W dzisiejszym teście będę sprawdzał, jaki wpływ na wydajność ma liczba modułów pamięci RAM zamontowanych w komputerze, na najpopularniejszej obecnie platformie AMD AM5 z procesorami m.in. z serii Ryzen 7000 i Ryzen 9000. W końcówce 2025 roku jest to temat wyjątkowo na czasie, z powodu cen DDR5, które niedawno dosłownie wystrzeliły w kosmos, co sprawia, że osoby składające komputer tym bardziej powinny mieć świadomość różnicy w osiągach, aby móc wybrać odpowiedni dla siebie kompromis między ceną a wydajnością. Od strony technicznej liczba modułów pamięci, czy potocznie liczba "kości" RAM, ma wpływ na to, ile kanałów kontrolera znajdującego się w procesorze jest aktywnych. Przy jednym module działa wyłącznie jeden kanał, tj. mamy konfigurację Single Channel, a przy zamontowanych dwóch lub czterech funkcjonują oba kanały, co daje wariant Dual Channel, który zwiększa przepustowość dwa razy. A wracając do wspomnianych kości, stricte technicznie określenie to oznacza układy scalone zamontowane na laminacie modułów RAM, ale potocznie używa się go również jako nazwę całego modułu, stąd wspomniałem o tej drobnej zawiłości. A jak dokładnie liczba modułów wpływa na rezultaty Ryzenów, tego dowiecie się niebawem.
Przy aktualnych cenach DDR5 warto mieć świadomość, jaki wpływ na wydajność komputera ma liczba modułów RAM. Zobaczmy, jak aspekt ten wygląda dla platformy AM5.
Test AMD Ryzen 5 7500X3D. Mocny gamingowy CPU, ale w tej cenie rynku nie zwojuje
Kingston FURY™ Beast DDR5 - krótka charakterystyka rodziny
Do testów posłużyły zestawy wchodzące w skład linii Kingston FURY™ Beast. W jej ramach odnajdziemy pamięć o taktowaniu 5200 MHz, 5600 MHz, 6000 MHz, 6400 MHz oraz 6800 MHz, za to dostępne pojemności modułów to 8 GB, 16 GB, 32 GB oraz 64 GB. Moduły sprzedawane są pojedynczo oraz w zestawach po dwie lub cztery sztuki, co daje łączną pojemność od 8 GB do 128 GB (wariantu 4x64 GB producent póki co nie wprowadził). Z tego grona otrzymałem dwa zestawy 2x16 GB o nastawach 6000 MHz CL 30, z profilami XMP oraz EXPO, w białej wersji bez podświetlenia LED. Ale jeśli ktoś ma taką potrzebę, to w portfolio firmy Kingston znajdzie także moduły z diodami LED z RGB, które wyposażono w synchronizację podczerwienią, dzięki czemu wzory świetlne na poszczególnych modułach zawsze są takie same bez potrzeby instalacji dodatkowych aplikacji. Przy czym, kiedy użytkownik takiej pamięci ma ochotę, by zmienić kolorystykę z domyślnej na jakąś inną, można tego dokonać za pomocą programu Kingston FURY™ CTRL albo narzędzi producenta płyty głównej, gdzie mamy kompatybilność z modelami ASRock, ASUS, GIGABYTE oraz MSI. A warto jeszcze dodać, że dla poszukujących jeszcze wyższych osiągów jest rodzina Kingston FURY™ Renegade, z zestawami o taktowaniu 6000-8000 MHz w wersji UDIMM oraz 8400-8800 MHz w wydaniu CUDIMM.
Kingston FURY™ Beast DDR5: budowa modułów
Kingston FURY™ Beast występują w dwóch wersjach kolorystycznych, z radiatorami anodowanymi na czarno lub, tak jak w przypadku omawianej wersji, na biało. Z jednej strony mamy logo i napisy informujące nas, do jakiej serii należy pamięć i jaki standard reprezentuje, a z drugiej naklejkę z nr seryjnym, oznaczeniem modelu i fabrycznym napięciem. Całkowita wysokość modułu to 35 mm, tj. nie powinno być problemów w połączeniu z rozbudowanymi zestawami chłodzenia powietrznego. Użyte do produkcji kości to Hynix A-die przylutowane po jednej stronie PCB (osiem sztuk), tj. pracujące w konfiguracji Single Rank. Pełny test tej pamięci znajdziecie tutaj.
Wśród zapisów znajdujących się w SPD (ang. Serial Presence Detect) są następujące profile XMP oraz EXPO:
- DDR5-6000 CL 30-36-36-80 @ 1,4 V,
- DDR5-5600 CL 40-40-40-80 @ 1,25 V.
Test konfiguracji z 1, 2 i 4 modułami DDR5: metodyka
Wszystkie testy zostały wykonane pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 11 64-bit 24H2 oraz sterowników GeForce Game Ready 581.80, w trakcie rzeczywistej rozgrywki (dotyczy gier). Do zmierzenia liczby klatek użyto programu Fraps w wersji 3.5.99 - w tym dla DirectX 12 (jedyna niedogodność pod tym API to brak OSD). Rezultaty zamieszczone na wykresach to średnia arytmetyczna wyników z trzech odrębnych przebiegów, zaś rozdzielczość zegara czasu rzeczywistego była ustawiona na sztywną wartość 0,5 ms.
Ustawienia platformy były następujące:
- limit mocy: PPT 162 W,
- taktowanie Infinity Fabric: 2100 MHz,
- tryb pracy kontrolera RAM: synchroniczny.
Platforma testowa
 |
AMD Ryzen 9 9900X |
 |
ASRock X670E Steel Legend |
 |
ASUS ROG STRIX GeForce RTX 4080 OC |
 |
Patriot Viper VP4100 1 TB |
 |
SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W |
 |
Antec Twelve Hundred V3 |
 |
MSI MEG CORELIQUID S360 |
Test konfiguracji z 1, 2 i 4 modułami DDR5: wydajność
Testy wydajności wykonano w wybranych grach komputerowych oraz aplikacjach. Pomiary obejmują konfigurację z jednym modułem Kingston FURY™ Beast o pojemności 16 GB oraz parametrach 6000 MHz CL 30, dwoma takimi modułami oraz czterema sztukami. W dwóch pierwszych wariantach po prostu wczytałem najszybszy profil EXPO zapisany w SPD pamięci, jednak przy czterech modułach musiałem ręcznie zredukować taktowanie RAM do 4800 MHz. Niestety, ale użyta płyta główna w połączeniu z tym konkretnym egzemplarzem Ryzena 9 9900X zwyczajnie nie chciała działać stabilnie z wyższym zegarem pamięci przy obsadzonych wszystkich slotach, nawet po ręcznej kalibracji napięć SOC, VDDIO i CLDO VDDP. To istotna rzecz, którą należy mieć na uwadze przy zakupie czterech modułów, gdyż taka ich liczba często nie pozwala na osiągnięcie częstotliwości na poziomie konfiguracji z jednym lub dwoma modułami.
Call of Duty: Modern Warfare 3
Dead Island 2
Dragon's Dogma 2
Dziedzictwo Hogwartu
Far Cry 6
Spider-Man: Miles Morales
Starfield
Wiedźmin 3: Dziki Gon NG
7-Zip
Cinebench 2024
RPCS3
Xenia Canary
Test konfiguracji z 1, 2 i 4 modułami DDR5: konkluzje
Zaczynając od gier, różnica wydajności pomiędzy konfiguracją z jednym modułem DDR5 i dwoma modułami waha się w zakresie ~8-21%. Największą różnicę na korzyść 2x16 GB mamy w Dragon's Dogma 2, Wiedźminie 3: Dziki Gon NG (po ok. 15%) oraz w Spider-Man: Miles Morales (aż ok. 21%). Jednocześnie warto dodać, że w przypadku Dragon's Dogma 2 i Spider-Man: Miles Morales to nie tylko wyższe cyferki, ale zdecydowanie bardziej przyjemne przemierzanie odpowiednio Vernworth i Nowego Jorku, w szczególności przy wyświetlaczu szybszym niż 60 Hz, a to biorąc pod uwagę coraz niższą cenę takich monitorów, nie jest niczym niespotykanym wśród graczy. Zatem, choć platforma AM5 jest względnie odporna na zmniejszoną przepustowość RAM przy aktywnym jednym kanale, to w niektórych przypadkach zdecydowanie warto mieć dwa moduły, gdyż dają one wymierne korzyści. Odnośnie aplikacji, one na ogół są mało czułe na podsystem pamięci, jednak wciąż zdarzają się zastosowania, gdzie ma on znaczenie. Jest tak choćby w kompresji danych, gdyż operacja pakowania dużego pliku przyspiesza aż o 32% po montażu drugiego modułu. Tyle, że to bardziej specjalny przypadek niż reguła, tak więc w pracy główną korzyścią z większej liczby modułów jest oczywiście wzrost pojemności RAM.
Testy pokazały, że do domowego użytkowania optymalny wariant to dwa moduły, choć jeden moduł "na przeczekanie" wysokich cen też jest akceptowalną opcją.
Porównanie architektur AMD oraz Intela w grach. Testy zegar w zegar, rdzeń w rdzeń
Kłopotliwa konfiguracja z czterema modułami i słowo końcowe
Osobną kwestią jest konfiguracja 4x16 GB, która musiała pracować ze znacznie obniżonym taktowaniem do 4800 MHz, ponieważ platforma testowa przy obsadzonych wszystkich slotach RAM nie chciała pracować stabilnie przy wyższych wartościach. Z tego względu, jej osiągi plasują się pomiędzy 16 GB a 2x16 GB, zależnie od konkretnego testu bliżej pierwszej lub drugiej z przed chwilą wymienionych. Czyli po cztery moduły należy sięgać głównie, gdy mamy specyficzne wymagania, tj. potrzebujemy dużej pojemności pamięci operacyjnej, przykładowo do pracy, a w normalnym domowym użytkowaniu lepiej unikać nadmiaru modułów. Oczywiście istnieje opcja, że uda Wam się dla czterech modułów uzyskać takie samo taktowanie jak dla dwóch, choć w sporej części przypadków będzie to niemożliwe, tak jak dla platformy z tego materiału, przez co osiągi spadną.
Reasumując, gdy składacie komputera na platformie AM5, zalecany jest zakup dwóch modułów DDR5, tak by mieć konfigurację Dual Channel, ale w ostateczności można na start nabyć jeden moduł, jako że straty wydajnościowe nie są drastyczne. Przy czym trzeba zwrócić uwagę na pojemność, ponieważ obecnie do grania oraz zastosowań domowych 16 GB to minimum, a zalecana to 32 GB (patrz do tego materiału). Innymi słowy, jeśli celujecie w jeden moduł, co przy obecnych cenach pamięci nie jest niczym szalonym, to niech to koniecznie będzie moduł 16 GB, a nie 8 GB. Drugi 16 GB będziecie mogli dokupić, kiedy koszt zakupu RAM się unormuje. Jednocześnie jeden moduł 32 GB to raczej kiepskie rozwiązanie przy aktualnej sytuacji rynkowej, bo w momencie pisania tego materiału taka opcja była droższa niż dwa moduły 16 GB, a do tego wolniejsza z uwagi na konfigurację Single Channel. Myślę, że to najważniejsze zasady odnośnie pamięci, którymi należy się obecnie kierować, a na koniec nie pozostaje mi nic innego, jak życzyć Wam, aby ceny jak najszybciej wróciły do normy.
Pamięć do testów dostarczył:
Bonus: konfiguracja z trzema modułami
Oprócz konfiguracji, którym poświęcona była główna część niniejszego materiału, można również zamontować na płycie głównej trzy moduły. W takim wypadku jeden kanał ma dwa razy więcej pojemności niż drugi i dla modułów 16 GB będzie to 32 GB dla kanału A i tylko 16 GB dla kanału B. Oznacza to, że mamy 32 GB dwukanałowej pamięci oraz 16 GB z aktywnym wyłącznie jednym kanałem, czyli bardziej 1,5 niż dwa kanały. Oczywiście taką konfigurację z trzema modułami obowiązują te same potencjalne ograniczenia, jeśli chodzi o możliwe do uzyskania taktowanie, z jakimi wiąże się instalacja czterech modułów, a więc dla użytej platformy testowej limit to 4800 MHz. Zobaczmy, jakie konsekwencje dla wydajności ma zamontowanie trzech modułów.
Gry
Programy
Jak widzimy na wykresach, trzy moduły 16 GB pracują prawie tak samo jak cztery 16 GB - różnice są symboliczne. Jednak ze względu na fakt, iż nie są to pełne dwa kanały, sytuacja może ulec zmianie, gdy wykorzystanie pamięci operacyjnej będzie większe. Żeby zasymulować taką sytuację, uruchomiłem przeglądarkę internetową z wieloma otwartymi kartami, co poskutkowało użyciem RAM przez system oraz wspomniany program aż ~24 GB. Jak widać na załączonym zrzucie, Mozilla Firefox mimo znacznej liczby kart obciążała procesor tylko symbolicznie (ok. 1%), więc nie miało wpływu na uzyskiwane wyniki. Ale większe wykorzystanie pamięci przy tej nietypowej konfiguracji jak najbardziej wpływ może mieć.
Wyniki wydajności
Wyniki są zgodne z oczekiwaniami, tj. w sytuacji, gdy zajętość RAM jest spora, trzy moduły, które nie zapewniają pełnego trybu Dual Channel, w niektórych scenariuszach dostają czkawki, co dobrze widać w Dragon's Dogma 2 oraz Starfield. A myślę, że wariant z uruchomioną przeglądarką w tle, która konsumuje znaczące pokłady pamięci operacyjnej, bezsprzecznie jest życiowy, gdyż przecież po to wkładamy do płyty głównej dodatkową pamięć, aby ją wykorzystywać. Innymi słowy, konfiguracja z trzema modułami jak najbardziej jest możliwa, działa poprawnie z takimi samymi ograniczeniami w temacie zegara RAM jak z czterema modułami, ale to wydajnościowy kompromis zarówno wzgl. czterech oraz dwóch zamontowanych modułów. Czy więc warto zdecydować się na tak nietypową konfigurację podsystemu pamięci? To już pozostawiam do indywidualnej oceny, gdyż każdy przypadek jest inny.
Spodobało Ci się? Podziel się ze znajomymi!
Pokaż / Dodaj komentarze do:
Single channel vs. dual channel na AMD AM5. Test wydajności w grach i programach