Test płyty głównej SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7. Niezły model, ale...

W dzisiejszym teście pod lupę trafia płyta główna SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7. Mamy zatem do czynienia z konstrukcją przede wszystkim dla procesorów Ryzen 7000 oraz Ryzen 9000, ale też dla APU z serii Ryzen 8000. Jednocześnie to model od producenta spoza "wielkiej czwórki", do której należą ASRock, ASUS, GIGABYTE i MSI, ale nie jest to pierwsze podejście firmy SAPPHIRE do tej kategorii produktowej, ponieważ w przeszłości wydawała płyty na starszych chipsetach AMD. Co ciekawe, wbrew pojawiającym się doniesieniom, recenzowany produkt nie jest wytwarzany przez ASRocka, lecz innego podwykonawcę (jakiego dokładnie, tego nie wiem). W każdym razie projekt jest autorstwa SAPPHIRE, tak więc od strony sprzętowej myślę, iż można być spokojnym, wszak to uznana marka, ale niewątpliwie sfera programowa, czyli jakość BIOS-ów, może być wyzwaniem dla, jakby nie było, wciąż początkującej w tej materii firmy. Jak to dokładnie wygląda w praktyce, tego dowiecie się wkrótce.

SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 jest pierwszą płytą od tej firmy, jaką mam okazję testować. Zobaczmy, jak model ten wypada od strony sprzętowej i programowej.

 Test nowych CPU od AMD i Intel w starszych grach. Can it run Crysis?

Komentarz odnośnie specyfikacji testowanej płyty głównej

Od strony wizualnej SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 stawia na czarny laminat z szarymi wzorkami oraz sporych rozmiarów szare radiatory, które chłodzą sekcję zasilania oraz dyski M.2. Podświetlenia LED nie ma tutaj wcale, co obecnie zdarza się dość rzadko, więc może przypaść do gustu osobom, które poszukują sprzętu bez świecidełek. Sekcja zasilania dla rdzeni jest 12-fazowa oraz wyposażona w tranzystory o obciążalności 55 A, czyli nie powinno być żadnych problemów z zasileniem topowych CPU z dwoma chipletami, również po OC. W temacie specyfikacji mamy za to trzy złącza M.2, w tym jedno zgodne z PCIe 5.0, LAN o szybkości 2,5 Gb/s i Wi-Fi 7, PCIe 5.0 dla karty graficznej, a także porty USB 3.2 Gen 2. Odnośnie ceny, w chwili pisania tekstu koszt zakupu recenzowanej płyty zaczynał się w Polsce od ok. 713 zł. Dla porównania, konstrukcje o podobnej specyfikacji od innych producentów można u nas kupić za ok. 800 zł, zatem w teorii nie jest źle.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: opakowanie

Płytę główną SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 dostałem w średnich rozmiarów pudełku, utrzymanym w mrocznej palecie barw. Na froncie zobaczycie nazwę modelu oraz informacje o wykorzystanym chipsecie, kompatybilności z procesorami, zgodności z nośnikami M.2 NVMe czy wsparciu podkręcania. Na odwrocie znajduje się natomiast szkic produktu, krótki wykaz cech, które producent uznał za najważniejsze, ilustracja ze złączami panelu I/O oraz specyfikacja techniczna.

Lista dodatków przedstawia się następująco:

• instrukcja obsługi,
• antena do karty Wi-Fi 802.11 a/b/g/n/ac/ax/be,
• dwa kable SATA.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: budowa

Model SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 bazuje na PCB o wymiarach odpowiadających standardowi ATX, czyli nie musicie się obawiać problemów podczas montażu w mniejszych obudowach, w których zmieszczenie konstrukcji E-ATX byłoby niemożliwe. Jeżeli chodzi o kolorystykę, dominuje tu czerń oraz odcienie szarości. Przechodząc do radiatorów, chłodzenie VRM spoczywa na barkach dwóch egzemplarzy, zaś kolejne dwa zapewniają odpowiednie warunki termiczne dysków M.2. Zgodnie z wcześniejszą informacją, nie znajdziemy żadnego podświetlenia LED.

Do dyspozycji użytkownika jest pięć, nienagannie rozmieszczonych, 4-pinowych złączy wentylatorów. Wszystkie znajdują się w łatwo dostępnych miejscach, tj. nie będzie problemów z dostaniem się do nich po złożeniu peceta. Gniazda pozwalają kontrolować obroty tylko w trybie PWM, ergo podłączenie wentylatora 3-pinowego poskutkuje tym, że będzie on przez cały czas pracował na 100% swoich możliwości.

Wszystkie radiatory przymocowano za pomocą śrubek, co jest praktyczniejszym pomysłem od zwykłych kołków. Ergonomia wzrasta zauważalnie, dzięki czemu dostanie się do interesujących Was miejsc to czynność prosta oraz niezajmująca dużej ilości czasu. Odnośnie beznarzędziowej obsługi, bez śrubokręta zamontujemy dyski M.2, choć ich radiatory są już przymocowane śrubkami, które trzeba odkręcić wspomnianym narzędziem. Zabrakło również przycisku do zwalniania zatrzasku slotu karty graficznej.

Sekcja zasilania dla rdzeni marketingowo składa się z 12-tu faz, choć tak naprawdę jest 6-fazowa z podwojonymi cewkami oraz MOSFET-ami. Serce VRM to kontroler PWM RT3678BE firmy Richtek. Na każdą z faz przypada para tranzystorów AOZ5510QI, od Alpha and Omega Semiconductor. Obciążalność prądowa tych MOSFET-ów w trybie ciągłym to 55 A (najpewniej przy temperaturze obudowy 25 °C). Każdy w pojedynczej obudowie łączy tranzystory high-side i low-side, a także sterownik, co oszczędza miejsce na PCB. Za to zasilaniem SOC zajmują się dwie fazy z tymi samymi MOSFET-ami, po sztuce na fazę.

Moduły pamięci zamontujemy w czterech slotach, obsługujących RAM o taktowaniu dochodzącym do 8000 MHz i pojemności wynoszącej maksymalnie 64 GB (na slot). W tej części płyty znajdziecie również 24-pinową wtyczkę ATX, dwie 8-pinowe EPS, złącze dla paska diod LED z ARGB ("5V_ARGB_2") oraz wyprowadzenia portów USB 3.2 Gen 1 i USB 3.2 Gen 1 Type-C.

Wśród złączy kart rozszerzeń mogę wyróżnić slot PCIe 5.0 x16, podłączony do procesora, oraz dwa PCIe 4.0 x16, oba podpięte do chipsetu oraz elektrycznie x4/x2. Ponadto w tej części laminatu mamy trzy złącza M.2, z dwoma radiatorami. Górne i środkowe są obsługiwane przez CPU oraz zgodne odpowiednio z PCIe 5.0 i PCIe 4.0. A dolny jest kompatybilny z PCIe 4.0 oraz podłączony do chipsetu, chociaż należy pamiętać, że jego obsadzenie wyłączy środkowy slot PCIe 4.0 x16.

Na dole odnajdziecie złącze HD Audio, COM oraz wyprowadzenie USB 2.0. Po prawej stronie umiejscowiono za to cztery gniazda SATA, wszystkie równolegle do PCB, co ułatwia prowadzenie kabli oraz umożliwia bezproblemową instalację długich kart graficznych. Kość BIOS-u jest wlutowana i pojedyncza, jednak ew. nieudanym wgrywaniem firmware nie ma się co przejmować, za sprawą One-Click BIOS Flashback. Żeby dokonać flashowania nawet bez procesora i/lub pamięci, trzeba włożyć pamięć flash z odpowiednim plikiem do portu USB najbliżej przycisku oraz wcisnąć ten ostatni na panelu I/O. Ponadto w tej części laminatu wylądowały kolejne piny służące do podłączenia dodatkowych pasków diod LED (jeden zestaw dla RGB oraz dwa dla ARGB).

Kilka słów należy się także zintegrowanej karcie dźwiękowej, gdzie firma SAPPHIRE użyła dość egzotyczny kodek Realtek ALC897, który od jakiegoś czasu zaczął być częściej montowany w płytach głównych. Mamy tutaj również klasyczne kondensatory elektrolitycznie, brakuje jednak wzmacniacza słuchawkowego, na który producent się nie zdecydował. Jakość dźwięku jest, jak na zintegrowane rozwiązanie, całkiem niezła, jako że podobna do ALC1200, co jednak nie zmienia faktu, że w tej półce cenowej mamy prawo oczekiwać lepszych rozwiązań.

Tylny panel jest dodatkowo zabudowany, a poza tym może się pochwalić obecnością zintegrowanej maskownicy. Umieszczono tam następujące porty:

• po jednym DisplayPort oraz HDMI,
• po cztery USB 2.0 i USB 3.2 Gen 2 (w tym jeden Type-C), kontrolowane przez procesor oraz chipset B850,
• jeden RJ-45, realizowany przez zintegrowaną kartę sieciową Realtek RTL8125BG,
• dwa służące do podłączenia dołączonej anteny Wi-Fi 802.11 a/b/g/n/ac/ax/be,
• wejścia i wyjścia karty dźwiękowej wraz z cyfrowym S/PDIF.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: UEFI

Zgodnie z aktualnymi standardami, płyta główna SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 wykorzystuje oprogramowanie układowe oparte na UEFI, a to zapewnia atrakcyjny wizualnie interfejs użytkownika. Swoje rozwiązanie producent nazywa SAPPHIRE CORE, a obecną wersję możecie zobaczyć w lewym dolnym rogu zrzutów. Nie ma tu typowego dla "wielkiej czwórki" podziału na bardziej podstawową oraz zaawansowaną część UEFI, ale zawartość BIOS-u w dalszym ciągu jest podzielona tematycznie na kategorie, które są z lewej. W Advanced oraz Overclock są jeszcze zakładki, dodatkowo porządkujące dostępne opcje. Z poziomu UEFI można zaktualizować BIOS, zapisać i wczytać profile użytkownika, a także robić zrzuty ekranu.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: metodologia

Płyta główna SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 została przetestowana przy domyślnych taktowaniach większości podzespołów. Jedyna modyfikacja to ustawienie pamięci na DDR5-6000 CL 30, a z dezaktywacji usług takich jak Turbo oraz Cool'n'Quiet zrezygnowałem, wychodząc z założenia, że gdy dla danej konstrukcji któraś z nich działa niepoprawnie, należy ten fakt ujawnić.

Wszystkie testy wykonałem na platformie z Windows 11 64-bit 23H2, sterownikami GeForce Game Ready 552.22, w trakcie rzeczywistej rozgrywki. Do zmierzenia liczby klatek posłużył program Fraps w wersji 3.5.99, za to wyniki zaprezentowane na wykresach są średnią arytmetyczną z trzech przebiegów. Z kolei rozdzielczość zegara czasu rzeczywistego wymusiłem na sztywną wartość 0,5 ms. Zainteresowanym tematem odsyłam do felietonu na temat testowania CPU w grach.

Testy podkręcania polegały na znalezieniu maksymalnego stabilnego taktowania CPU, IF oraz RAM. Napięcia były ustawione na następujących poziomach:

• CPU Core Voltage – 1,3 V,
• CPU SOC Voltage – 1,3 V,
• CPU VDDIO / MC Voltage – 1,3-1,35 V.

Parametr CPU Load-line Calibration dobierałem tak, by woltaż (odczyt za pomocą HWiNFO64 w wersji 8.31-5820) był pod obciążeniem jak najbliżej 1,25 V, a więc założony jest lekki spadek napięcia, aby zminimalizować zjawisko tzw. przestrzału (ang. overshoot) przy spadku obciążenia. Moduły DDR5 pracowały z timingami CL 34-44-44-84 i były zasilane napięciem 1,4 V.

Platforma testowa

	AMD Ryzen 9 9900X
	Patriot Viper Venom RGB 2x16 GB DDR5-7400 CL36
	ASUS ROG STRIX GeForce RTX 4080 OC
	Patriot Viper VP4100 1 TB
	SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W
	Antec Twelve Hundred V3
	MSI MEG CORELIQUID S360

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: osiągi SATA

Weryfikację osiągów kontrolerów rozpoczynamy od portów SATA 6 Gb/s. Pomiary odbywają się z wykorzystaniem popularnej aplikacji CrystalDiskMark, często używanej do porównywania wydajności nośników. Testy te obejmują odczyt sekwencyjny oraz dla próbki rozmiaru 4K - dla różnych wariantów kolejek oraz wątków. Nośnik używany w tej grupie pomiarów to Silicon Power Velox V70 o pojemności 240 GB (MLC Intel 25 nm).

Uwaga: Na podstawkach AM4 oraz AM5 w zasadzie każdy port poszczególnych interfejsów, takich jak SATA, M.2 oraz USB, może być podłączony zarówno do procesora, jak i chipsetu. Wynika to z faktu, że CPU serii Ryzen mają na pokładzie stosowne kontrolery, ergo w zasadzie mogą funkcjonować samodzielnie, bez mostka południowego (chociaż takiego zestawienia producenci płyt nam nie zaserwowali, przynajmniej dla komputerów stacjonarnych). Dlatego też, jeżeli na danej konstrukcji miałem opcję skorzystania z portów danego interfejsu zarówno w wydaniu obsługiwanym przez procesor, jak i chipset, pomiary przeprowadzałem dla obu opcji. Stosowne oznaczenia macie przypisane do słupków, tj. model procesora lub mostka południowego. Odnośnie tego, które porty obsługiwane są przez jakie kontrolery, odsyłam do strony poświęconej budowie.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: osiągi M.2

Następne w kolejności są sloty M.2. Pomiary niezmiennie odbywają się z wykorzystaniem popularnego programu CrystalDiskMark, często używanego do porównywania wydajności nośników. Testy obejmują odczyt sekwencyjny oraz dla próbki rozmiaru 4K - dla różnych wariantów kolejek oraz wątków. Dysk używany w tej grupie pomiarów to Corsair MP600 PRO XT w wariancie 1 TB (3D TLC).

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: osiągi USB

Na koniec pozostały osiągi USB 3.2 Gen 2 (przepustowość 10 Gb/s). Pomiary te ponownie odbywają się z użyciem aplikacji CrystalDiskMark, często wykorzystywanej do porównywania wydajności dysków. Testy obejmują odczyt sekwencyjny i dla próbki rozmiaru 4K - dla różnych wariantów kolejek i wątków. Nośnikiem jest ADATA Elite SE880 w wersji 1 TB.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: osiągi CPU

Blender

GCC

Monkey's Audio

Far Cry 6

STAR WARS Jedi: Ocalały

Starfield

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: podkręcanie

Procesor

Pamięć RAM

Warunki testu temperatur NITRO+ B850A WIFI 7

Na potrzeby testów temperatur pomocniczo wykorzystuję pirometr Voltcraft IR 800-20D, o zakresie pomiarowym od -50 do 800 °C. W każdym wypadku wykonywane są maksymalnie dwa pomiary, tzn. jeden dla wbudowanego czujnika (o ile takowy istnieje), zaś drugi na rewersie laminatu – w okolicy MOSFET-ów, z użyciem wspomnianego urządzenia. W tym drugim przypadku za każdym razem staram się odnaleźć możliwie gorący punkt - to on ląduje na wykresach. Testy przeprowadzane są przy procesorze przetaktowanym do 5400 MHz (albo mniej, jeżeli któraś z płyt będzie niedomagać), czemu towarzyszy napięcie rdzeni równe 1,3 V. Obciążenie generowane jest przez 30-minutowy rendering sceny Barbershop w aplikacji Blender. Poza tym pod wykresami odnajdziecie zdjęcie rewersu PCB w podczerwieni, wykonane z wykorzystaniem kamery termowizyjnej InfiRay P2 Pro.

Rewers laminatu płyty głównej

Wbudowany czujnik

Warunki testu poboru prądu NITRO+ B850A WIFI 7

Do weryfikacji zużycia energii SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 wykorzystano watomierz Voltcraft Energy Logger 4000F, charakteryzujący się klasą dokładności na poziomie ±1% oraz pracą w trybie True RMS. Ta ostatnia cecha umożliwia pomiar rzeczywistej wartości skutecznej, faktycznie pobieranej przez sprzęt, a nie średniej podawanej przez tanie mierniki. Napięcie w sieci elektrycznej to oczywiście 230 V, a częstotliwość 50 Hz. Wszelkie wartości na wykresach odnoszą się do kompletnej platformy testowej.

Obciążenie generowane było przez rendering sceny Barbershop w aplikacji Blender, z kolei w spoczynku przez 10 minut wyświetlany był tylko pulpit. Ze względu na wysoką klasę sprzętu pomiarowego, w obu wypadkach wahania wskazań okazały się minimalne, nieprzekraczające kilku watów. Dlatego jako odczyt właściwy przyjmuję wartość najczęściej pojawiającą się na wyświetlaczu watomierza.

Spoczynek

Obciążenie

Warunki testu czasu bootowania NITRO+ B850A

Próba polegała na pomiarze czasu, który upływa od włączenia komputera do momentu rozpoczęcia wczytywania systemu operacyjnego. Czasu bootowania nie należy więc mylić z sumarycznym czasem uruchamiania maszyny, który jest odpowiednio dłuższy. Pomiar powtarzany był trzykrotnie, a na koniec wyciągana średnia arytmetyczna z dokładnością do sekundy.

Test SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7: konkluzje

Od strony wydajności płyta główna SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 wypadła bez zarzutu, notując dobre osiągi w testach kontrolerów oraz w aplikacjach. Do temperatur sekcji zasilania też nie można mieć uwag, a wręcz bardzo dobrze wygląda pobór prądu w spoczynku, który jest zdecydowanie najniższy w stawce. Za to czas uruchamiania jest rozsądny jak na tę platformę, a OC procesora wypadło zgodnie z planem, czyli udało się osiągnąć maksimum możliwości tej sztuki Ryzena 9 9900X przy zadanym woltażu. Inaczej sprawa wygląda dla podkręcania RAM, gdyż w trybie synchronicznym byłem w stanie ustawić tylko 6000 MHz, z kolei przy dzielniku 1:2 stabilny zegar to 8000 MHz, także lekko odstający od najlepszych wyników. W obu przypadkach winny jest BIOS, ponieważ przełącznik UCLK DIV1 MODE nie działa, co wymusza pracę asynchroniczną powyżej 6000 MHz, bez możliwości przełączenia w tryb 1:1, a ponadto w UEFI nie ma napięcia CLDO VDDP, które jest kluczowe do maksymalizacji taktowania RAM przy dzielniku 1:2.

Nie są to wszystkie niedoróbki BIOS-u, na jakie natknąłem się w testach. Idąc dalej, w UEFI brakuje regulacji liczby rdzeni, ustawień sekcji zasilania (w tym LLC) oraz niektórych dzielników RAM (np. pomiędzy zegarami 8000 MHz a 8200 MHz powinien być jeszcze 8100 MHz, a go nie ma). Ciekawa jest także kwestia timingów pamięci, które są domyślnie wyszarzone, tzn. nie można ich ustawić. Zmienia się to po włączeniu dowolnego profilu XMP lub EXPO, co pozwala wpisać swoje własne parametry, łącznie z taktowaniem RAM oraz napięciami, jako że wczytanie XMP/EXPO nie uniemożliwia nadpisania tych wartości. Ale hipotetycznie, kiedy mamy OEM-owe moduły bez radiatorów oraz bez żadnych profilów XMP/EXPO w SPD, to byłby to problem. Oczywiście to sytuacja niezwykle rzadka, gdyż większość nabywców kupuje markową pamięć, ale w teorii możliwa.

Recenzowana płyta u większości nabywców będzie się sprawować równie dobrze jak modele od bardziej uznanych firm, ale entuzjaści mogą odczuć pewne braki, m.in. w kwestii OC pamięci RAM.

 Test kart graficznych w Dying Light: The Beast. Wreszcie dobrze zoptymalizowana gra

Pozostałe aspekty i ocena końcowa testowanej płyty

Co do wyposażenia, jest ekstremalnie wręcz skromne, tj. składają się na nie dwa kable SATA oraz antena Wi-Fi. Z kolei specyfikacja wygląda dobrze, gdyż dostajemy trzy sloty M.2, w tym jeden zgodny z PCIe 5.0, wsparcie PCIe 5.0 dla karty graficznej, LAN 2,5 Gb/s oraz Wi-Fi 7, a także szybkie porty USB 3.2 Gen 2. Choć muszę przyznać, iż obecność USB 3.2 Gen 2x2 by nie zaszkodziła, podobnie jak kodek audio lepszy od ALC897, który można znaleźć u konkurencji w tym segmencie cenowym. Rozplanowanie PCB jest poprawne, w tym nie brakło kątowych portów SATA. Ale w kwestii ergonomii mogłoby być lepiej, gdyż nie ma tu popularnych obecnie dodatków jak przycisk do zwalniania zatrzasku karty graficznej i beznarzędziowa instalacja radiatorów dysków M.2. Od uznanej konkurencji odstaje też regulacja obrotów wentylatorów, która nie obejmuje trybu napięciowego, a to uniemożliwia sterowanie 3-pinowymi. Na plus należy zapisać za to pełny pakiet złącz audio na panelu I/O, choć z drugiej strony przydałoby się więcej portów USB szybszych niż USB 2.0.

Reasumując, SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 to płyta, która generalnie pozostawiła po sobie dobre wrażenie, ze względu na sensowną specyfikację, a także ogólnie dobre wyniki praktyczne. U większości kupujących będzie się sprawować równie dobrze jak konstrukcje bardziej uznanych firm, jednak entuzjaści mogą odczuć pewne braki w kwestii OC pamięci RAM oraz innych detali, które opisałem akapit wyżej. Na szczęście cena jest dość atrakcyjna, co niewątpliwie jest kluczowe, aby móc powalczyć z bardziej uznanymi markami. Ocena końcowa to 6,5/10, myślę że adekwatna, kiedy weźmiemy pod uwagę wszystkie omówione aspekty.

 

SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7

SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 - opinia

SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 - plusy

• Trzy złącza M.2, które nie ucinają linii GPU
• PCIe 5.0 dla karty graficznej i dysku NVMe
• Poprawne wyniki testów rzeczywistych
• Dość szybki czas uruchamiania oraz niski pobór prądu
• Dwie karty sieciowe (LAN 2,5 Gb/s i Wi-Fi 7)
• Mocna sekcja zasilania z dobrym chłodzeniem (niskie temperatury oraz dobre OC)
• Pełny pakiet złącz audio na panelu I/O
• Możliwość wgrania firmware bez zamontowanego CPU/RAM

SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 - minusy

• Brakujące opcje i niedoróbki w BIOS-ie
• Przeciętne możliwości podkręcania RAM
• Bardzo skromne wyposażenie
• Brak wyświetlacza kodów POST
• Kontrola obrotów wentylatorów tylko w trybie PWM
• Cztery porty SATA mogą być liczbą niewystarczającą dla niektórych
• Zintegrowane audio powinno być lepszej jakości
• Brak dodatków umożliwiających beznarzędziową obsługę

Cena SAPPHIRE NITRO+ B850A WIFI 7 (na dzień publikacji): od ok. 713 zł

Gwarancja: 36 miesięcy

 

Sprzęt do testów dostarczył: