W dzisiejszym teście na tapet trafiają ostatnie zmiany w systemie Windows 11, mające na celu poprawę osiągów procesorów AMD. Jak zapewne pamiętacie, niedawna premiera serii Ryzen 9000 okazała się rozczarowaniem dla części potencjalnych nabywców, ponieważ nowe modele co prawda są szybsze oraz bardziej energooszczędne od poprzedników, ale przy tym droższe oraz niewiele lepsze w grach. Niedługo po debiucie tej generacji pojawiły się doniesienia, że wina jest po stronie systemu operacyjnego firmy Microsoft, a problem ma być rozwiązany w wersji 24H2, którą już teraz można pobrać w wydaniu testowym. Ponadto ostatnio ukazała się poprawka KB5041587 do 23H2, wprowadzająca takie same optymalizacje pod kątem AMD jak w przypadku 24H2. Nie pozostaje zatem nic innego, jak sprawdzić, czy zysk rzeczywiście jest na miarę oczekiwań, czego dowiecie się niebawem.
Spis treści:
- Platforma testowa, metodologia
- Wydajność - gry (A Plague Tale: Requiem, AC: Mirage, Call of Duty: Modern Warfare 3)
- Wydajność - gry (Counter-Strike 2, Cyberpunk 2077, Dragon's Dogma 2)
- Wydajność - gry (Dying Light 2, Dziedzictwo Hogwartu, Far Cry 6)
- Wydajność - gry (Dead Island 2, Spider-Man: Miles Morales, SW Jedi: Ocalały)
- Wydajność - gry (Starfield, Wiedźmin 3: Dziki Gon NG, World of Tanks)
- Wydajność - gry (średnie osiągi)
- Podsumowanie
Jeżeli chodzi o procesory biorące udział w testach, z obozu AMD jest to Ryzen 9 9900X, czyli 12-rdzeniowy model będący następcą cenionego Ryzena 9 7900X. Gwoli przypomnienia, przy ustawieniach domyślnych przewidzianych przez czerwonych, tzn. z aktywnym parkowaniem rdzeni, model ten w zasadzie zremisował z protoplastą w grach. Z kolei po wyłączeniu tej funkcji, jego dyspozycja uległa niewielkiej poprawie, dzięki czemu zanotował około 4% prowadzenie nad poprzednikiem. Zaś Core i9-14900K, czyli topowy CPU od niebieskich, był przy limicie mocy 125 W od tak skonfigurowanego Ryzena 9 9900X ~6% szybszy. O tym modelu Intela wspominam tu nieprzypadkowo, gdyż będzie on pełnił w dzisiejszym materiale funkcję kontrolną, tj. zostanie sprawdzone, czy zmiany w Windows 11 nie mają wpływu na osiągi konkurencyjnych dla AMD procesorów.
Windows 11 24H2 i łatka KB5041587 do wydania 23H2 obiecują wzrosty wydajności procesorów AMD Ryzen. Zobaczmy, na jakie dokładnie zyski można liczyć.
AMD Ryzen 5 9600X - test procesora. Mocne wejście architektury Zen 5
Krótki komentarz co do warunków wykonanych testów
Przechodząc do warunków testu, pomiary wykonałem pod kontrolą Windowsa 11 23H2, w dwóch wariantach: bez poprawki KB5041587 oraz z zainstalowaną wspomnianą łatką. Ponadto, ze względu na fakt, że jest to inna sztuka Ryzena 9 9900X od tej, którą dysponowałem poprzednio, nie korzystałem z wcześniejszych wyników, gdyż byłyby one niemiarodajne. Mianowicie ten egzemplarz charakteryzuje się zegarem pod obciążeniem ~100 MHz niższym od poprzedniego, a istotna jest również wersja AGESA, tym razem 1.2.0.0a Patch A, podczas gdy starsze pomiary bazowały na 1.2.0.0ab. Uśredniona różnica między wcześniejszymi i świeżymi rezultatami to tylko ok. 1%, choć w poszczególnych grach dysproporcje potrafią być większe, więc wykonanie całości testów od nowa było konieczne. Idąc dalej, oba systemy operacyjne zostały skonfigurowane w dokładnie ten sam sposób, czyli wyłączyłem w nich usługi Windows Defender, Search i Update, które zakłócają pomiary wykonując pracę w tle, oraz dezaktywowałem VBS. Poza tym w przypadku Ryzena 9 9900X parkowanie rdzeni było wyłączone, dla optymalnych osiągów. Są to rzeczy bardzo istotne, ponieważ np. na czystym Windows 11 23H2 różnica między aktywnymi VBS i parkowaniem a wyłączonymi to w World of Tanks około 300 FPS kontra około 350 FPS. Innymi słowy, nawet pozornie niewielkie nieścisłości w konfiguracji mogą mieć katastrofalne skutki dla rzetelności porównania.
Test łatki KB5041587 do Windows 11 23H2: metodologia
Wszystkie testy zostały wykonane pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 11 64-bit 23H2 oraz sterowników GeForce Game Ready 552.22, podczas rzeczywistej rozgrywki. Do pomiaru liczby klatek użyto programu Fraps w wersji 3.5.99 - w tym dla DirectX 12 (jedyna niedogodność pod tym API to brak OSD). Wyniki zamieszczone na wykresach są średnią arytmetyczną rezultatów z trzech odrębnych przebiegów, z kolei rozdzielczość zegara czasu rzeczywistego była ustawiona na sztywną wartość 0,5 ms.
Nastawy pamięci prezentują się następująco:
- DDR5-6000 MHz CL 30-36-36-66 1T (Ryzen 9000),
- DDR5-7000 MHz CL 34-42-42-76 2T (Raptor Lake).
Limity mocy były ustawione na następujących poziomach:
- AMD Ryzen 9 9900X: PPT 162 W,
- Intel Core i9-14900K: PL1 = PL2 = 125 W.
Uwagi dodatkowe do testów:
- dla Core i9-14900K tryb kontrolera pamięci RAM to Gear 2,
- Ryzen 9 9900X pracował z taktowaniem Infinity Fabric 2100 MHz i kontrolera synchronicznym z RAM,
- timingi dalszych rzędów zostały zoptymalizowane.
Platforma testowa
 |
ASRock X670E Steel Legend |
 |
ASUS ROG MAXIMUS Z790 APEX ENCORE |
 |
Patriot Viper Venom RGB 2x16 GB DDR5-7400 CL36 |
 |
ASUS ROG STRIX GeForce RTX 4080 OC |
 |
Patriot Viper VP4100 1 TB |
 |
SilentiumPC Supremo M1 Platinum 700 W |
 |
Antec Twelve Hundred V3 |
 |
MSI MEG CORELIQUID S360 |
Gry (A Plague Tale: Requiem, AC: Mirage, Call of Duty: Modern Warfare 3)
Pomiary w grze A Plague Tale: Requiem wykonuję w rozdziale Co pozostało, gdzie bohaterowie muszą przedostać się przez obszar "zablokowany" przez szczurzą armię. To wysoce wymagająca lokalizacja, która w dodatku dobrze (jak na tę grę) korzysta z wielowątkowości. W Assassin's Creed: Mirage wybrany scenariusz polega na przebieżce ulicami Kolistego Miasta, w mojej ocenie najbardziej obciążającej procesor części mapy. Natomiast w Call of Duty: Modern Warfare 3 zdecydowałem się postawić na misję Cenny towar, jako że to jedno z niewielu miejsc, które są wymagające i powtarzalne (wahania FPS w zakresie nawet kilkudziesięciu klatek podczas patrzenia w jeden punkt to norma w większości innych lokalizacji).
A Plague Tale: Requiem
Assassin's Creed: Mirage
Call of Duty: Modern Warfare 3
Gry (Counter-Strike 2, Cyberpunk 2077, Dragon's Dogma 2)
Counter-Strike 2 to dość ciekawy przypadek, jako że mapa Ancient jest jedyna w swoim rodzaju, tzn. jej obszar z wodą jest ekstremalnie wymagający jak na standardy tej produkcji, co widzimy dla wartości minimalnych. Z tego powodu główny scenariusz to Inferno, tym bardziej, że jest nienagannie powtarzalny, czego o Ancient powiedzieć nie można. Z kolei Cyberpunk 2077 i Dragon's Dogma 2 to produkcje, które dużo bardziej dają się procesorom we znaki, obydwie testowane też z włączonym śledzeniem promieni, choć w ich przypadku nie ma to dużego wpływu na liczbę FPS.
Counter-Strike 2
Cyberpunk 2077
Dragon's Dogma 2
Gry (Dying Light 2, Dziedzictwo Hogwartu, Far Cry 6)
Wszystkie gry z tej sekcji obsługują śledzenie promieni, stąd znajdziecie dodatkowe testy z włączonym RT. Wpływ tej opcji na wydajność jest największy dla Dziedzictwa Hogwartu, umiarkowany dla Dying Light 2 oraz niewielki w przypadku Far Cry 6. Skupiając się jeszcze przez chwilę na polskim tytule, miejsce testowe zostało dobrane w taki sposób, aby lokalizacja była wymagająca tak dla niskiego, jak i wysokiego mnożnika LOD. To istotne, gdyż trafiają się miejsca, które stanowią wyzwanie dla procesorów przy umiarkowanej wartości LOD, ale niemal nie reagują na jej zwiększanie, podczas gdy gdzie indziej spadek jest znaczny, stąd właściwy wybór scenariusza jest kluczowy.
Dying Light 2
Dziedzictwo Hogwartu
Far Cry 6
Gry (Dead Island 2, Spider-Man: Miles Morales, SW Jedi: Ocalały)
Spider-Man: Miles Morales oraz STAR WARS Jedi: Ocalały to kolejne produkcje, w których aktywacja RT powoduje znaczny wzrost wymagań w stosunku do CPU. Niemniej druga z tych gier ma inną charakterystykę od Dziedzictwa Hogwartu, choć obie bazują na silniku Unreal Engine 4. Mianowicie dla STAR WARS Jedi: Ocalały użycie procesora po włączeniu RT wzrasta, a nie spada (tytuł jest wtedy w stanie spożytkować ~16 wątków). Z kolei w Dead Island 2 testy odbywają się w ramach nowego dodatku SoLA, którego akcja rozgrywa się na dużej, otwartej mapie, a to optymalny scenariusz do porównywania wydajności CPU.
Dead Island 2
Spider-Man: Miles Morales
STAR WARS Jedi: Ocalały
Gry (Starfield, Wiedźmin 3: Dziki Gon NG, World of Tanks)
Starfield to w pewnym sensie gra legendarna, bo z pewnością na taki tytuł zasługuje w gronie optymalizacyjnych gniotów. Ale co ciekawe, z najnowszymi poprawkami od strony CPU to całkiem sensowna produkcja, o wysokich, ale jednak nie zabójczych wymaganiach, oraz dobrze radząca sobie z wielowątkowością. Jej przeciwieństwem jest Wiedźmin 3: Dziki Gon w wersji Next-Gen, która niespecjalnie potrafi wykorzystać potencjał wielu rdzeni, przez co bardziej bazuje na mocy pojedynczego wątku. Natomiast w World of Tanks zmieniłem scenariusz testowy, jako że wcześniej używana powtórka przestała działać po zaktualizowaniu gry, jednak nie ma powodów do obaw, bo nowe miejsce także jest całkiem wymagające jak na standardy tego tytułu.
Starfield
Wiedźmin 3: Dziki Gon NG
World of Tanks
Gry (średnie osiągi)
Ważne: Wartości widoczne na wykresach zostały policzone na podstawie relacji procentowych w poszczególnych testach, a nie np. poprzez zsumowanie liczby kl./s, co jest metodą niepoprawną zarówno z matematycznego, jak i praktycznego punktu widzenia, jako że takie podejście powoduje większą wagę gier, w których procesory osiągają wyższy FPS, zaś intuicyjnie wiemy, że przewaga w takim wariancie jest mniej istotna niż różnica w tytułach, gdzie wydajność jest niższa.
Test łatki KB5041587 do Windows 11 23H2: konkluzje
Wyniki testów, jakie są, każdy widzi i trzeba powiedzieć wprost, że rewolucji nie ma. Uśredniając rezultaty, zysk z łatki KB5041587 to w przypadku Ryzena 9 9900X około 2%, zaś maksymalny około 7%, co można zaobserwować w Dead Island 2. Różnica na plus powyżej 5% pojawia się jeszcze tylko w dwóch kolejnych przypadkach (World of Tanks i AC: Mirage) na łącznie 27, a ponadto nawet w tych najbardziej optymistycznych scenariuszach nie można mówić o odczuwalnej poprawie komfortu rozgrywki, jako że bez dokładnych pomiarów FPS użytkownik niczego nie zauważy. Niemniej warto dodać, iż zachowanie omawianego procesora, jeśli chodzi o parkowanie rdzeni, ponieważ kontrolnie sprawdziłem ten aspekt, nie uległo zmianie i w dalszym ciągu wydajniejszy jest wariant bez parkowania - też dla Windowsa 11 w wersji 24H2. Co więcej, za jakiś czas ma się ukazać nowa wersja AGESA z rozwiązanym problemem wysokich opóźnień między chipletami, co powinno jeszcze bardziej poprawić działanie bez parkowania rdzeni. Innymi słowy, niezmiennie zalecam wyłączyć parkowanie własnoręcznie (patrz tu), także po aktualizacjach Windowsa. Natomiast o wynikach Core i9-14900K wspomnę jedynie tyle, że na osiągi procesorów Intela zmiany w oprogramowaniu nie mają istotnego wpływu, gdyż różnica nigdzie nie przekracza ok. 2%.
Wyniki testów jasno pokazują, że chociaż zysk jest, to jednak niewielki, jako że nie przekracza on 7%, a średnio jest równy zaledwie ok. 2%.
Jaka pamięć RAM dla procesorów Ryzen 9000? Test modułów 6000, 6400 i 7000 MHz
Wnioski końcowe na bazie wykonanych testów wpływu łatki do Windowsa
Tyle o samych testach, a teraz zastanówmy się, co to oznacza dla artykułów o CPU na łamach ITHardware. Będąc szczerym, przed przystąpieniem do pracy nad tym materiałem byłem przekonany, że skończy się na konieczności zbudowania całej bazy wyników od nowa, mimo tego, że w zasadzie dopiero co to zrobiłem w związku ze zmianą procedury. Ale, jako że łatka KB5041587 ma pomijalny wpływ na działanie CPU od Intela, ich rezultaty pozostaną bez zmian. Ponadto, ponieważ zysk z jej tytułu na Ryzenach jest średnio równy z grubsza różnicy między słabą a dobrą sztuką danego modelu, najpewniej również w wypadku AMD testy jednak nie będą wykonywane ponownie. Jednocześnie chcę zaznaczyć, że jestem pewny uzyskanych rezultatów, gdyż były weryfikowane bardzo dokładnie, łącznie ze sprawdzeniem Windowsa 11 24H2, oczywiście świeżo zainstalowanego, pod kontrolą którego także nie udało mi się znaleźć znaczących wzrostów wydajności. Przy czym, gdy macie w komputerze Ryzena z architekturą Zen 3 lub nowszą, oczywiście zalecam zaktualizować system, gdyż różnica na plus może nie zrywa kasku z głowy, ale jakaś jednak jest, a poza tym nie mogę wykluczyć, że w innych warunkach niż procedura testowa ITHardware nie będzie większa. Tym wnioskiem żegnam się z Wami, na koniec zapraszając do sekcji komentarzy, gdzie można podzielić się swoją opinią.
Pokaż / Dodaj komentarze do: Test łatki KB5041587 do Windows 11 23H2, na R9 9900X i i9-14900K. Na ile pomoże AMD?