Jaki wybrać zasilacz do komputera? Co warto wiedzieć i czego się wystrzegać.

Ochrona naszego PSU ma na celu wyłączenie zasilacza podczas nieprzewidzianych sytuacji, zapobiegając spaleniu, wybuchowi czy wystąpieniu pożaru. Jeśli nasz PSU może dostarczyć więcej mocy, niż mówi tabliczka znamionowa, to może również się spalić, efektownie wybuchnąć. W innej sytuacji może dojść do zwarcia lub napięcia mogą mieć wartości przekraczające progi normy ATX. Sprowadza się to do bezpośredniego uszkodzenia zasilanych komponentów jak karta graficzna, procesor czy nośniki danych. Wszystko to może okazać się bardzo kosztowne podczas awarii PSU, a najbardziej odzyskanie lokalnie zapisanych danych. Najlepsze jest to, że z całej tej opresji wychodzi niejednokrotnie zasilacz, który czyha na kolejne komponenty do spalenia. Tak więc, jeżeli nasz PSU posiada stosowne zabezpieczenia i, co najważniejsze, odpowiednio dobrane progi ich zadziałania, to po prostu się aktywują w razie potrzeby i wyłączą sprzęt. Jeśli kupujemy zasilacz zgodny z normami ATX12V i EPS12V, to możemy być pewni, iż posiada on podstawową ochronę w postaci zabezpieczeń:

• OVP
• SCP
• OCP (zasilacze z pojedynczą linią 12 V posiadają zabezpieczenie OPP)

Niestety żadne normy nie regulują, jakie mają być progi zadziałania zabezpieczeń. Oznacza to, że producenci ustalają je wg. swojego uznania.

Niestety tylko te trzy rodzaje zabezpieczeń są wymagane przez owe normy. Pozostałe zabezpieczenia są opcjonalne i implementowane w markowych zasilaczach. Poniżej przedstawiam listę najczęściej występujących zabezpieczeń z krótkim komentarzem:

• Short Circuit Protection (SCP): zabezpieczenie przeciwzwarciowe, wyłączy zasilacz, jeżeli wyjście zostało zwarte. Jest to wymagane zabezpieczenie przez normę ATX12V.
• Under Voltage Protection (UVP): zabezpieczenie pod napięciowe, zadziała jeśli napięcie na którymkolwiek z monitorowanych wyjść spadnie poniżej wartości progowej.
• Over Voltage Protection (OVP): ochrona nadmiarowo napięciowa, jeśli napięcie na którymkolwiek z wyjść na urządzeniu wzrośnie powyżej wartości progowej. Jest to wymagane zabezpieczenie przez normę ATX12V.
• Over Current Protection (OCP): wyłącza monitorowaną szynę, sprawdza czy płynący prąd nie przekracza ustawionych wartości. Jest to wymagane zabezpieczenie przez normę ATX12V.
• Over Power Protection (OPP): zabezpieczenie przeciążeniowe, wyłącza zasilanie, jeśli pobierana moc przekracza wartość mocy całkowitej zasilacza.
• Over Temperature Protection (OTP): zabezpieczenie termiczne, wyłącza zasilacz, gdy temperatura wewnątrz PSU osiąga wartość progową. Ochrona temperaturowa jest opcjonalna.
• No Load Protection (NLO): zabezpieczenie zapobiegające włączenia zasilacza bez obciążenia. Coraz rzadziej stosowane.
• SIP - zabezpieczenie przed prądami udarowymi spowodowane np. wyładowaniem atmosferycznym.

Niestety żadne normy nie regulują, jakie mają być progi zadziałania zabezpieczeń. Oznacza to, że producenci ustalają je wg swojego uznania. W takiej sytuacji zdarza się, że niektórzy producenci wartości graniczne zadziałania zabezpieczeń ustalają zbyt luźno, co może doprowadzić do awarii nim zabezpieczenie zostanie zainicjowane. Istnieje również ryzyko, że owe zabezpieczenie nie zdąży zadziałać. Najczęstszym przykładem jest ustalenie wartości OCP lub OPP na taką wartość, że zasilacz pracuje tak, jakby nie posiadał takowego zabezpieczenia. Za monitoring napięć odpowiadają specjalne układy scalone jak na poniższym zdjęciu w modelu LC-Power LC6650GP4.

Należy się również akapit na poruszenie kwestii zabezpieczenia temperaturowego OTP. Jak zapewne zauważyliście, coraz częściej brakuje go nawet w markowych jednostkach. Producenci wychodzą z założenia, że jeżeli dany model charakteryzuje się wysoką sprawnością energetyczną, co objawia się mniejszymi stratami w postaci wydzielanego ciepła, to elektronika jednostki raczej nie ma prawa się przegrzać. Poza tym, wraz ze wzrostem temperatury pracy diod czy tranzystorów MOSFET spada wydajność. Widać to po dużych spadkach napięcia, zazwyczaj mocno obciążonej linii +12 V, a wtedy powinno zadziałać zabezpieczenie UVP.