma w szczególności wpływ w procesorach Intela 12., 13. i 14. generacji. Na plus zaliczyć należy także prosty montaż, długie węże w materiałowym oplocie oraz 3-letnią gwarancję. 

Nie ma jednak produktów bez wad. MSI MAG Coreliquid E360 jest zwyczajnie głośne, ale producent dodaje spliter ograniczający prędkość wentylatorów, a co za tym idzie, głośność możemy w każdej chwili obniżyć do akceptowalnego poziomu ok. 43 dBA. Spadek wydajności jest, ale znikomy. Kolejny minus to spory spadek wydajności po obniżeniu obrotów w teście normalizacji głośności. Tutaj spodziewaliśmy się po prostu lepszych rezultatów.

MSI MAG Coreliquid E360 to wydajne, ale głośne AiO, więc warto użyć dołączonego do zestawu splitera obniżającego prędkość wentylatorów. Jest sporo ciszej, a spadek wydajności znikomy.

MSI MAG Coreliquid E360 pod kątem wydajności wypada bardzo dobrze, aczkolwiek, jak już zresztą wspomnieliśmy, wiąże się to z dość kiepską kulturą pracy, gorszą niż w konkurencyjnych rozwiązaniach. Sytuację tę można poprawić, dorzucając do całej konstrukcji spliter LNR, ale trzeba być tego świadomy. Całościowy odbiór jest jednak jak najbardziej pozytywny. MSI MAG Coreliquid E360 jest obecnie wyceniany na 629 zł, czyli nieco drożej niż Endorfy czy SMX. Dodam, że w oficjalnym sklepie MSI od czasu do czasu trafiają się różne promocje, więc warto tam zaglądać. Reasumując, MSI MAG Coreliquid E360 oceniam na 4 gwiazdki. 

MSI MAG Coreliquid E360 - Ocena

MSI MAG Coreliquid E360 - opinia

 MSI MAG Coreliquid E360 - zalety:

• Wydajność
• Prosty montaż
• Obracany top
• Kompatybilność z najpopularniejszymi podstawkami
• Wentylator z łożyskiem FDB
• Sterowanie wentylatorów i pompy sygnałem PWM
• Podstawa z wypukłością
• Fill port
• Wyposażenie
• Dobra jakość
• 3 lata gwarancji

 MSI MAG Coreliquid E360 - wady:

• Głośna praca
• Spadek wydajności po obniżeniu obrotów wentylatorów w testach 38 dBA
• Duża liczba kabli od wentylatorów

Cena na dzień publikacji: ok. 629 zł 

Gwarancja: 3 lata

Sprzęt do testów dostarczył: